Một bữa tiệc khiến tôi chợt ngộ ra: Gia đình không có THỨ NÀY còn đáng sợ hơn ngàn lần nghèo khó!

Mấy ngày trước, tôi tham dự một bữa tiệc và chính những cảnh tượng diễn ra trong đó đã khiến tôi thực sự bừng tỉnh: một gia đình không có quy tắc, không có chuẩn mực, nguy hại còn lớn hơn cả sự nghèo khó.

Ngay khi bữa ăn bắt đầu, có một đứa trẻ tha hồ la hét, nghịch ngợm, còn tự tiện bới tung thức ăn trên bàn. Cha mẹ em lại thản nhiên làm ngơ, chỉ mải mê nói cười với người khác.

Cả bàn tiệc trở nên gượng gạo, ai nấy đều thấy khó chịu.

Ở một gia đình khác, khi người lớn tuổi chưa kịp gắp đũa, thì lớp trẻ đã cúi đầu ăn ngấu nghiến, không hề có chút ý thức tôn trọng bề trên.

Những chi tiết tưởng chừng nhỏ nhặt ấy, lại phản ánh sự thiếu vắng quy củ trong gia đình.

Một gia đình không có quy tắc chung chẳng khác nào ngôi nhà không nền móng. Không còn sự ràng buộc, tôn trọng hay lề lối, quan hệ giữa các thành viên cũng dần trở nên rạn nứt. Cha mẹ không coi trọng ý kiến con cái, con cái cũng chẳng còn kính trọng uy tín của cha mẹ. Đứa trẻ lớn lên trong môi trường ấy thường thiếu tự giác, không biết tự chịu trách nhiệm.

Và khi bước ra ngoài xã hội, gặp cám dỗ hay khó khăn, chúng dễ mất phương hướng. Thói quen tùy tiện hình thành từ thuở nhỏ khiến trẻ khó phân biệt đúng sai, dễ ngả theo số đông, dễ mắc sai lầm. Nếu nghèo khó về vật chất, ta còn có thể vươn lên bằng lao động, nhưng nghèo nàn về nề nếp, kỷ cương trong gia đình thì cái gốc đã bị lung lay, hậu quả sẽ theo con người ta đến suốt đời.

Vì sao cần "quy củ" trong gia đình?

Quy củ không phải là sự khắt khe gò bó, mà là những nguyên tắc sống chung để tạo thành nền nếp. Đó có thể là chuyện nhỏ như: mời ông bà ăn trước, dọn dẹp sau bữa, nói lời cảm ơn – xin lỗi đúng lúc. Nhưng chính những điều nhỏ bé ấy nuôi dưỡng tinh thần tôn trọng, biết điều và có trách nhiệm.

Trẻ con học bằng mắt nhiều hơn bằng tai. Nếu cha mẹ coi thường phép tắc, sống tùy tiện, thì thật khó để đòi hỏi con biết tôn trọng, giữ lễ nghĩa. Một gia đình có quy tắc rõ ràng sẽ gieo vào con trẻ những hạt giống tốt: tự giác, kiên trì, biết nghĩ cho người khác. Những phẩm chất ấy mới chính là hành trang bền vững giúp chúng trưởng thành.

Làm sao để gây dựng một gia đình có nền nếp?

Trước hết, gia đình phải xác định rõ những giá trị chung. Chẳng hạn: tôn trọng người lớn, trung thực, giữ lời hứa, chia sẻ công việc. Khi tất cả thành viên đều hiểu và cùng tuân theo, "quy củ" không còn là gánh nặng mà trở thành nếp sống tự nhiên.

Thứ hai, cha mẹ phải làm gương. Nếu cha mẹ nói một đằng làm một nẻo, thì lời dạy chỉ như gió thoảng. Ngược lại, khi con thấy cha mẹ biết xin lỗi khi sai, biết nhường nhịn, giữ lời hứa… thì bài học ấy mạnh mẽ hơn bất kỳ lời răn dạy nào.

Thứ ba, cần có thưởng phạt rõ ràng. Không nên bỏ qua lỗi nhỏ của con chỉ vì "trẻ con mà". Một lời nhắc nhở đúng lúc, một sự uốn nắn kịp thời sẽ giúp trẻ hiểu ranh giới giữa đúng và sai. Ngược lại, khi con làm đúng, hãy khen ngợi và khích lệ, để chúng thấy rằng giữ quy tắc cũng đem lại niềm vui.

Cuối cùng, đừng quên giao tiếp. Nhiều gia đình đặt ra quy định nhưng ít khi ngồi lại để cùng nhau kiểm điểm, điều chỉnh. Trong khi đó, trò chuyện thường xuyên sẽ giúp cha mẹ hiểu con đang gặp khó khăn gì khi áp dụng các nguyên tắc, và cũng giúp con cảm thấy mình được lắng nghe, được tôn trọng.

Một gia đình có quy củ chính là nền móng để nuôi dưỡng những đứa trẻ có giáo dưỡng, có trách nhiệm và biết gánh vác. Đó cũng là cách giữ cho ngôi nhà luôn chan hòa yêu thương, thay vì chỉ là nơi trú ngụ tạm thời.

Sự giàu có về vật chất có thể làm ta yên tâm một thời, nhưng sự giàu có về nền nếp, về nhân cách mới là thứ giúp gia đình bền vững qua năm tháng. Hãy bắt đầu từ những điều nhỏ, từ cách ngồi vào bàn ăn, từ lời nói hàng ngày, để cùng nhau dựng nên một mái nhà có quy củ. Bởi chính điều đó mới là nền tảng vững chắc nhất cho hạnh phúc lâu dài.