Với những bà mẹ lần đầu nuôi con, điều đáng lo nhất chính là không đoán đúng con đang lạnh hay nóng.

Vừa mới nghe bà nói: “Trẻ sơ sinh sợ lạnh, phải mặc thêm vài lớp”, thì ngay sau đó bạn thân lại bảo: “Ủ dày quá là nổi chàm, rôm sảy đó!”

Một bên là kinh nghiệm của người lớn tuổi, một bên là lời khuyên khoa học trong nuôi dạy hiện đại, kẹt ở giữa là các mẹ bỉm thực sự rối trí. Rõ ràng yêu con vô cùng, nhưng lại sợ chỉ vì mặc đồ không đúng mà vô tình hại con.

Thực tế, rất nhiều cha mẹ đã hiểu sai. Khả năng điều hòa thân nhiệt của trẻ sơ sinh không hề đơn giản như chúng ta nghĩ. Hôm nay hãy cùng nói rõ chuyện này để việc chăm con không còn mù mờ.

Trải nghiệm thực tế: Ủ ấm quá cũng thành hại con

Tuần trước tôi sang chơi nhà bạn thân là Duệ Duệ. Vừa bước vào đã thấy cô ấy tranh luận với mẹ chồng trong phòng khách. Con gái Duệ Duệ vừa tròn một tháng tuổi, giữa mùa đông mà bà nội nhất quyết quấn cho bé áo bông dày, lại còn đắp thêm một lớp chăn nhỏ.

Duệ Duệ sờ vào lưng con thì thấy ướt đẫm mồ hôi, muốn cởi bớt áo thì bà nội lo lắng nói:

“Trẻ sơ sinh làm gì có đứa không sợ lạnh, lỡ bị nhiễm lạnh thì sao?”

Kết quả là chiều hôm đó, cổ bé nổi lên một mảng mẩn đỏ. Đưa đi bệnh viện mới biết đó là chàm do nóng. Bác sĩ nói: bé mặc còn dày hơn cả người lớn, tỏa nhiệt kém nên mới bị như vậy.

Duệ Duệ vừa thương con vừa tủi thân, còn bà nội thì đầy áy náy. Thực ra, rất nhiều gia đình cũng rơi vào tình huống tương tự. Nói cho cùng, vấn đề là chưa hiểu đúng thể trạng nóng – lạnh của trẻ sơ sinh.

Trẻ sơ sinh vừa sợ lạnh, vừa sợ nóng

Vì sao nói trẻ sơ sinh có “thể trạng mong manh như thủy tinh”? Điều này liên quan trực tiếp đến đặc điểm sinh lý của trẻ.

Một mặt, trung tâm điều hòa thân nhiệt của trẻ chưa phát triển hoàn thiện. Khả năng sinh nhiệt yếu nhưng lại tỏa nhiệt rất nhanh. Đặc biệt là trẻ sinh non, lớp mỡ dưới da mỏng, nếu môi trường quá lạnh rất dễ bị hạ thân nhiệt, thậm chí gây phù cứng (xơ cứng bì).

Đó là lý do người xưa thường nói “trẻ sơ sinh sợ lạnh” – điều này không phải không có cơ sở.

Mặt khác, tuyến mồ hôi của trẻ sơ sinh cũng chưa hoàn thiện. Cơ thể chủ yếu tản nhiệt qua da. Nếu mặc quá dày, đắp quá kín, nhiệt không thoát ra được sẽ khiến thân nhiệt tăng cao, dễ gây chàm sữa, rôm sảy, nặng hơn còn có thể dẫn đến hội chứng ủ nóng.

Trường hợp con của Duệ Duệ chính là ví dụ điển hình của việc “ủ quá mức”.

Trong Cẩm nang nuôi con của bác sĩ Thôi Ngọc Đào cũng nhấn mạnh: khả năng điều hòa thân nhiệt của trẻ sơ sinh rất kém, sức chịu lạnh và chịu nóng đều thấp. Trẻ không được để lạnh, nhưng cũng tuyệt đối không được ủ kín – điều mà rất nhiều cha mẹ mới thường bỏ qua.

Cách nhận biết trẻ lạnh hay nóng – đừng đoán mò nữa

Vậy trẻ vừa sợ lạnh vừa sợ nóng, làm sao biết thế nào là vừa?

✔️ Sờ lưng – tiêu chuẩn vàng

Đừng sờ tay hay chân trẻ nữa. Trẻ sơ sinh tuần hoàn ngoại biên kém, tay chân lạnh không có nghĩa là cơ thể lạnh.

Cách đúng là đưa tay vào lưng hoặc gáy sau của bé:

Lưng ấm, khô ráo → mặc vừa Lưng lạnh → cần thêm áo Lưng ướt mồ hôi → phải cởi bớt ngay.

✔️ Công thức mặc đồ

Mùa đông: Bé có thể mặc nhiều hơn người lớn 1 lớp mỏng. Ví dụ người lớn mặc áo len → bé thêm 1 áo cotton bên trong.

Mùa hè: Mặc bằng hoặc ít hơn người lớn 1 lớp, vì bé vận động nhiều, ra mồ hôi nhiều hơn

✔️ Quan sát phản ứng của trẻ

Trẻ sẽ "nói" cho bạn biết:

Mặt hồng hào, tinh thần tốt, bú bình thường → nhiệt độ phù hợp Quấy khóc, mặt đỏ, mồ hôi nhiều → quá nóng Tay chân lạnh, co người → có thể đang lạnh

4 bộ phận của bé dễ bị lạnh – mẹ cần giữ ấm đúng chỗ

Không cần ủ kín toàn thân. Chỉ cần chú ý 4 vùng nhạy cảm với lạnh, các vùng khác có thể thoáng hơn.

1. Đầu

Đầu chiếm diện tích lớn so với cơ thể, tóc lại thưa nên tỏa nhiệt rất nhanh.

Mùa đông ra ngoài nên đội mũ mỏng chống gió, không cần mũ lông dày.

Mùa hè ở phòng điều hòa, có thể đội mũ vải thoáng để bảo vệ thóp.

2. Bụng – eo

Bụng lạnh dễ gây co thắt ruột, tiêu chảy, quấy khóc.

Dù mùa nào cũng nên cho bé đeo đai quấn bụng, hoặc mặc đồ liền thân, quần cạp cao.

3. Bàn chân

"Lạnh từ chân mà lên" – câu nói này không sai.

Cho bé mang tất cotton rộng, thoáng, tất ướt phải thay ngay.

Buổi tối có thể ngâm chân nước ấm giúp lưu thông máu.

4. Lưng

Lưng vừa là "nhiệt kế" của bé, vừa là vùng cần giữ ấm.

Có thể lót khăn thấm mồ hôi sau lưng, khi ướt thì thay để tránh nhiễm lạnh.

Kết luận

Khả năng tự điều chỉnh thân nhiệt của trẻ sơ sinh rất yếu, nên cha mẹ cần chăm sóc bằng sự quan sát tinh tế, chứ không phải nghe theo ý kiến của người khác một cách máy móc.

Đừng hỏi người ngoài con nóng hay lạnh. Chỉ cần chạm tay vào lưng con, bạn sẽ có câu trả lời chính xác nhất. Đó mới là cách bảo vệ con an toàn và khoa học nhất.

(Nguồn: Sohu)