Kháng sinh trong điều trị bệnh lý nhi khoa - góc nhìn từ chuyên gia

Ở Việt Nam, có đến 90% kháng sinh được bán mà không cần kê đơn, có rất nhiều người vẫn quan niệm rằng cứ ốm bệnh gì, tuổi nào cũng uống kháng sinh mà không cần đi khám, hoặc tự mua, tự xác định liều lượng uống. Thế nhưng, lạm dụng kháng sinh có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc nguy hiểm ở trẻ em. Vậy làm thế nào để sử dụng kháng sinh đúng người, đúng bệnh, đúng thời điểm? Cùng lắng nghe chia sẻ từ Trưởng Khoa Nhi của BVĐK Hồng Ngọc - đơn vị được tổ chức ACHS (Hội đồng Tiêu chuẩn Chất lượng Quốc tế Úc) chứng nhận về chất lượng và quy trình điều trị.

Có phải cứ ốm là cần dùng kháng sinh?

"Cứ mỗi lần thời tiết thay đổi, thằng bé lại chảy nước mũi, ho nhiều vào ban đêm. Vì công việc bận rộn mà con lại hay ốm vặt, nên chỉ cần có dấu hiệu bị tái lại, tôi thường cho uống kháng sinh luôn, dùng theo đơn cũ của bác sĩ hoặc ra nhà thuốc bảo họ kê cho. Uống sớm chặn ngay từ đầu, chứ để dai dẳng vừa lâu khỏi vừa tốn thời gian", mẹ bé T.T chia sẻ.

Hành động tưởng chừng như đang giúp con ấy lại vô tình góp phần tạo ra các "siêu vi khuẩn" kháng thuốc, khiến việc điều trị bệnh cho trẻ em ngày nay càng khó khăn hơn. Sử dụng kháng sinh bừa bãi đồng nghĩa với việc vi khuẩn liên tục được tiếp xúc với thuốc, từ đó phát triển cơ chế thích nghi, biến đổi cấu trúc và thay đổi quá trình chuyển hóa để "vô hiệu hóa" tác dụng của kháng sinh.

Lạm dụng kháng sinh tạo ra "siêu vi khuẩn" kháng thuốc ở trẻ em

"80% trẻ viêm đường hô hấp và rối loạn tiêu hóa không cần dùng đến kháng sinh"

BSCKII Trần Văn Bàn - Trưởng khoa Nhi, BVĐK Hồng Ngọc cho biết: "80% trẻ mắc viêm đường hô hấp và rối loạn tiêu hóa không cần dùng kháng sinh, vì phần lớn các bệnh này do virus gây ra. Trong những trường hợp đó, trẻ chỉ cần điều trị triệu chứng, hạ sốt, bù nước, kết hợp với chế độ dinh dưỡng hợp lý và nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể tự hồi phục. Chỉ khi có dấu hiệu bội nhiễm vi khuẩn hoặc nhiễm vi khuẩn ngay từ đầu, việc sử dụng kháng sinh mới phát huy tác dụng"

Đại diện BVĐK Hồng Ngọc cảnh báo về việc lạm dụng kháng sinh ở trẻ em

BSCKII Trần Văn Bàn cũng nhấn mạnh rằng, hạn chế kháng sinh không có nghĩa là từ chối sử dụng thuốc, mà là đảm bảo đúng lúc - đúng bệnh. Trong những trường hợp trẻ mắc các bệnh nhiễm khuẩn nặng và không thể điều trị bằng biện pháp thông thường, việc sử dụng kháng sinh là bắt buộc. Khi tuân thủ phác đồ điều trị chuẩn quốc tế, kháng sinh sẽ tấn công chính xác vi khuẩn gây bệnh, giúp trẻ hồi phục nhanh chóng mà không làm tổn hại đến hệ vi sinh có lợi. Bên cạnh đó, điều quan trọng là phải tuân thủ đúng liều lượng và thời gian điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Nhiều phụ huynh có thói quen ngưng thuốc khi thấy con đỡ bệnh nhưng điều này có thể khiến vi khuẩn chưa bị tiêu diệt hoàn toàn, tạo điều kiện cho chúng phát triển trở lại và trở nên đề kháng với thuốc.

Vậy điều trị kháng sinh trong Nhi Khoa như thế nào mới đúng chuẩn quốc tế?

Tại Khoa Nhi - BVĐK Hồng Ngọc, việc sử dụng kháng sinh luôn được tuân thủ chặt chẽ theo phác đồ điều trị chuẩn WHO. Khi có nghi ngờ nhiễm khuẩn, bác sĩ sẽ thực hiện phương pháp kháng sinh đồ, lấy mẫu bệnh phẩm của bệnh nhi, nuôi cấy vi khuẩn, tìm chính xác kháng sinh ức chế vi khuẩn đó trước khi điều trị cho bé. Nhờ đó, mỗi bệnh nhi đều được đánh giá chi tiết và có hướng điều trị riêng biệt, đảm bảo đúng bệnh - đúng thuốc - đúng liều lượng - đúng thời gian, giúp kiểm soát nhiễm khuẩn hiệu quả mà không lạm dụng thuốc.

Một trong những điểm khác biệt tại Khoa Nhi Hồng Ngọc là hệ thống giám sát kháng sinh nội viện. Mỗi đơn thuốc đều được hội đồng chuyên môn xem xét kỹ lưỡng, ngăn chặn tình trạng sử dụng kháng sinh không hợp lý. Bên cạnh đó, bệnh viện luôn đảm bảo các tiêu chuẩn khắt khe về kiểm soát nhiễm khuẩn, từ khâu vô trùng dụng cụ, vệ sinh phòng bệnh đến quy trình xử lý rác thải y tế, giúp hạn chế tối đa nguy cơ lây nhiễm chéo trong bệnh viện.

Việc kiểm soát và sử dụng kháng sinh đúng cách hiện là mối quan tâm hàng đầu của cả bệnh nhân và các tổ chức kiểm định y tế quốc tế. Tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc này đã giúp Bệnh viện Hồng Ngọc đạt chứng chỉ ACHSI – một trong những tiêu chuẩn quốc tế khắt khe nhất về quản lý điều trị, giám sát chặt chẽ việc kê đơn hợp lý và sử dụng kháng sinh đúng cách. Việc Hồng Ngọc đạt chuẩn ACHSI không chỉ chứng tỏ cam kết về chất lượng chăm sóc sức khỏe mà còn đảm bảo mỗi bệnh nhi nhận được chẩn đoán chính xác, điều trị hiệu quả và bảo vệ sức khỏe bền vững trong suốt quá trình phát triển.

BVĐK Hồng Ngọc - Bệnh viện Tư nhân tiên phong tại Việt Nam đạt chứng nhận quốc tế ACHSI

Cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng, các phụ huynh không nên coi kháng sinh là phương án nhanh chóng cho mọi vấn đề sức khỏe, bởi việc sử dụng kháng sinh bừa bãi có thể gây ra những tác hại lâu dài. Thay vào đó, hãy lựa chọn thăm khám và điều trị theo những hướng dẫn khoa học, an toàn, để đảm bảo con em mình luôn được chăm sóc đúng cách, khỏe mạnh không chỉ ở hiện tại mà cả tương lai.