Một số trẻ chậm nói nhưng lại có nhiều dấu hiệu cho thấy bé vẫn phát triển trí tuệ rất tốt, chỉ là khả năng ngôn ngữ đến chậm hơn so với các kỹ năng khác. Nếu bé nhà bạn có những biểu hiện dưới đây, mẹ có thể yên tâm hơn:

1. Khả năng hiểu và phản ứng tốt với lời nói

Bé hiểu được mệnh lệnh đơn giản (“con lại đây”, “đưa cho mẹ”, “vẫy tay tạm biệt”) và làm theo đúng.

Khi nghe đến tên món đồ quen thuộc, bé biết chỉ hoặc mang lại cho mẹ.

2. Giao tiếp bằng nhiều cách khác ngoài lời nói

Dùng ánh mắt, cử chỉ, nét mặt để “nói chuyện” với người khác.

Thường xuyên kéo tay người lớn, chỉ trỏ, gật/lắc đầu để thể hiện ý muốn.

3. Khả năng ghi nhớ và bắt chước tốt

Nhớ chính xác chỗ để đồ chơi hoặc đồ vật yêu thích.

Thích bắt chước hành động của bố mẹ, anh chị (cầm điện thoại áp vào tai, quét nhà, cho búp bê ăn).

4. Tò mò, quan sát kỹ và nhanh nhạy với môi trường

Chú ý quan sát các chi tiết nhỏ, thích khám phá đồ vật mới.

Dễ dàng tìm ra cách “xử lý” đồ chơi hoặc tháo – lắp các bộ phận.

5. Phát triển vận động và tư duy logic sớm

Bò, đi, leo trèo nhanh và khéo.

Biết thử nhiều cách để đạt được mục tiêu (ví dụ: muốn lấy món đồ trên cao thì kéo ghế lại).

6. Có khả năng kết nối cảm xúc với người khác

Cười, ôm, thể hiện sự đồng cảm khi thấy người khác buồn hoặc đau.

Biết “gây chú ý” để được quan tâm.

Nguyên nhân

Ở một số bé, não bộ ưu tiên phát triển vận động, quan sát và xử lý tình huống trước, nên ngôn ngữ sẽ đến chậm hơn. Miễn là bé hiểu lời, tương tác tốt và các kỹ năng khác phát triển bình thường.

Nếu em bé nhà bạn rơi vào trường hợ này, bố mẹ vẫn nên hỗ trợ để ngôn ngữ phát triển sớm hơn. Có thể áp dụng những cách sau:

1. Nói chuyện với con thật nhiều

Mô tả mọi việc bạn và bé đang làm: “Con đang uống sữa”, “Mẹ gấp quần áo”.

Nói chậm, rõ, câu ngắn để bé dễ nghe và bắt chước.

2. Đọc sách và kể chuyện hàng ngày

Chọn sách có hình ảnh to, màu sắc rõ, ít chữ.

Vừa đọc vừa chỉ vào hình, hỏi bé: “Đây là con gì?”, “Nó kêu thế nào?”.

3. Hát và chơi các trò vận động kết hợp lời

Các bài hát thiếu nhi có động tác minh họa giúp bé nhớ từ nhanh hơn.

Trò “chi chi chành chành”, “lộn cầu vồng” vừa vui vừa kích thích giao tiếp.

4. Khuyến khích bé diễn đạt nhu cầu

Không đáp ứng ngay khi bé chỉ trỏ, mà gợi bé nói hoặc phát âm gần đúng.

Ví dụ: bé muốn uống nước → bố mẹ hỏi “Con muốn uống gì?” và đợi bé đáp.

5. Hạn chế thiết bị điện tử

Màn hình khiến bé “nhận thông tin một chiều”, không luyện phản xạ nói.

Thay vào đó, cho bé chơi đồ chơi xếp hình, lắp ghép, nặn đất sét…

6. Chơi cùng bé mỗi ngày

Chơi vai (giả làm bác sĩ, bán hàng…) để bé dùng từ ngữ trong tình huống.

Luôn khen ngợi khi bé nói được hoặc cố gắng phát âm.

7. Tạo môi trường giao tiếp phong phú

Cho bé gặp gỡ trẻ cùng tuổi, tham gia nhóm chơi, lớp mầm non.

Môi trường đông bạn giúp bé “bắt buộc” phải giao tiếp nhiều hơn.