“Bé đi ngoài 7–8 lần một ngày, phân toàn nước, còn khóc quấy suốt… phải làm sao đây?” — đây là tình huống khiến không ít cha mẹ mất ngủ vì lo lắng.

Tiêu chảy là một trong những vấn đề sức khỏe phổ biến nhất ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trong giai đoạn giao mùa, khi bé bắt đầu ăn dặm hoặc khi virus lây lan mạnh. Thực chất, tiêu chảy không phải là bệnh, mà là “tín hiệu cảnh báo” cơ thể đang phản ứng hoặc đào thải. Tuy nhiên, nếu chăm sóc sai cách, bé có thể bị mất nước, rối loạn điện giải, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.

Vậy, khi bé bị tiêu chảy, bố mẹ nên làm gì ở nhà? Khi nào cần đưa con đến bệnh viện? Hãy ghi nhớ những hướng dẫn dưới đây — chúng có thể cứu bé đúng lúc!

Trước hết, phải xác định rõ: có thật là tiêu chảy không? Nặng hay nhẹ?

Theo y học, tiêu chảy được xác định khi:

- Bé đi ngoài ≥3 lần/ngày (trừ trẻ bú mẹ hoàn toàn, vốn đi nhiều hơn).

- Phân lỏng như nước, có thể kèm nhầy, trứng cá hoặc mùi chua bất thường.

- Số lần đi ngoài tăng gấp đôi hoặc hơn so với bình thường.

Lưu ý:

- Trẻ bú mẹ thường đi phân lỏng, vàng, có hạt sữa – không phải tiêu chảy.

- Nếu bé vẫn vui chơi, tiểu tiện bình thường, tăng cân đều – không đáng lo.

- Điều đáng sợ nhất là mất nước!

Mối nguy lớn nhất của tiêu chảy: MẤT NƯỚC

Cơ thể bé chứa nhiều nước hơn người lớn, nên khi tiêu chảy hoặc nôn nhiều, nước và chất điện giải mất đi rất nhanh. Hậu quả có thể là mệt lả, sốc, thậm chí hôn mê.

Bố mẹ cần nắm 4 cấp độ mất nước:

Mẹo kiểm tra nhanh: bóp nhẹ da bụng hoặc mu bàn tay bé — nếu da không đàn hồi lại trong 2 giây → bé đã mất nước.

5 bước chăm sóc khoa học khi bé tiêu chảy

Bước 1: Bù nước – Bù điện giải – Quan trọng nhất!

Cho bé uống Oresol (ORS) là biện pháp cứu nguy quan trọng nhất.
ORS không chỉ bù nước mà còn bổ sung natri, kali, glucose giúp hấp thu nước tốt hơn.

- Pha đúng hướng dẫn, cho bé uống từng muỗng nhỏ mỗi 5–10 phút.

- Sau mỗi lần đi tiêu, cho uống thêm 10–20ml/kg thể trọng.

- Ưu tiên ORS loại III (thấp thẩm thấu) cho trẻ nhỏ.

❌ Tránh: chỉ cho uống nước lọc, nước trái cây, nước ngọt hay nước thể thao, chúng không bổ sung điện giải và có thể làm tiêu chảy nặng hơn.

Bước 2: Tiếp tục cho bé ăn – Không nên nhịn

Đừng “cắt sữa” hay “nhịn ăn” khi bé tiêu chảy — đây là sai lầm rất phổ biến!

- Trẻ bú mẹ: tiếp tục bú bình thường – sữa mẹ dễ tiêu, có kháng thể.

- Trẻ uống sữa công thức: vẫn cho uống, chỉ đổi sang sữa không lactose khi bác sĩ khuyên.

- Trẻ ăn dặm: cho ăn cháo loãng, khoai tây nghiền, táo, chuối – dễ tiêu hóa, ít chất xơ.

❌ Tránh: đồ chiên rán, sữa tươi, nước trái cây, bánh kẹo ngọt.

Bước 3: Giữ vùng mông khô ráo, tránh hăm

- Dùng nước ấm rửa sạch sau mỗi lần đi ngoài.

- Lau khô nhẹ nhàng, bôi kem chống hăm (chứa kẽm oxit).

- Cho bé “thoáng khí” càng nhiều càng tốt.

Bước 4: Giữ vệ sinh, tránh lây chéo

90% trường hợp tiêu chảy ở trẻ do virus (như Rota, Noro).

Bố mẹ cần:

- Rửa tay sạch sau khi thay tã, trước khi cho bé ăn.

- Dụng cụ ăn uống riêng, khử trùng thường xuyên.

- Tránh đưa bé đến nơi đông người.

Bước 5: Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc

- Men vi sinh (probiotic): có thể dùng giúp cân bằng hệ vi khuẩn ruột.

- Smecta (montmorillonite): chỉ dùng ngắn hạn, cách ORS ít nhất 1 tiếng.

- Kháng sinh: chỉ dùng khi bác sĩ chỉ định! Dùng sai có thể làm nặng thêm.

6 dấu hiệu cần đưa bé đi khám ngay

1. Nôn liên tục, không uống được nước.

2. Phân có máu hoặc nhầy đỏ như mứt.

3. Sốt trên 38.5°C không giảm sau 24 giờ.

4. Mất nước nặng: mắt trũng, không tiểu, da nhăn, lừ đừ.

5. Bé đau bụng dữ dội, co chân khóc thét – nghi lồng ruột, co thắt ruột.

6. Tiêu chảy kéo dài >7 ngày không đỡ.

Những sai lầm cần tránh

❌ “Cho uống thuốc cầm tiêu chảy cho nhanh khỏi” → nguy hiểm!

❌ “Ngưng sữa, ngưng ăn” → làm bé yếu hơn, chậm hồi phục.

❌ “Dùng mẹo dân gian” như nước gạo rang, nước gừng, táo nướng → không hiệu quả, có thể kích ứng ruột.

❌ “Tự đổi sữa thủy phân sâu” → không cần thiết nếu bé không bị dị ứng.

Cách phòng ngừa tiêu chảy cho bé

1. Tiêm vaccine Rotavirus đúng lịch.

2. Giữ vệ sinh ăn uống, khử trùng bình sữa, dụng cụ ăn dặm.

3. Rửa tay thường xuyên – cho cả bố mẹ và bé.

4. Thêm thực phẩm mới từ ít đến nhiều, không thay đổi đột ngột.

5. Không tự ý dùng kháng sinh.

Kết luận: Bình tĩnh – Hiểu đúng – Xử lý đúng

Tiêu chảy là thử thách nhỏ trong hành trình lớn lên của bé — và là “bài kiểm tra bản lĩnh” của cha mẹ.

Nhớ rằng, điều đáng sợ không phải là tiêu chảy, mà là mất nước và hoảng loạn.

Chỉ cần giữ nguyên tắc “bù nước – tiếp tục ăn – theo dõi sát”, hầu hết các ca tiêu chảy nhẹ đều có thể hồi phục tại nhà.

Nhưng nếu có dấu hiệu nguy hiểm – đừng chần chừ, hãy đưa con đi viện ngay.

Sự bình tĩnh và hiểu biết của bạn chính là liều thuốc đầu tiên giúp con khỏe lại.

Nguồn: Sohu