Trong dân gian ta thường hay nghe câu “Con hư tại mẹ, cháu hư tại bà”. Câu nói này phản ánh niềm tin rằng việc nuôi dạy con cái là trách nhiệm chính của người mẹ và bà, nên khi con hư thì lỗi được quy cho họ.

Tuy nhiên, nếu nhìn kỹ trong bối cảnh hiện đại, quan niệm này vừa đúng nhưng cũng có phần chưa công bằng. Đúng ở chỗ, mẹ và bà là những người gần gũi, chăm sóc trẻ hằng ngày, có ảnh hưởng rất lớn đến tính cách và hành vi. Sự nuông chiều quá mức, bao bọc con cháu trong “vòng an toàn”, hay đáp ứng mọi nhu cầu vô điều kiện dễ khiến trẻ trở nên ỷ lại, ích kỷ và thiếu kỷ luật.

Nhưng nếu chỉ quy trách nhiệm cho mẹ hay bà thì rõ ràng chưa đủ. Một đứa trẻ lớn lên chịu ảnh hưởng tổng hòa từ cả gia đình, đặc biệt là người cha. Nếu cha thiếu quan tâm, thiếu gương mẫu, hay thậm chí bạo lực, trẻ sẽ dễ bắt chước hoặc hình thành những thói quen xấu. Mặt khác, môi trường bên ngoài như bạn bè, nhà trường, xã hội cũng góp phần không nhỏ. Một đứa trẻ ngoan ở nhà nhưng tiếp xúc thường xuyên với nhóm bạn xấu, dễ sa vào những hành vi lệch lạc.

Vậy nên, câu “con hư tại mẹ” chỉ phản ánh một phần của vấn đề. Thực tế, trách nhiệm giáo dục con cái thuộc về cả gia đình, đặc biệt là cả cha và mẹ, cùng với sự hỗ trợ của môi trường xã hội.

Trẻ em không tự nhiên trở nên “hư” nếu được nuôi dạy, định hướng đúng cách. Thay vì đổ lỗi, bố mẹ nên nhìn lại cách dạy con, dành thời gian đồng hành, vừa yêu thương vừa rèn kỷ luật để giúp con trưởng thành toàn diện.

CON HƯ không phải là chuyện đơn giản chỉ quy trách nhiệm cho một phía. Thực tế, nguyên nhân trẻ trở nên bướng bỉnh, khó dạy dỗ hay có hành vi lệch lạc thường đến từ sự kết hợp của nhiều yếu tố:

1. Gia đình – Nền tảng quan trọng nhất

Cách dạy con của bố mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến tính cách. Quá nuông chiều dễ tạo nên sự ích kỷ, ỷ lại; quá nghiêm khắc dễ khiến con phản kháng, chống đối.

Việc thiếu gương mẫu của cha mẹ (nói một đằng, làm một nẻo; hay mâu thuẫn, cãi vã trước mặt con) cũng khiến trẻ dễ hình thành thói quen xấu.

Sự thờ ơ, thiếu quan tâm, ít dành thời gian trò chuyện, lắng nghe làm trẻ cảm thấy cô đơn, từ đó dễ tìm kiếm sự chú ý theo cách tiêu cực.

2. Môi trường xã hội – Bạn bè, trường lớp, công nghệ

Trẻ thường học hỏi và bắt chước bạn bè. Nếu môi trường chơi cùng có nhiều thói quen xấu, con dễ bị ảnh hưởng.

Việc sử dụng mạng xã hội, game hay nội dung giải trí không phù hợp lứa tuổi cũng dễ làm trẻ trở nên nóng nảy, hung hăng hoặc mất tập trung học hành.

3. Bản tính – Tính cách và sự phát triển của trẻ

Mỗi đứa trẻ sinh ra có cá tính riêng: có bé hiền lành, có bé năng động, có bé bướng bỉnh. Nếu cha mẹ không hiểu đặc điểm này để có cách giáo dục phù hợp thì dễ xảy ra mâu thuẫn.

Một số trẻ có nhu cầu được thể hiện bản thân mạnh mẽ, nếu bị kìm nén quá mức thì dễ phản kháng, dẫn đến hành vi “hư”.

Vậy, con hư không hẳn là lỗi hoàn toàn của con, mà chủ yếu nằm ở cách giáo dục của cha mẹ và môi trường xung quanh. Trẻ giống như một tờ giấy trắng: người lớn viết lên đó như thế nào, nó sẽ hiện ra như thế ấy. Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận công bằng rằng khi lớn dần, trẻ có khả năng tự điều chỉnh. Bố mẹ vừa là người dẫn đường, vừa là tấm gương, nhưng chính bản thân con cũng cần học cách chịu trách nhiệm cho hành vi của mình.