Triệu Vy - 'Én nhỏ' quốc dân vụt tắt hào quang vì bị 'phong sát'

Năm 1998, Triệu Vy trở thành hiện tượng châu Á nhờ vai diễn Tiểu Yến Tử trong bộ phim truyền hình Hoàn Châu Cách Cách. Hơn hai thập kỷ sau, tên cô bị gỡ bỏ khỏi hầu hết nền tảng trực tuyến Trung Quốc mà không có lời giải thích chính thức.

Vai diễn “để đời”

Triệu Vy sinh năm 1976 tại Vu Hồ, tỉnh An Huy. Năm 1996, cô thi đỗ Học viện Điện ảnh Bắc Kinh, chuyên ngành diễn xuất. Khi còn là sinh viên năm hai, cô được nữ văn sĩ Quỳnh Dao chọn vào vai chính trong Hoàn Châu Cách Cách, bộ phim truyền hình cổ trang được quay tại Bắc Kinh và phát sóng lần đầu vào năm 1998.

Tiểu Yến Tử là cách cách giả mạo có tính cách bướng bỉnh, hài hước và giàu lòng trắc ẩn, khiến hàng triệu khán giả yêu mến. Bộ phim đạt tỷ suất người xem kỷ lục và được phát sóng tại hơn 20 quốc gia, trong đó có Việt Nam. Thành công của vai diễn này không chỉ giúp Triệu Vy vụt sáng thành sao, mà còn mở đường cho một thế hệ diễn viên mới nổi lên từ truyền hình.

Giai đoạn đỉnh cao sự nghiệp

Sau Hoàn Châu Cách Cách, Triệu Vy tiếp tục gặt hái thành công trong loạt phim nổi bật như Tân dòng sông ly biệt, Hoạ bì, Hoa Mộc Lan, Thời gian đẹp nhất, Đại chiến Xích Bích.

Năm 2013, cô thử sức với vai trò đạo diễn và lập tức gây chú ý với bộ phim điện ảnh đầu tay Gửi tuổi thanh xuân (致我们终将逝去的青春), đạt doanh thu hơn 700 triệu NDT, đứng đầu phòng vé Trung Quốc lúc bấy giờ. Bộ phim giúp cô giành giải “Đạo diễn mới xuất sắc nhất” tại Giải thưởng Hoa Biểu và Kim Kê.

Ngoài điện ảnh, Triệu Vy còn hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh. Cô và chồng là doanh nhân Huỳnh Hữu Long từng là cổ đông lớn của nhiều công ty niêm yết, trong đó có tập đoàn truyền thông Alibaba Pictures và công ty văn hóa Wanija. Từng có thời điểm, giới truyền thông gọi cô là “nữ tướng ngành giải trí” hay “Warren Buffett phiên bản nữ” vì tài đầu tư.

Bê bối kinh tế và dấu hiệu bị “phong sát”

Năm 2017, Triệu Vy và chồng bị Ủy ban Chứng khoán Trung Quốc xử phạt vì sử dụng thông tin sai lệch và đòn bẩy tài chính cao trong thương vụ mua lại cổ phần công ty văn hóa Wanija. Hai người bị cấm tham gia thị trường chứng khoán trong 5 năm. Tuy nhiên, thời điểm đó, Triệu Vy vẫn tiếp tục tham gia các hoạt động giải trí và chưa có dấu hiệu bị hạn chế.

Mọi việc thay đổi vào cuối tháng 8 năm 2021. Tối 26/8, tên Triệu Vy đột ngột bị gỡ khỏi nhiều nền tảng xem phim trực tuyến lớn tại Trung Quốc như iQIYI, Tencent Video, Youku, Mango TV. Các bộ phim từng gắn với tên tuổi cô như Hoàn Châu Cách Cách, Hoạ bì, Kinh hoa yên vân đều bị xóa khỏi công cụ tìm kiếm. Tên cô cũng biến mất khỏi danh sách diễn viên trong các phim đã chiếu.

Truyền thông nhà nước như CCTV không nêu rõ lý do, nhưng nhiều tờ báo như Sina, The Paper, Caixin đồng loạt nhận định, đây là biểu hiện của “phong sát ngầm”, là hình thức “xoá sổ” nghệ sĩ khỏi đời sống công cộng mà không cần bản án chính thức.

Một số ý kiến cho rằng việc Triệu Vy từng hợp tác với nghệ sĩ vướng scandal chính trị (ví dụ: Trương Triết Hạn), cùng bê bối kinh tế và phát ngôn gây tranh cãi trong quá khứ (như mặc trang phục in cờ quân phiệt Nhật vào năm 2001), có thể là nguyên nhân dẫn đến động thái mạnh tay này.

Giai đoạn kín tiếng sau khi bị rút tên

Từ năm 2021 đến nay, Triệu Vy không xuất hiện trong bất kỳ sự kiện công khai nào tại Trung Quốc đại lục. Các tài khoản mạng xã hội chính thức của cô, trong đó có Weibo hơn 85 triệu người theo dõi, bị khóa bình luận hoặc chuyển sang trạng thái riêng tư.

Trong hai năm 2022–2023, cô chỉ xuất hiện vài lần tại nước ngoài, như tại Singapore hay Pháp qua ảnh chụp của người hâm mộ. Một trong những lần hiếm hoi cô lên tiếng là vào tháng 9/2021, khi đăng tải ngắn gọn trên Instagram: “Hiện tại tôi vẫn ổn. Cảm ơn sự quan tâm của mọi người”. Tuy nhiên, bài đăng này sau đó cũng bị xóa.

Hiện chưa có xác nhận chính thức nào về việc cô bị cấm hoạt động, nhưng thực tế là các dự án điện ảnh có tên cô đều tạm dừng hoặc hủy bỏ. Từ một nghệ sĩ nổi tiếng hàng đầu, Triệu Vy gần như biến mất hoàn toàn khỏi truyền thông chính thống.

Ký ức còn lại của một biểu tượng

Bất chấp những ồn ào sau này, hình ảnh Triệu Vy trong vai Tiểu Yến Tử vẫn sống mãi trong ký ức của thế hệ 8X, 9X. Trong một cuộc khảo sát của People’s Daily năm 2018, cô vẫn đứng trong top 3 “nữ diễn viên được yêu thích nhất trong ký ức truyền hình Trung Quốc”.

Triệu Vy từng viết trong tự truyện: “Cuộc sống luôn là trường quay lớn. Vai diễn nào cũng có thời điểm. Tôi chỉ mong mình không quên cảm giác lúc lần đầu được diễn.” Có lẽ, khi hào quang lùi xa, câu nói ấy chính là lời kết sâu lắng nhất cho hành trình không bằng phẳng của “Én nhỏ”.