Cách dạy con cực nghiêm khắc của Hoàng đế Khang Hy

Khang Hy (hay Khang Hy đại đế) là vị hoàng đế thứ 4 của nhà Thanh (Trung Quốc). Trong lịch sử Trung Hoa, Khang Hy nổi tiếng là vị minh quân hiếm có, biết chiêu mộ hiền tài, luôn lấy dân làm gốc, có tấm lòng bao dung độ lượng và hết lòng vì việc nước. Trong suốt 61 năm trị vì của mình, ông đã đưa Trung Quốc đến thời kỳ thịnh trị và kiến lập được một lãnh thổ gọi là "Khang Càn thịnh thế".

Bên cạnh đó, dẫu bận rộn với trăm công nghìn việc, nhưng Khang Hy không vì thế mà xao nhãng việc giáo dục con cháu. Thậm chí, cách giáo dục các hoàng tử của Khang Hy còn vô cùng nghiêm khắc. Ông từng nói trước tất cả các quan trong triều rằng: "Phục sự trọng trách tổ tiên để lại, muốn chọn được người tài giỏi xây dựng đất nước, kế nghiệp giang sơn, trước tiên việc giáo dục các hoàng tử, chưa bao giờ ta dám khinh suất dù chỉ là từng khắc".

Bắt các con đi bộ 5km để đi học

Có thể nói, Khang Hy rất coi trọng việc học hành của các hoàng tử. Vậy nên, đích thân ông là người tuyển chọn những vị “lão thành cẩn trọng, học vấn ưu tú, thông hiểu Nho học, người Mãn Châu và người Hán có nhân phẩm đoan chính" làm thầy giáo cho các hoàng tử.

Được biết, trong cung điện nhà Thanh, nơi học tập của con cháu hoàng tộc được gọi là "Thượng thư phòng". Trong thời Hoàng đế Khang Hy, Thượng thư phòng được đặt tại Vô Dật Trai ở Trường Xuân Viên. Cho những ai chưa biết, Vô Dật Trai có nghĩa là phòng học vất vả, không có sự an nhàn.

Không giống như mọi người thường nghĩ, các hoàng thân quý tộc mỗi khi đi học ắt hẵn sẽ được đi kiệu hoa, kẻ đưa người đón. Ấy mà đối với con cháu của vua Khang Hy, điều tưởng chừng đơn giản như vậy lại vô cùng... xa xỉ. Bởi lẽ, để đến được Vô Dật Trai, con cháu hoàng tộc sẽ phải đi bộ 3-4 dặm (tương đương với 5 cây số) và khi về cũng phải đi bộ bất kể mưa hay nắng, sáng hay tối. Thậm chí, vào mùa hè, dù thời tiết oi bức đến đâu thì con cháu hoàng tộc cũng không được dùng quạt và luôn trong tư thế ngồi thẳng lưng, không vặn vẹo, xiên xẹo.

Ngoài ra, như một thông lệ các hoàng tử sẽ phải dậy trước bình minh và không ngừng học tập tới đêm khuya dù là mùa đông và không có ngày nghỉ. Hơn nữa, nội dung học của hoàng tộc bao gồm rất nhiều môn học. Cụ thể, ngoài các tác phẩm kinh điển của Trung Quốc, các hoàng tử còn cần học thư pháp và hội họa, âm nhạc, thiên văn học, cưỡi ngựa, bắn cung, bơi lội…

 Lịch học khắc nghiệt lên đến 16 tiếng/ngày, phải đọc sách 120 lần

Có thể nói, lịch học mà hoàng đế Khang Hy đề ra cho con cháu vô cùng khắc nghiệt. Theo đó, tất cả các hoàng tử đều phải dậy từ 3 giờ sáng để ôn lại bài học ngày hôm trước và không có ngoại lệ.

Sau khi ôn bài xong, từ 5 giờ sáng đến 7 giờ sáng, các hoàng tử sẽ được thầy giáo kiểm tra bài vở. Khi đã hoàn thành xong lễ quy bái, họ sẽ phải tiếp tục tập trung vào việc học của mình. Các hoàng tử không được phép học vẹt, học cho có mà phải học hiểu. Khang Hy quan niệm: "Học quan trọng chủ yếu là hiểu rõ lý. Lý mà rõ thì trong tâm có chủ kiến, tự phân biệt phán đoán đúng sai, chính tà".

Tiếp đó, từ 7 giờ sáng đến 9 giờ sáng, Khang Hy sẽ đích thân đến Vô Dật Trai để kiểm tra việc học của các con. Hình thức kiểm tra mà Khang Hy đề ra cũng không hề đơn giản. Ông thường chọn ngẫu nhiên một đoạn kinh thư và yêu cầu các hoàng tử đọc thuộc lòng chính xác đến từng dấu chấm, dấu phẩy.

Tương truyền rằng, để có thể ghi nhớ mọi thứ dễ dàng hơn, hoàng đế Khang Hy đã truyền lại cho các hoàng tử có một cách học thuộc lòng vô cùng đặc biệt, đó là đọc đi đọc lại đến 120 lần. Ông từng nói: "Khi ta còn trẻ ta có thể đọc to một cuốn sách 120 lần và sau đó là đọc thuộc lòng nó 120 lần. Không phải ta đọc thuộc một đoạn rồi chuyển sang đoạn khác mà ta đọc tất cả cùng một lúc".

Từ 9 giờ sáng đến 11 giờ sáng, các hoàng tử sẽ phải tiếp tục luyện tập thư pháp và được yêu cầu viết mỗi chữ 100 lần. Bữa trưa bắt đầu vào lúc 11 giờ trưa và kết thúc vào lúc 1 giờ chiều. Sau bữa trưa, họ tiếp tục học tập.

Không chỉ học tập, mà hoàng đế Khang Hy cùng rất quan tâm hoạt động thể chất của các con. Theo đó, từ 1 giờ chiều đến 3 giờ chiều, các hoàng tử thời Khang Hy sẽ đi ra ngoài sân để luyện tập các kỹ năng như cưỡi ngựa và bắn cung. Từ 5 giờ chiều đến 7 giờ chiều, mọi người ra ngoài sân tập bắn cung.

Dù bận chuyện triều chính, nhưng Khang Hy vẫn luôn quan tâm đến các con. Ông hay hỏi  thầy giáo về tình hình học tập của các hoàng tử. Vài thầy giáo nói rằng thái tử rất thông minh và học thuộc bài rất tốt. Dẫu vậy, nhưng Khang Hy vẫn luôn nhắc nhở giáo viên không nên biểu dương nhiều như vậy mà hãy phê bình chúng nhiều hơn nữa. Có như vậy chúng mới không tỏ ra kiêu ngạo.

Tổng hợp