Hành trình rèn con nghịch ngợm, không chịu học đạt IELTS 7.0 của bà mẹ Hà Nội: Phụ huynh không biết tiếng Anh cũng làm được!

Chị Nguyễn Thị Hồng Liên có kinh nghiệm hơn 15 năm "giáo dục tại gia" bán thời gian cho hai con. Nhiều bí quyết được chị Liên chia sẻ không những giúp con đạt được điểm tiếng Anh cao, có thể theo đuổi các chương trình học quốc tế mà nhiều bạn học đồng hành cùng con chị cũng đạt thành tích tương tự.

Cả 2 con của chị Liên hiện đều vừa học chương trình ở trường Việt Nam và học song song chương trình homeschool Acellus + text book Mỹ. Con trai lớn của chị học xong lớp 11 ở một trường công ở Việt Nam và lấy bằng THPT Mỹ online. Em cũng apply và nhận được học bổng của một số trường đại học ở Mỹ, Úc và hiện đang du học. 

Năm lớp 11, con trai lớn của chị Liên thi IELTS được 8.0 còn con trai thứ hai đạt band điểm IELTS 7.0 từ năm lớp 9. Bé thứ 2 nhà chị Liên năm lớp 6 đã tự mình lập một kênh Youtube để chia sẻ kiến thức với các bạn bằng tiếng Anh. Các clip các bé tự quay, tự dựng, tự nói và thời gian để nghĩ ra một bài, làm thuyết trình hay nói còn chỉ mất độ 20 phút.

Chị Liên nhận xét, con trai mình "siêu nghịch ngợm và không bao giờ chịu học hành gì nghiêm túc". Thế nhưng, chính sự kiên trì đồng hành, động viên của mẹ cùng phương pháp học linh hoạt, chọn đúng tài liệu và lộ trình phù hợp đã giúp các con vẫn đạt được kết quả như mong đợi.

Sau đây là lộ trình được bà mẹ chia sẻ:

1. TRÌNH ĐỘ ĐẦU VÀO

Đây là một yêu cầu quan trọng. Và thường đầu vào của con là B1, hoặc gần B1 thì mới nên cho con học theo bước này. Bởi vì nếu trình độ thấp hơn, con học sẽ bị đuối. Mỗi một tài liệu được thiết kế phù hợp với trình độ hiện thời của con. Lộ trình học tập và sách vở để học bao giờ cũng sẽ thay đổi theo trình độ của con để thiết kế.

Tài liệu để con không biết tiếng Anh đạt đến B1:

1. Bộ Family and Friends (Oxford): Đây là giáo trình chính mà chị Liên sử dụng. Ngoài class book (sách giáo khoa) và workbook (sách bài tập), bộ này còn có Grammar book (ngữ pháp), Writing book (viết) và hệ thống bài kiểm tra. Chị cho con học toàn bộ các phần, kết hợp với CD-ROM đi kèm để ôn luyện nghe và phát âm mỗi ngày.

2. Bộ Oxford Phonics World: Bộ này giúp củng cố ngữ âm (phonics). Gồm 5 cấp độ (Level 1–5), học hết là hoàn thiện toàn bộ kỹ năng phát âm cơ bản. Mỗi ngày, chị cho con học khoảng 15 phút qua đĩa tương tác có game và phần luyện đọc.

3. Bổ sung kỹ năng đọc hiểu: Khi con lên Family and Friends 2, chị cho con đọc thêm các sách Fresh Read 1 hoặc Reading Comprehension 1, sau đó tăng dần cấp độ lên 2, 3, 4, 5 theo trình độ. 

4. Học ngữ pháp bài bản từ level FF3: Khi con đạt trình độ FF3 (tương đương Movers) và đã giao tiếp khá tốt, chị mới bắt đầu cho học ngữ pháp bằng bộ New Round-Up. 

5. Luyện nghe với Step by Step Listening: Từ level FF3, chị bắt đầu cho con nghe Step by Step Listening 1, sau đó tăng dần lên 2, 3, 4 ở các cấp độ cao hơn. Mỗi buổi nghe ngắn, luyện đi luyện lại để rèn kỹ năng phản xạ và phát âm chuẩn.

6. Học viết tiếng Anh bằng bộ Great Writing: Khoảng lớp 4–5 (level FF4), chị cho con làm quen với kỹ năng viết đoạn văn ngắn bằng bộ Great Writing. Các bài viết được chia cấp độ, giúp con luyện cách trình bày ý và sử dụng ngữ pháp linh hoạt.

7. Đọc sách online mỗi ngày: Ngoài tài liệu học chính, chị thường cho con đọc sách tiếng Anh trên mạng, mỗi ngày hoặc mỗi tuần một cuốn. 

8. Kiểm tra đầu ra sau từng giai đoạn: Học đến mỗi cấp độ của Family and Friends, con đều phải đạt chuẩn tương ứng:

FF2 → thi được Starters

FF4 → thi được Movers

FF5 → thi được Flyers

FF6 → đạt trình độ KET hoặc PET (B1)

9. Phần mềm học bổ trợ: Để tăng hứng thú, chị Liên cho con dùng thêm các ứng dụng như ELSA Speak (luyện phát âm), BRAINPOP ESL, Monkey Junior hoặc MobyMax. Thời lượng tối đa 30 phút mỗi ngày, để con không quá tải. Ngoài ra, RAZ-Kids là công cụ giúp con luyện đọc rất tốt nhưng nên đọc sâu, không chạy theo số lượng.

10. Ôn tập tại nhà sau mỗi buổi học: 

Bước 1: Nghe lại toàn bộ các bài nghe trong CD, lặp lại 5 phút/lần.

Bước 2: Nói theo từng câu trong bài nghe, sau đó tăng dần lên cụm, rồi toàn bài.

Bước 3: Với trẻ từ 6 tuổi trở lên, nghe CD rồi chép lại nội dung để vừa luyện nghe, vừa rèn viết chính tả.

2. LỘ TRÌNH VÀ TÀI LIỆU

2.1. Giai đoạn 2-3 năm xây nền và chuẩn bị cho kỳ thi.

Theo chị Nguyễn Thị Hồng Liên, nếu ở tiểu học, cha mẹ đã giúp con tự tin khi nói tiếng Anh và hình thành tình yêu với ngôn ngữ này, thì bước sang giai đoạn THCS, điều quan trọng nhất là phát triển đồng đều cả bốn kỹ năng: nghe - nói - đọc - viết. Đây là thời điểm con có thể bắt đầu nghe giảng 100% bằng tiếng Anh, làm nền tảng cho việc học các chương trình quốc tế hoặc luyện chứng chỉ IELTS sau này.

Ở giai đoạn này, chị Liên xây dựng cho con hệ thống học cụ thể như sau:

Ngữ pháp và từ vựng nâng cao: sử dụng bộ Destination B1 và Destination B2 của NXB Macmillan. 

Luyện kỹ năng viết: dùng bộ Great Writing, trong đó quyển 2 tương đương trình độ B1, quyển 3 tương đương B2 và quyển 4 đạt trình độ C1. Mỗi tuần con nên viết 1–2 bài ngắn, chú trọng cấu trúc, cách phát triển ý và lập luận mạch lạc.

Làm quen với phần đọc IELTS: bắt đầu bằng bộ Complete IELTS 4–5, giúp con tiếp cận dạng bài đọc dài, làm quen với cách phân tích câu hỏi và tư duy đọc hiểu học thuật.

Song song với đó, chị Liên đặc biệt chú trọng rèn kỹ năng nghe – kỹ năng nền tảng cho cả phản xạ và phát âm. Mỗi ngày, con sẽ luyện nghe một đoạn tin tức ngắn hoặc bài TED Talk bằng tiếng Anh. Quy trình gồm ba bước:

Nghe lần 1: tập trung hiểu nội dung chính, nắm ý toàn bài.

Nghe lần 2: vừa nghe vừa chép lại một đoạn khoảng 5 phút, không cần ghi chép toàn bộ mà chỉ tập trung phần nội dung chính.

Nghe lần 3: nghe và nói theo để luyện phát âm, ngữ điệu và tốc độ nói tự nhiên.

Ngoài ra, mỗi ngày con cũng được luyện phát âm 10-15 phút bằng phần mềm chuyên dụng, tập trung vào các âm khó và luyện theo chủ đề (topic). Để việc học trở nên tự nhiên, chị thường chọn cho con xem phim tiếng Anh không phụ đề, vừa rèn khả năng nghe thực tế, vừa tăng vốn từ vựng và phản xạ ngôn ngữ.

2.2. Giai đoạn làm quen với dạng đề

Lúc đầu, chị Liên từng nghĩ việc cho con học IELTS sẽ rất tốn kém, chỉ dành cho những gia đình có điều kiện kinh tế khá giả. Nhưng sau khi tìm hiểu, chị nhận ra rằng việc học IELTS không hề xa vời như nhiều người vẫn tưởng. Trên mạng hiện có rất nhiều khóa học online chất lượng, ghi hình sẵn, giá thành hợp lý, thậm chí có nơi còn cung cấp dịch vụ chấm và chữa kỹ năng Speaking, Writing. Chỉ cần con có tinh thần tự giác, cha mẹ biết định hướng đúng, thì hoàn toàn có thể tự học và đạt kết quả tốt.

Thông thường, vào học kỳ II lớp 8, khi nền tảng tiếng Anh của con đã vững, chị Liên bắt đầu cho con làm quen với dạng đề IELTS, sử dụng bộ Complete IELTS 5.0 - 6.5 làm tài liệu chính. Mỗi ngày, con học khoảng 30-45 phút, tập trung ôn theo từng kỹ năng đúng hướng dẫn trong sách. Chị gợi ý chia lịch học cụ thể:

Thứ Hai: luyện nghe

Thứ Ba: luyện đọc

Thứ Tư: luyện viết

Thứ Năm: luyện nói

Cuối tuần: kết hợp 2 kỹ năng (nghe - đọc, hoặc nói - viết), thời lượng 60-90 phút

Bên cạnh đó, mỗi ngày con nên dành 10-15 phút luyện phát âm bằng các phần mềm học tiếng Anh như ELSA Speak, hoặc Beat IELTS 6.0 - 7.0, để rèn phản xạ và giọng chuẩn.

Theo chị Liên, giai đoạn này, giáo viên thường đóng vai trò hướng dẫn, giao nhiệm vụ cụ thể cho học sinh tự thực hành ở nhà. Phụ huynh có thể chọn giáo viên gần nhà, hoặc tìm lớp học uy tín qua giới thiệu từ những phụ huynh khác. Tuy nhiên, chị lưu ý: “Với học sinh mới bắt đầu, không nên học lớp quá đông, vì trình độ còn thấp, giáo viên khó theo sát. Lớp chỉ khoảng 8-10 em sẽ hiệu quả hơn nhiều so với lớp có 20-100 học sinh".

2.3. Giai đoạn tập trung ôn thi nước rút

Trong khoảng 4-5 tháng trước kỳ thi, con cần có kế hoạch học tập khoa học và kỷ luật để đạt kết quả cao nhất.

Ở giai đoạn này, mỗi tuần con nên dành 2-3 buổi để luyện đề nghe và đọc, sử dụng bộ Cambridge IELTS từ quyển 5 đến 14. Khi luyện nghe, có thể mở video trên YouTube và tăng tốc độ lên 1.25-1.5 lần để con quen với tốc độ nói nhanh và rèn khả năng bắt từ khóa.

Song song đó, chị Liên khuyên nên thuê giáo viên Philippines dạy Speaking - mỗi tuần 1 buổi, thời lượng khoảng 1 tiếng. Giáo viên Philippines có kinh nghiệm luyện thi IELTS rất bài bản. 

Bên cạnh kỹ năng nói, phần viết cũng cần được duy trì đều đặn. Mỗi tuần con nên viết ít nhất một bài Writing Task 1 hoặc Task 2, sau đó gửi cho giáo viên chấm hoặc nhờ các dịch vụ chấm bài trực tuyến trên các nhóm Facebook như “Tự học IELTS 8.0”... Nhờ đó, con có thể biết rõ điểm mạnh, điểm yếu và cách cải thiện.

Khoảng một tháng trước kỳ thi, chị Liên cho biết đây là thời gian tập trung cao độ nhất. Mỗi ngày, con đều phải làm trọn một đề nghe - đọc trong điều kiện thi thật, sử dụng đồng hồ bấm giờ để kiểm soát thời gian. Riêng kỹ năng viết, chị giảm tải vì “phần viết không thể cải thiện nhanh trong thời gian ngắn, kết quả phụ thuộc vào quá trình luyện trước đó”. Thay vào đó, chị để con tập trung củng cố từ vựng học thuật, luyện nói hằng ngày để giữ cảm giác ngôn ngữ.

Theo chị Liên, giai đoạn nước rút không cần học quá nhiều, nhưng phải học đều và đúng trọng tâm. Khi con quen với áp lực thời gian, hiểu rõ cấu trúc đề và tự tin với khả năng của mình, việc đạt IELTS 6.5-7.0 ở lứa tuổi lớp 9 hoàn toàn không phải là điều xa vời.

Vai trò của cha mẹ trong giai đoạn này là động viên, chăm sóc cho con ăn uống, hàng ngày giao đề cho con làm và kiểm tra. Đề đều có key nên bố mẹ đều kiểm tra được. Kiểm tra lại các câu sai xem sau khi xem đáp án bạn có biết vì sao sai và cách sửa về đúng như thế nào không? Vài trò này rất là dễ và ai cũng làm được, không cần bố mẹ biết tiếng Anh. Nhớ kiểm soát giờ làm đề của con nghe cho ngắn lại 30 phút còn 25 phút, đọc 60 phút cho về 50 phút, giới hạn thời gian để con phải quen hơn với thời gian gấp rút.

Vì con mới học lớp 9 nên nội lực, khả năng tập trung và tự giác chưa thể so sánh với các anh chị cấp 3 hay sinh viên đại học. Chính vì vậy, vai trò đồng hành và động viên của cha mẹ trong giai đoạn này đặc biệt quan trọng. Cha mẹ không chỉ là người nhắc nhở, quản lý thời gian học mà còn cùng con học, là nguồn khích lệ tinh thần, có thưởng có phạt, giúp con duy trì động lực và sự tự tin.

Theo chị Nguyễn Thị Hồng Liên, với những gia đình có con đang trong giai đoạn ôn thi chuyển cấp lớp 9 lên 10, nếu muốn con tập trung cho mục tiêu trước mắt thì có thể lùi thời điểm luyện thi IELTS sang lớp 10 hoặc lớp 11. Ở độ tuổi đó, các em đã chín chắn hơn, có nền tảng học tập vững vàng và không còn chịu áp lực thi cử nặng nề, nên việc học IELTS sẽ nhẹ nhàng, hiệu quả và ít căng thẳng hơn.

Chị Liên nhấn mạnh, học IELTS không nên biến thành “cuộc đua”, mà cần được xem là hành trình tích lũy kỹ năng ngôn ngữ, điều có thể bắt đầu từ bất kỳ cấp học nào, miễn là phù hợp với năng lực và tâm lý của con.