“Con tôi làm bài tập chưa đến 10 phút đã đòi uống nước, đi vệ sinh, có phải tăng động không?”

“Mỗi lần kèm con học là huyết áp tăng vọt, lúc thì cắn bút, lúc thì ngồi thẫn thờ, chẳng chịu đọc đề!”

Các mẹ có thấy những lời than thở này có quen không?

Rất nhiều cha mẹ cho rằng khả năng tự kiểm soát kém của con là do tính cách, mà không biết rằng “đường ẩn” trong chế độ ăn uống có thể đang âm thầm ảnh hưởng đến não bộ của trẻ.

Một nghiên cứu quy mô lớn trên 4.245 trẻ em đã khẳng định mối liên hệ giữa đường và năng lực học tập: trẻ thường xuyên uống đồ uống có đường có kết quả kém hơn rõ rệt về chính tả, đọc hiểu, viết và toán.

Đáng ngạc nhiên hơn, ảnh hưởng này còn bắt đầu từ trong bụng mẹ. Các nhà nghiên cứu ở Boston theo dõi 1.234 phụ nữ mang thai và phát hiện: những bà mẹ tiêu thụ quá nhiều đường khi mang thai thì con của họ, đến 8 tuổi, kết quả học tập nhìn chung cũng thấp hơn.

Đường có thật sự là “kẻ thù của sức khỏe”?

Khi nói “ăn ít đường”, không có nghĩa là phủ định mọi thực phẩm ngọt.

Đường (carbohydrate) vốn là chất dinh dưỡng thiết yếu. Não bộ cần glucose để hoạt động; 60% năng lượng của người trên 2 tuổi nên đến từ carbohydrate.

Chất xơ trong rau quả, oligosaccharide trong sữa mẹ giúp nuôi dưỡng lợi khuẩn đường ruột. Ngay cả việc con người bẩm sinh yêu thích vị ngọt cũng mang ý nghĩa tiến hóa — trẻ sơ sinh nếm nước đường thường mỉm cười.

Điều mấu chốt là: ăn đúng loại đường, chứ không phải không ăn đường.

Đường trong thực phẩm tự nhiên thường “đi kèm dinh dưỡng”:

Trái cây: fructose chất xơ vitamin C 

Sữa: lactose canxi chất lượng cao 

Ngũ cốc nguyên cám: tinh bột chất xơ là một “bộ đôi vàng”

Ngược lại, đường tinh luyện trong gạo mì tinh chế, kẹo, đồ uống có đường là “đường trần” chỉ còn năng lượng rỗng, làm tăng đường huyết nhanh, đây mới là thứ cần cảnh giác.

“Bom đường” ngụy trang trên bàn ăn gia đình

Bạn nghĩ chỉ kẹo và coca mới có đường?

1 chai coca 350ml ≈ 50g đường mía .

Nhiều loại sữa, sữa chua trẻ em bán sẵn được thêm đường. 

Thậm chí thịt kho, sườn xào chua ngọt cũng có thể “giấu” vài muỗng đường.

Dễ bị bỏ qua nhất là nước ép trái cây 100%: quá trình ép làm mất nhiều chất xơ, trong khi fructose bị cô đặc. Uống một ly nước ép có thể nạp lượng đường còn nhiều hơn ăn hai quả trái cây!

Khuyến nghị quốc gia:

Trẻ mầm non: ≤150ml nước ép/ngày Trẻ đi học: ≤300ml/ngày

Tốt hơn là ăn trái cây nguyên quả: vừa có chất xơ tạo cảm giác no, vừa rèn khả năng nhai.

Hướng dẫn giảm đường thực tế: Cả nhà cùng làm

Tập vị nhạt từ sớm: Trẻ bú mẹ không cần nước đường;

Ăn dặm không thêm đường, muối để vị giác quen với hương vị tự nhiên. 

Nước lọc là đồ uống hằng ngày, giảm phụ thuộc vị ngọt. 

Với trẻ lớn: Cấm tuyệt đối dễ gây phản kháng. Có thể thỏa thuận “cuối tuần chọn một món ăn vặt nhỏ”, đồng thời dạy súc miệng sau khi ăn. 

Không dùng đồ ngọt làm phần thưởng vì điều này chỉ làm tăng sự thèm ngọt. 

Cả nhà điều chỉnh cùng nhau: Người lớn uống ít đồ ngọt, nấu ăn bớt đường, trẻ sẽ học theo.

Bữa tối nhiều rau xanh (nghiên cứu cho thấy trẻ ăn rau vào bữa tối có kết quả chính tả và viết tốt hơn)

Thay một phần gạo mì tinh chế bằng ngũ cốc nguyên cám: Những thay đổi nhỏ này có thể âm thầm nâng cao năng lực học tập của trẻ.

Nguồn: Tạp chí Cha Mẹ Phải Đọc