Bé bị ho - sổ mũi có thể do tác động từ môi trường sống như khói, bụi bẩn, khí thải... hoặc do con bị tái phát viêm mũi họng cấp khi đề kháng giảm. Ngoài ra ho sổ mũi có thể là biểu hiện của các bệnh như cảm lạnh, cảm cúm. Điều trị cảm lạnh hoặc viêm mũi họng cấp ở trẻ nhỏ phần lớn là điều trị triệu chứng như: Ho, sổ mũi và theo dõi các triệu chứng toàn thân của con. Vì trên 90% nguyên nhân là do virus. Trong quá trình theo dõi triệu chứng toàn thân, ba mẹ cần chú ý các dấu hiệu trở nặng để cho con đi khám tránh bị viêm đường hô hấp dưới hoặc các bội nhiễm hô hấp khác.

Dưới đây là một số lời khuyên từ anh Phạm Văn Đông - Giám Đốc Trung Tâm Tư Vấn Nhi Khoa tại Phòng Khám Nhi Đồng - Hà Nội, hy vọng có thể giúp ích cho các bố mẹ nhé. 

5 dấu hiệu cần đưa con đi khám

Khi con bắt đầu ho sổ mũi, mẹ theo dõi diễn tiến và lần lượt trả lời 5 câu hỏi dưới đây:

1. Con có Sốt không? Sốt có hướng tới vi khuẩn không?

2. Con có đau tai không?

3. Con có bỏ chơi không?

4. Con có khó thở không?

5. Đợt ho sổ mũi này mẹ tự chăm con đã quá 10 ngày mà chưa giảm  không?

- Nếu có bất kỳ câu trả lời nào là CÓ thì cho con đi khám ngay.

- Nếu tất cả đều là KHÔNG thì cho con ở nhà: vệ sinh mũi, bù dịch, theo dõi đủ ngày sẽ khỏi.

Những thông tin về ho- sổ mũi ở trẻ mẹ cần nắm

1. Sốt có hướng tới vi khuẩn: Là sốt cao, sốt lâu, sốt mới, sốt lại

- Sốt cao: Liên tục 39- 40 độ uống hạ sốt khó đáp ứng, nhiệt độ giảm không quá 1 độ, con mệt nhiều sau sốt. 

- Sốt lâu: Sốt quá 72 giờ chưa giảm, có thể sốt không cao nhưng sốt kéo dài, không có dấu hiệu giảm nhiệt khi đã dùng thuốc..

- Sốt mới: Khoảng 2-3 ngày đầu ho sổ mũi con không sốt, nhưng sau đó con sốt, rồi đột ngột sốt cao, sau sốt con mệt nhiều.

- Sốt lại: Con bắt đầu đợt ho sổ mũi với sốt, nhưng sốt kéo dài 1-3 ngày rồi hết, ko sốt cao. Cắt sốt được 2-3 ngày thì con sốt lại, sốt cao đột ngột. Thì con có nguy cơ bị 1 đơn virus xâm nhập mới, kiểu lần 1 chưa khỏi thì lần 2 đã tới. 

Đây là những dấu hiệu sốt hướng tới vi khuẩn (sốt do vi khuẩn) hoặc sốt do tái nhiễm khi lần bệnh đầu chưa khỏi hoăc bệnh có dấu hiệu nặng lên, ngoài tầm kiểm soát của mẹ. 

2. Đau tai

Con lớn khóc, chỉ tai nói đau. Con nhỏ chưa biết nói thì khóc nhiều, quấy, đưa tay lên tai đau, người lớn vô tình hay cố ý đụng vào tai trẻ khóc thét lên.

Dấu hiệu này báo hiệu có thể con đã bị viêm lên tai giữa hoặc tái phát viêm tai giữa. Chứng tỏ việc mẹ chăm sóc mũi họng đang chưa đem lại hiệu quả cao.

Các vấn đề về tai, và tai giữa mẹ thường không có kinh nghiệm, nên cần cân nhắc cho con đi khám. 

3. Bỏ chơi

Khi con ốm, mệt nhiều, lờ đờ, giảm vận động, không quan tâm đến môi trường xung quanh, bỏ chơi: tức là năng lượng hao hụt nhanh, con nhanh mệt, không thiết tha với chơi hoặc nô đùa. 

Thông thường con ốm, có thể ăn giảm hoặc bỏ ăn, nhưng khi cơn sốt qua, mũi họng đỡ chảy, ho thì con lại chơi bình thường. Nên khi con đã bỏ chơi, nằm li bì hoặc nằm 1 chỗ là con rất mệt và dấu hiệu bệnh nặng hơn. 

Thường con sốt cao, nhưng cắt sốt con vẫn chơi ngoan, nếu sau sốt con không chơi ngoan, mệt hơn, lâu hồi phục sau sốt, không chơi, không giao tiếp thì đó là dấu hiệu nặng lên. 

Con chậm chạp hơn, nũng hay bắt bế, mè nheo khi ốm, khi được bế vẫn nói, vẫn cười, vẫn chỉ chỏ, vẫn phản xạ tốt, thì không được gọi là bỏ chơi.

4. Khó thở: biểu hiện qua 1 trong 2 hiện tượng chính: thở nhanh và rút lõm ngực

- Thở nhanh: để con ngủ say hoặc nằm yên ( không sốt). Đếm nhịp thở trong vòng 1 phút (hít vào thở ra là 1 nhịp), gọi là thở nhanh nếu con thở trên:

> 60 lần/ phút với trẻ < 2 tháng

> 50 lần/ phút nếu trẻ 2-12 tháng

> 40 lần/ phút nếu trẻ 1-5 tuổi

> 30 lần/ phút nếu trẻ trên 5 tuổi

- Rút lõm ngực: quan sát sự di chuyển của ngực và bụng, sẽ thấy con thở mạnh hơn, 2 bên mạng sườn và giữa mũi ức rút sâu vào khi con thở.

5. Quá 10 ngày không giảm ho, sổ mũi

Nếu ho sổ mũi kéo dài quá 10 ngày không giảm thì có thể con bị viêm phế quản, viêm phổi, khò khè, bội nhiễm hoặc dị ứng... Mẹ cần cho con đi khám để nắm rõ được nguyên nhân. 

Quá 10 ngày con chỉ ho, sổ mũi, không kèm các triệu chứng toàn thân khác nhưng con cứ lai rai mãi chưa khỏi thì mẹ cũng nên cho con đi khám để biết nguyên nhân và yên tâm hơn. 

Lưu ý trong việc chữa ho, sổ mũi cho bé là không nên tự ý cho bé dùng thuốc khi chưa được sự cho phép của bác sĩ. Điều này có thể khiến cho tình trạng của trẻ trở nên nghiêm trọng hơn. Trong trường hợp trẻ bị ho lâu ngày không khỏi thì cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế uy tín để khám.