Bé cần bao nhiêu sữa mẹ mỗi ngày – và làm sao để biết con đã bú đủ?

Nếu bạn đang cho con bú, cảm giác lo lắng rằng “liệu con có bú đủ không” là hoàn toàn bình thường – đặc biệt trong những ngày đầu. Vì không thể nhìn thấy lượng sữa bé bú trực tiếp từ bầu ngực, nhiều mẹ dễ cảm thấy bất an. Ngay cả khi bạn vắt sữa để cho con bú bình, câu hỏi “mỗi lần nên cho bé uống bao nhiêu là đủ?” cũng thường khiến mẹ bối rối.

Dù bạn cho bé bú trực tiếp hay bú bình bằng sữa mẹ, việc hiểu rõ nhu cầu sữa của bé là điều rất quan trọng. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để mẹ tham khảo.

Lượng sữa mẹ mà mỗi bé cần khác nhau đáng kể. Trẻ sơ sinh có thể bú đến 12 lần mỗi ngày, còn khi được 12 tháng tuổi, bé có thể chỉ bú 3–4 lần/ngày, nhưng mỗi lần sẽ bú nhiều hơn.

Dấu hiệu bé bú chưa đủ gồm: ít tã ướt hoặc ít đi tiêu, sụt cân, mệt mỏi, môi khô.

Bé bú không đủ sữa có nguy cơ mất nước và chậm phát triển – hãy liên hệ bác sĩ nhi ngay nếu mẹ lo ngại.

Trẻ sơ sinh nên bú bao nhiêu sữa mẹ?

Sau 24 giờ đầu tiên (khi bé còn khá buồn ngủ), hầu hết trẻ sơ sinh bú cách 2–3 giờ một lần, tức 8–12 lần mỗi ngày – thậm chí có thể hơn. Nếu bé ngủ quên giữa chừng hoặc đã hơn 4 tiếng chưa bú, mẹ nên đánh thức bé dậy bú.

Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến nghị mẹ cho bé bú bất cứ khi nào bé có dấu hiệu đói sớm, chẳng hạn như mút môi, quay đầu tìm ti mẹ.

Thời gian bú mỗi cữ rất khác nhau giữa các bé: có bé bú no trong 5 phút, có bé mất đến cả tiếng. Trung bình, bé sơ sinh thường bú khoảng 20 phút hoặc lâu hơn ở một hoặc cả hai bên ngực; còn bé lớn hơn chỉ cần 5–10 phút mỗi bên do đã bú hiệu quả hơn.

Nếu bé bú bình, mỗi lần bú thường kéo dài 10–20 phút – mẹ nên để bé tự quyết định khi nào no.

Giai đoạn “bú cụm” (cluster feeding) cũng là hiện tượng phổ biến, nhất là trước các đợt tăng trưởng (lúc 2–3 tuần, 6 tuần, 3 tháng và 6 tháng tuổi). Khi đó, bé bú liên tục hơn để kích thích cơ thể mẹ tăng sản lượng sữa.

Mẹ nên vắt bao nhiêu sữa là đủ?

Theo chuyên gia Monica Murphy, điều dưỡng viên RNC kiêm tư vấn viên cho con bú được chứng nhận quốc tế:

“Để biết nên vắt bao nhiêu sữa, mẹ cần xác định lượng sữa bé bú trực tiếp từ ngực là bao nhiêu.”

Cụ thể:

1–2 ngày đầu: bé chỉ bú khoảng 15 ml (nửa ounce) mỗi lần.

Sau đó: tăng dần lên 30–60 ml (1–2 ounce) mỗi cữ, khoảng 8–12 lần/ngày.\

Từ 2 tuần đến 1 tháng tuổi: bé bú 60–120 ml (2–4 ounce) mỗi lần, khoảng 8 lần/ngày.

Khoảng 2 tháng tuổi: bé bú 120–180 ml (4–6 ounce) mỗi lần, 5–6 lần/ngày.

Từ 3–4 tháng: tổng lượng sữa mẹ bé cần 24–30 ounce/ngày (khoảng 700–900 ml), chia thành mỗi cữ 120–180 ml cách nhau khoảng 4 tiếng.

Công thức tính nhanh:

Lượng sữa cần mỗi ngày = Cân nặng (lbs) × 2.5

Ví dụ:

Bé nặng 10 lbs (~4,5 kg) cần khoảng 25 oz/ngày (~740 ml).

Nếu bú 10 lần/ngày, mỗi cữ là 2,5 oz (~75 ml); nếu bú 8 lần/ngày, mỗi cữ khoảng 90 ml.

Hãy linh hoạt theo tín hiệu của bé, vì nhu cầu có thể thay đổi theo ngày và giai đoạn phát triển.

Khi bé bắt đầu ăn dặm (6 tháng trở lên)

Từ 6–8 tháng tuổi, bé thường bú 3–5 lần/ngày, mỗi lần 180–240 ml.

Từ 8–12 tháng tuổi, bé còn 3–4 lần bú/ngày, mỗi lần 210–240 ml.

Dù đã ăn dặm, sữa mẹ vẫn là nguồn dinh dưỡng chính đến 9–12 tháng tuổi – vì chứa đầy đủ vitamin, protein, sắt và kháng thể dễ hấp thu.

Dấu hiệu bé bú đủ sữa mẹ

Ngực mẹ mềm hơn sau khi bú (nghĩa là bé đã rút bớt sữa).

Bé thoải mái, ngủ yên 1–3 tiếng sau bú.

Tã ướt thường xuyên: 6 tã/ngày sau ngày thứ 5.

Phân vàng, mềm, lỏng: từ ngày thứ 3–4 trở đi.

Tăng cân đều: trung bình 170–225g/tuần trong 4 tháng đầu.

Dấu hiệu bé bú chưa đủ

Giảm cân sau 5 ngày đầu hoặc không tăng cân trở lại.

Ít hơn 6 tã ướt/ngày.

Phân sậm màu hoặc nước tiểu vàng đậm.

Bé lờ đờ, bú yếu hoặc bú quá lâu (hơn 50 phút) mà vẫn không no.

Miệng, môi, mắt khô.

Ngực mẹ vẫn căng cứng sau khi bé bú xong.

Nếu có những dấu hiệu trên, hãy liên hệ bác sĩ nhi hoặc chuyên viên tư vấn sữa mẹ ngay.

Nếu bé bú không đủ, có thể gặp những vấn đề gì?

Khi lượng sữa không đủ mà không được khắc phục, bé có thể bị mất nước và chậm tăng trưởng – đây là tình trạng hiếm nhưng nghiêm trọng.

Chuyên gia tư vấn sẽ quan sát tư thế, lực ngậm, lượng sữa rút ra, và hỗ trợ mẹ cải thiện nguồn sữa hoặc kỹ thuật bú.

Liệu có chuyện bé bị bú quá nhiều không?

Có – đặc biệt nếu bé bú bình.

Khi bú bình, sữa thường chảy nhanh nên bé dễ uống quá no, dẫn đến đầy bụng, nôn trớ.

Giải pháp: thử phương pháp bú bình chậm (paced bottle feeding) – giữ bình song song mặt đất để sữa chảy vừa phải, cho bé nghỉ tự nhiên giữa cữ bú. Một lần bú bình nên kéo dài 10–20 phút, tương đương thời gian bú mẹ.

Bài viết từ tác giả: Karen Miles

Nhà báo và chuyên gia về thai sản – nuôi dạy con của BabyCenter, với hơn 20 năm kinh nghiệm. Bà là mẹ của bốn người con và bà ngoại của chín cháu, luôn đam mê chia sẻ thông tin thực tế, hữu ích cho các bậc phụ huynh.