Có những thời điểm cha mẹ tuyệt đối không nên trách mắng con, bởi điều này không chỉ khiến con buồn bã, tổn thương mà còn ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển tâm lý và tính cách. Trước hết, khi con vừa gặp thất bại hoặc mắc lỗi, chẳng hạn như làm rơi vỡ đồ, điểm kiểm tra không tốt, hay thua trong một cuộc thi, đó là lúc con cần sự an ủi và hướng dẫn, không phải những lời trách mắng. Nếu bị quát nạt, trẻ sẽ dễ sinh ra mặc cảm, tự ti và sợ thử lại.

Một tình huống khác là khi con đang đói, mệt hay buồn ngủ. Trong trạng thái này, trẻ thường dễ cáu gắt và không kiểm soát được cảm xúc. Lời trách mắng lúc đó chẳng khác nào “đổ thêm dầu vào lửa”, chỉ khiến tình hình trở nên căng thẳng hơn. Tương tự, việc mắng con ở nơi công cộng hoặc trước mặt bạn bè, người lạ cũng để lại vết hằn tâm lý, làm con cảm thấy xấu hổ và dần thu mình, thậm chí mất niềm tin vào cha mẹ.

Bên cạnh đó, nếu trẻ đang cố gắng bày tỏ cảm xúc, như khi đang khóc, đang tức giận hay cố giải thích điều gì đó, cha mẹ càng cần lắng nghe. Sự lắng nghe giúp con cảm thấy được tôn trọng và học cách diễn đạt cảm xúc tích cực hơn. Cuối cùng, cha mẹ không nên trách mắng con khi bản thân đang tức giận. Trong cơn nóng nảy, những lời nói dễ vượt quá giới hạn và để lại tổn thương sâu sắc.

Thay vì mắng mỏ, cha mẹ hãy chọn cách bình tĩnh trao đổi, khích lệ và chỉ dẫn. Chính sự kiên nhẫn và thấu hiểu của cha mẹ mới là chiếc chìa khóa giúp con trưởng thành một cách tự tin và tích cực.

Ở những thời điểm này, nếu cha mẹ trách mắng con sẽ để lại ảnh hưởng tiêu cực đến tâm lý, sự phát triển cảm xúc và cả cách con nhìn nhận bản thân. Một số tình huống cha mẹ tuyệt đối nên tránh lớn tiếng hay la rầy trẻ gồm:

1. Khi con vừa gặp thất bại hoặc mắc lỗi

Ví dụ như điểm kiểm tra kém, làm vỡ đồ, thua trong một cuộc thi. Đây là lúc con cần sự động viên, hướng dẫn để biết cách rút kinh nghiệm, thay vì nghe những lời trách móc.

2. Khi con đang đói, mệt hoặc buồn ngủ

Trẻ nhỏ dễ cáu gắt, khó hợp tác trong trạng thái này. Mắng con lúc ấy chỉ khiến tình huống căng thẳng hơn, mà con lại khó tiếp thu.

3. Khi ở nơi công cộng hoặc trước mặt bạn bè, người lạ

Việc bị mắng công khai có thể làm con xấu hổ, mất tự tin, thậm chí hình thành khoảng cách với cha mẹ.

3. Khi con đang cố gắng bày tỏ cảm xúc

Nếu trẻ đang khóc, đang giải thích hay bày tỏ sự tức giận, cha mẹ nên lắng nghe thay vì cắt ngang bằng những lời la mắng. Điều này giúp con học cách quản lý và diễn đạt cảm xúc lành mạnh.

4. Khi chính cha mẹ đang tức giận

Nếu cảm xúc chưa ổn định, lời nói rất dễ vượt quá giới hạn và làm tổn thương trẻ. Lúc này, cha mẹ nên kiềm chế, bình tĩnh lại trước khi trao đổi với con.

Thay vì trách mắng, cha mẹ có thể chọn cách giải thích, khích lệ và đồng hành để con hiểu sai đúng, từ đó trưởng thành hơn.