Gluten là một loại protein được tìm thấy hầu hết trong các loại ngũ cốc như lúa mì và lúa mạch. Nó được cho là làm viêm và làm hỏng ruột của những người bị bệnh celiac. Đối với những người không nhạy cảm với gluten không phải celiac, nó có thể gây ra các triệu chứng như đầy hơi, đầy hơi và tiêu chảy. Chế độ ăn không có gluten là cách điều trị duy nhất cho những tình trạng này. Nhưng đối với đại đa số dân chúng, gluten không gây rủi ro và không cần phải tránh.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu từ Tạp chí Nhi khoa chỉ ra rằng, gần một phần ba người Mỹ hiện đang cắt giảm tiêu thụ gluten, mặc dù tỷ lệ mắc bệnh celiac vẫn ổn định theo thời gian. Không có bằng chứng nào cho thấy chế độ ăn không có gluten có thể cung cấp bất kỳ lợi ích sức khỏe đáng kể nào cho những người không gặp vấn đề gì trong việc tiêu hóa gluten. Chế độ ăn không chứa gluten đã được chứng minh không làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim hoặc tiểu đường loại 2.

Chỉ những người mắc bệnh Celiac mới phải ăn kiêng

Theo Tổ chức bệnh Celiac, các nguồn chính của gluten bao gồm các loại ngũ cốc như lúa mì, lúa mạch đen, lúa mạch, nấm triticale và yến mạch bị nhiễm chéo, cũng như các dẫn xuất của chúng như mạch nha, men bia và tinh bột mì. Do đó, những người bị bệnh celiac hoặc nhạy cảm với gluten cần tránh nhiều thực phẩm chủ lực thông thường, bao gồm mì ống, mì, bánh mì, bánh nướng, ngũ cốc ăn sáng và bia.

Gluten cũng thường được tìm thấy trong nước sốt và gia vị, đặc biệt là nước tương và giấm mạch nha. Hơn nữa, các nhà sản xuất thực phẩm sử dụng nó như một chất phụ gia thực phẩm. Trong những trường hợp này, chất này thường được ghi trên nhãn là maltodextrin hoặc tinh bột mì.

Chế độ ăn uống không chứa gluten thường bao gồm các loại thực phẩm toàn phần không chứa gluten tự nhiên, bao gồm trái cây, rau và các loại ngũ cốc không chứa gluten như gạo lứt, hạt quinoa và hạt kê. Loại bỏ thực phẩm chứa nhiều carbohydrate đơn và đổi chúng bằng thực phẩm chế biến tối thiểu, giàu chất xơ thực sự có thể giúp thúc đẩy giảm cân và mang lại cảm giác khỏe mạnh.

Bác sĩ Monika Wassermann, bác sĩ y khoa tại Oliolusso đồng ý: “Nói chung, họ giảm được vài cm ở vòng eo và cân nặng. Tuy nhiên, không có bằng chứng nào cho thấy bản thân gluten góp phần vào việc tăng cân hoặc cản trở việc giảm cân theo bất kỳ cách nào".

Khoa học nói gì về chế độ ăn không có gluten để giảm cân?

Các nghiên cứu cho thấy các kết quả khác nhau.

Nhiều bài báo đã chứng minh rằng, cắt giảm gluten thực sự có thể góp phần làm tăng cân. Theo một nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Dược lý học và Trị liệu của Mỹ, một chế độ ăn không có gluten đã khiến 15,8% bệnh nhân Celiac chuyển từ chỉ số BMI bình thường hoặc thấp sang nhóm chỉ số BMI thừa cân, trong khi 22% bệnh nhân đã thừa cân tăng cân nhiều hơn.

Một nghiên cứu tương tự từ The American Journal of Gastroenterology đã chỉ ra rằng 81% bệnh nhân Celiac tăng cân sau hai năm ăn kiêng không có gluten.

Đồng thời, các nhà nghiên cứu từ Tạp chí Nội khoa Châu Âu và Tạp chí Tiêu hóa Lâm sàng đã phát hiện ra rằng cắt giảm gluten có thể có tác dụng có lợi đối với chỉ số BMI, cho cả người nhẹ cân và người béo phì.

Một nghiên cứu trên động vật năm 2013 cũng phát hiện ra rằng, chế độ ăn không có gluten có thể tăng khả năng đốt cháy chất béo, cũng như giảm kháng insulin và viêm trong mô mỡ. Tuy nhiên, các nghiên cứu trên người là cần thiết để xác nhận những phát hiện này.

Nhiều nhà khoa học lưu ý rằng, tại thời điểm chẩn đoán, hầu hết bệnh nhân celiac đều thừa cân và không hiểu rõ về chế độ dinh dưỡng lành mạnh.

Thực phẩm không có Gluten có tốt cho sức khỏe hơn không?

Gluten bổ sung kết cấu, cấu trúc, hương thơm và cảm giác ngon miệng cho các sản phẩm nướng. Để bắt chước các tác dụng chức năng và cảm quan của gluten, nhiều sản phẩm không có gluten có thể được làm giàu bằng các thành phần kém lành mạnh hơn.

Một chiếc bánh quy không chứa gluten sẽ vẫn chứa một lượng lớn đường, chất béo và carbs, giống như một chiếc bánh quy thông thường. Trong trường hợp này, việc chọn tùy chọn không chứa gluten không có nghĩa là nó tốt cho sức khỏe hơn.

Các chuyên gia y tế cũng lo ngại rằng, chế độ ăn không có gluten có thể dẫn đến thiếu hụt chất dinh dưỡng tiềm ẩn. Tiến sĩ Wassermann nói: “Chế độ ăn kiêng cũng không cho bạn vitamin B, chất xơ, folate, canxi và sắt có trong carbohydrate".

Theo một đánh giá được công bố trên tạp chí Nutrients, cắt bỏ gluten có thể dẫn đến lượng protein, magiê, kali, vitamin E, folate và natri thấp hơn đáng kể.