Các kỹ thuật mà người ta sử dụng để duy trì sự sống trong bất kỳ môi trường nào được gọi là kỹ năng sinh tồn. Chúng nhằm mục đích cung cấp những nhu cầu cơ bản để duy trì sự sống của con người, chẳng hạn như nước, thực phẩm, chỗ ở, v.v.

Ngoài việc nuôi dạy con cái về các giá trị đúng và sai, cha mẹ cũng cần cân nhắc việc kết hợp các kỹ năng sinh tồn cơ bản trong quá trình dạy con. Tất cả các bậc cha mẹ đều mong muốn những điều tốt nhất cho con mình và luôn tìm cách bảo vệ con mình khỏi mọi tổn hại. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải dạy cách sống sót cho trẻ em chứ không chỉ để chúng luôn trông cậy vào người lớn.

Tại sao học kỹ năng sinh tồn lại quan trọng?

Suy cho cùng, khả năng trẻ bị lạc trong rừng hoặc lạc mất con mình trong đám đông ở một thành phố xa lạ rất mong manh. Tuy nhiên, trẻ em cần có nhận thức và kiến thức thực tế, có thể áp dụng cho từng tình huống mà chúng có thể gặp hoặc không gặp trong cuộc sống thực.

Mặc dù cha mẹ luôn hy vọng và cầu nguyện không có tổn hại nào xảy đến con mình nhưng cũng cần trang bị cho chúng những phương tiện cần thiết trong trường hợp khẩn cấp. Một việc gì đó đơn giản như một chuyến cắm trại cùng gia đình hoặc một chuyến đi bộ đường dài có thể trở thành một tình huống căng thẳng nếu trẻ tự ý rời đi.

Theo một nghiên cứu, 41% người lớn bị mất dấu trong rừng ngay cả khi họ để lại dấu vết và không thể tìm được đường quay lại. Mặt khác, trẻ em vốn tò mò và say mê với thế giới tự nhiên lại càng gặp nhiều nguy hiểm hơn.

Vì vậy, điều quan trọng là phải đảm bảo trẻ có thể và sẽ sống sót khi gặp các tình huống này, hoặc có thể giúp chúng nâng cao nhận thức và giúp đỡ người khác trong trường hợp cần thiết. Trẻ em từ 4-5 tuổi trở đi có thể được dạy các kỹ năng sinh tồn, đặc biệt là 4 điều dưới đây:

1. Kỹ năng Buscraft (kỹ năng sống như người nguyên thuỷ)

Những kỹ năng như thế này tốt nhất học bằng cách thực hành chứ không phải bằng lý thuyết. Vì vậy, lần tới khi bạn lên kế hoạch cho chuyến cắm trại hoặc đi bộ đường dài, hãy biến đó thành cơ hội để dạy con về kỹ năng sinh tồn.

- Dạy trẻ tầm quan trọng của việc giữ ấm cơ thể, tức là cân nhắc nơi trú ẩn khi chúng bị lạc vào môi trường tự nhiên. Dạy trẻ tìm hoặc tự dựng nơi trú ẩn có thể là một trong những ưu tiên hàng đầu nếu đi lạc trong rừng. Trẻ có thể mệt, lạnh, đói khiến chúng không thể chịu đựng để tìm nơi trú ẩn trước khi bóng tối buông xuống.

Trẻ có thể tìm nơi trú ẩn trong hang động, thân cây rỗng, dạy trẻ cách dựng một cái lều cơ bản bằng cây cối. Hãy nhớ rằng trẻ em đặc biệt giỏi tìm nơi ẩn náu, vì vậy lần sau bạn cũng có thể chơi trò chơi với con khi bạn đi vào rừng và xem ai có thể tìm được nơi trú ẩn tốt nhất trước, nhưng hãy cẩn thận theo dõi chúng đừng để bị lạc.

Theo thống kê, con người có thể sống sót trong 3 tuần nếu không có thức ăn nhưng không thể tồn tại vài ngày nếu thiếu nước. Vì vậy, việc hướng dẫn trẻ cách tìm và lọc nước trong các tình huống sinh tồn là vô cùng quan trọng. 

- Khi khám phá môi trường tự nhiên hoặc cùng nhau đi bộ đường dài, cha mẹ hãy dạy chúng về cách nước chảy xuống chân đồi, cách phát hiện các dòng suối hoặc vũng nước, cách tìm kiếm dấu vết của động vật có thể dẫn đến nguồn nước, v.v.

- Khi rơi vào tình huống căng thẳng, chúng ta có xu hướng đói nhanh hơn, điều này cũng áp dụng cho trẻ em, vì vậy việc dạy trẻ cách kiếm thức ăn cũng rất quan trọng. Mặc dù trẻ em có thể biết các loại cây và trái cây khác nhau mà chúng học ở trường, nhưng điều quan trọng cần nhấn mạnh là có nhiều loại cây có thể độc. Việc chọn những hình ảnh, mô tả rõ ràng và chi tiết để dạy cho trẻ sự khác biệt giữa thực vật ăn được và thực vật gây chết người.

- Cha mẹ nên dạy trẻ cách chuẩn bị và nhóm lửa mà không cần dùng bật lửa hay que diêm. Mặc dù có vẻ như đây là một điều rất khó nhưng nhiều người khi lạc trong rừng vẫn cố gắng làm điều này. Lửa có thể làm ấm cơ thể, nấu thức ăn, xua đuổi động vật hoang dã, đun sôi nước để làm sạch và xua đuổi côn trùng.

2. Nhận thức tình hình

Đây là một trong những kỹ năng quan trọng nhất cần học để sống sót trong mọi trường hợp khẩn cấp ngoài trời.

Khi bạn dắt con đến trường, ghé thăm công viên khi bạn đang ở trung tâm mua sắm hoặc trong một chuyến đi bộ đường dài, v.v. Bạn nên hỏi con mình hướng về nhà là chỗ nào, điều này có thể giúp trẻ rèn luyện thói quen xác định phương hướng và nhớ đường về nhà tốt hơn.

Bạn cũng sẽ phải dạy con mình biết giữ tâm lý bình tĩnh trong tình huống khủng hoảng. Nhấn mạnh rằng sự hoảng loạn có thể khiến trẻ đưa ra những quyết định sai lầm, trong khi việc giữ bình tĩnh có thể giúp ích rất nhiều hơn. 

3. Sơ cứu

Điều cực kỳ quan trọng là dạy trẻ về cách sơ cứu khi còn rất nhỏ. Bạn nên dạy con cái cách sử dụng tất cả những vật dụng có trong hộp sơ cứu, công dụng và cách dùng từng cái.

Mặc dù hầu hết trẻ em đều biết về băng bó, nhưng chúng có thể không biết cách làm sạch và băng bó vết thương hoặc cách làm một chiếc nẹp đơn giản. Vì vậy hãy dạy các em cách sử dụng những vật dụng cơ bản như gạc, tăm bông, găng tay cao su, ghim an toàn, nước sát trùng, băng và các vật dụng cá nhân nhỏ an toàn khác.

4. Tự vệ

Sự tự tin trong mọi tình huống đều có thể giúp ích cho trẻ, điều này đặc biệt đúng trong những tình huống nguy hiểm vì biết cách tự bảo vệ mình khỏi mọi mối đe dọa và tăng cơ hội sống sót cho trẻ.

Tự vệ có lẽ là một trong những điều khó nhất mà bạn cần huấn luyện con mình để sinh tồn, vì để thành thạo bất kỳ hình thức tự vệ nào đều đòi hỏi rất nhiều thời gian, kỷ luật. Vì vậy, dạy trẻ ít nhất một biện pháp tự vệ sẽ tăng cơ hội được an toàn trong mọi tình huống lên gấp nhiều lần.