Giới chơi cây đang mê tít hoa bảo liên đăng: Loài hoa hồng rủ như đèn chùm, giúp phòng khách sang như resort

Trong thế giới cây cảnh, có những loài chỉ cần nhìn là biết “không phải dạng vừa”: Dáng kiêu sa, màu sắc mơ màng, khiến ai lướt qua cũng phải ngoái đầu lại. Hoa bảo liên đăng (Medinilla magnifica) là một trong số đó. Gốc gác từ những cánh rừng mưa nhiệt đới ở Philippines, được các nhà thực vật học mang về châu Âu từ thế kỷ 19, loài cây này từng được trưng trong nhà kính, vườn bách thảo, biệt thự sang trọng. 

Gần đây, bảo liên đăng bắt đầu xuất hiện trong phòng khách, ban công, quán cà phê, studio chụp hình… ở châu Á, trong đó có Việt Nam. Nghe qua thì tưởng khó chơi, khó chăm, chỉ hợp với “tay chơi chuyên nghiệp”, nhưng thực ra nếu hiểu tính của nó thích ấm, ẩm, sáng dịu thì đây lại là một trong những loài cây đáp lại công chăm rất hậu hĩnh: Một mùa hoa kéo dài tới vài tháng, từng chùm hồng rủ xuống như đèn chùm trong phim cổ trang.

Hoa bảo liên đăng là loài hoa gì mà được gọi là “đèn chùm hồng”?

Bảo liên đăng có tên khoa học là Medinilla magnifica, thuộc họ Dưa cạn (Melastomataceae). Cái tên Medinilla được đặt để vinh danh José de Medinilla y Pineda – một viên toàn quyền thời Tây Ban Nha thuộc địa ở vùng quần đảo Thái Bình Dương. Khi các nhà thực vật học đi sưu tầm cây ở Philippines và khu vực lân cận, họ đã bắt gặp loài cây này trong rừng mưa, thấy dáng vẻ quá đặc biệt nên quyết định đặt tên theo vị toàn quyền như một cách “ghi nhớ thời đại”.

Nguồn gốc của bảo liên đăng là các vùng núi ẩm ở đảo Luzon, Mindanao… nơi nó bám trên thân cây lớn hoặc tảng đá, sống kiểu “ký túc xá trên cao” giữa rừng rậm. Khí hậu ở đó quanh năm ấm áp, không khí ẩm, ánh sáng xuyên qua tán cây luôn dịu chứ không chói. Chính vì vậy, khi mang về trồng làm cảnh, loài cây này gần như “ghi chú” rất rõ: Cần ấm, cần ẩm, cần ánh sáng mềm.

Nhìn bằng mắt thường, bảo liên đăng cao khoảng từ 60cm tới hơn 1m, thân bụi, cành mập, lá to, dày, bóng, màu xanh đậm, gân lá chạy thẳng rất rõ, tạo cảm giác rất “nhiệt đới”. Nhưng điều khiến người ta mê mẩn không phải là lá, mà là chùm hoa từ nách lá, từng cành hoa dài 30–50cm rủ xuống, bên ngoài là những “tầng” lá bắc màu hồng phấn hoặc hồng tím, bên trong là vô số nụ hoa tròn nhỏ như hạt cườm. Cả chùm rủ xuống mềm mại, nhìn xa y hệt chiếc đèn chùm hoặc chiếc lồng đèn cổ màu hồng, vì thế cây mới được gọi là “pink chandelier”, “đèn chùm hồng” trong giới cây cảnh.

Cây “Hermès giới thực vật”: Để một chậu trong nhà, không gian khác hẳn

Trên mạng xã hội Trung Quốc có câu nói vui: “Nhà có bảo liên đăng, phúc khí tự nhiên đến”. Có người kể, từ ngày đặt chậu bảo liên đăng trong phòng khách, bạn thân bước vào là hét lên: “Trời ơi, đây là Hermès của giới cây cảnh à?”. Không phải ngẫu nhiên mà cây được gắn với hình ảnh sang chảnh như vậy.

Bảo liên đăng không thuộc kiểu cây “dễ thương, bình dân” như trầu bà, lưỡi hổ. Nó tạo cảm giác giống một món đồ decor cao cấp: Vừa là cây, vừa là tác phẩm trang trí. Một chậu bảo liên đăng đẹp, hoa rủ kín, đặt ở góc sofa, cạnh cửa sổ hay trong quán cà phê, studio, gần như lập tức trở thành tâm điểm. Màu hồng phấn của hoa dịu hơn màu hồng sến, lại đậm hơn hồng nude, đủ để nổi bật mà không “đau mắt”.

Điều đặc biệt là hoa rất bền. Nếu chăm đúng cách, mỗi chùm hoa có thể chơi từ 2–3 tháng, thậm chí lâu hơn. Một cây khỏe có thể cho hoa kéo dài từ cuối xuân tới giữa hè, tổng thời gian có hoa tính bằng… nửa năm. Thế nên nhiều người mới nói vui: "Ở chung cư chật nhưng chỉ cần có một chậu bảo liên đăng, cả nhà trông như biệt thự nghỉ dưỡng".

Chăm bảo liên đăng có khó không? Thật ra là “khó tính nhưng nói trước”

Người mới thường sợ bảo liên đăng khó chăm. Thực ra cây chỉ “khó” ở chỗ: Nó không chịu được cực đoan. Không thích nắng gắt, không chịu lạnh buốt, không ưa khô rang, cũng ghét úng nước. Nếu đọc vậy thấy hơi rối, có thể tóm gọn thế này: Hãy cố gắng bắt chước môi trường rừng mưa – ấm, ẩm, sáng nhưng không chói.

Đặt cây ở đâu? Lý tưởng nhất là gần cửa sổ có rèm, logia có mái che, nơi có ánh sáng sáng sủa nhưng không nắng trực tiếp giữa trưa. Nếu để trong phòng khách, nên lựa vị trí có ánh sáng tự nhiên lọt vào, không khuất hẳn góc tối. Thiếu sáng, cây vẫn sống nhưng cành sẽ vươn dài, lá thưa và rất lâu hoặc không chịu ra hoa.

Về nhiệt độ, cây thích khoảng 18–28 độ C. Mùa đông, nếu nhiệt độ xuống dưới 10 độ, cây dễ “cúm”, hỏng rễ, vàng lá. Mùa hè quá nóng, lại gặp không khí khô, cây cũng sẽ mệt. Nói một cách đời thường: Nếu bạn ở mức nhiệt mà bản thân thấy dễ chịu, không rét run, không hầm hập, thì cây cũng sẽ cảm ơn bạn.

Một vài “bí kíp” mộc mạc để cây sống khỏe, hoa ra dày

Điều đầu tiên nên nhớ là đừng tưới nước theo cảm xúc, hãy tưới theo đất. Chỉ cần lấy tay ấn nhẹ lên mặt đất trong chậu, thấy lớp trên đã khô tầm 2–3cm rồi hãy tưới. Khi tưới thì tưới đẫm, để nước chảy ra đáy chậu, sau đó đổ bỏ nước đọng. Tưới ít mà ngày nào cũng tưới, đất luôn ẩm ướt, rễ bảo liên đăng sẽ bị “ngộp” và thối.

Bảo liên đăng thích không khí ẩm hơn là đất sũng nước. Vậy nên ngoài chuyện tưới đúng, bạn có thể để một khay sỏi ướt dưới chậu, dùng máy phun sương nhẹ hoặc thỉnh thoảng phun nước lên không khí quanh cây, tránh phun thẳng vào hoa. Ở những nhà dùng điều hòa, máy sưởi nhiều, cây càng cần độ ẩm bổ sung.

Đất trồng nên là loại tơi xốp, thoát nước nhanh. Có thể trộn đất thịt với mùn lá, vỏ thông, xơ dừa, một ít đá trân châu… miễn là khi tưới, nước nhanh chóng xuyên qua, không đọng lâu. Rễ bảo liên đăng dạng hơi “thịt”, rất sợ bí. Chậu cũng nên chọn kiểu miệng rộng, đáy có nhiều lỗ thoát nước, không cần quá sâu.

Về dinh dưỡng, cây không cần “ăn sang”, nhưng lại thích ăn ít mà đều. Mùa cây lớn, có lá non, nụ mới, bạn có thể cho cây uống phân loãng 2–3 tuần một lần, loại phân tổng hợp hoặc phân cho hoa. Trước mùa hoa, tăng nhẹ phân có nhiều lân và kali để kích nụ. Mùa đông lạnh thì dừng, để cây nghỉ ngơi.

Khi hoa tàn, nên cắt sát phần hoa khô, không để đòng hoa cũ treo lủng lẳng, vừa mất thẩm mỹ, vừa khiến cây tốn sức nuôi phần không cần thiết. Lá già vàng úa cũng nên tỉa bỏ, cây sẽ dồn lực cho lá mới và đợt hoa kế tiếp.

Những “báo động” thường gặp và cách xử lý nhẹ nhàng

Nếu thấy nụ hoa khô, rụng hàng loạt sau khi mới đem cây về, đừng quá hoảng. Thường là do cây đang từ nhà kính ẩm ổn nhiệt, chuyển sang nhà bạn nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm khác hẳn nên bị “sốc”. Lúc này, nên để cây ở chỗ cố định, đừng thay đổi chỗ liên tục, chăm vừa phải, tránh tưới dồn dập. Khi ổn định, cây sẽ ra đợt nụ mới.

Lá vàng cả cây, mềm nhũn thường là do tưới quá tay, đất bí, rễ thối. Cần kiểm tra, nếu rễ hỏng nhiều phải cắt bớt, thay đất thoáng hơn, giảm tưới. Lá cháy vàng, có mảng khô ở mép thì lại là dấu hiệu bị nắng gắt chiếu thẳng, chỉ cần chuyển cây vào chỗ bớt nắng.

Thỉnh thoảng, trên lá xuất hiện chấm li ti, mạng mỏng hoặc bột trắng, đó có thể là nhện đỏ, rệp sáp, nấm bệnh. Giữ chỗ đặt cây thoáng gió, sạch sẽ, lau lá bằng khăn ẩm, nếu cần có thể dùng các chế phẩm sinh học, xịt nhẹ theo hướng dẫn, không nên lạm dụng thuốc nặng.

Cuối cùng, bảo liên đăng không phải là loài cây “mua về để đó tự khắc đẹp”. Nó cần bạn để mắt, hiểu một chút về tính cách của nó. Đổi lại, mỗi sớm thức dậy, đi ngang phòng khách thấy một chùm hoa hồng phấn rủ xuống, lá xanh bóng trong nền ánh sáng dịu, nhiều người sẽ hiểu vì sao người ta gọi đây là “đèn chùm hồng” của giới thực vật và vì sao chỉ một chậu cây cũng đủ khiến căn nhà ấm áp, có hồn hơn rất nhiều.