Ai làm cha làm mẹ cũng sợ con mình rơi vào cảnh bị bạn bắt nạt: lúc thì kéo áo, giật tóc; lúc thì đẩy ngã, trêu chọc, cô lập. Và câu hỏi khiến nhiều phụ huynh bối rối nhất chính là: dạy con nhẫn nhịn hay đánh lại để tự vệ?

Nhẫn nhịn không phải là im lặng chịu đựng

Nhiều người lớn hay dạy con: “Nhịn đi con, đừng đánh bạn.”

Nhưng nhẫn nhịn một cách bị động chỉ khiến kẻ bắt nạt thêm lấn lướt. Trẻ có thể hình thành cảm giác sợ hãi, mất tự tin, nghĩ rằng mình yếu kém và không xứng đáng được bảo vệ.

Nhẫn nhịn đúng cách phải là biết kiềm chế, nhưng biết nói “Không”. Trẻ cần được dạy cách lên tiếng:

“Bạn làm vậy mình đau, bạn dừng lại đi.”

“Mình không thích trò đó.”

“Nếu bạn còn tiếp tục, mình sẽ báo cô/mẹ bạn...”

Đó là quyền tự vệ bằng lời nói – kỹ năng nhiều trẻ chưa được dạy.

Đánh lại không phải lúc nào cũng là giải pháp

Có bố mẹ dạy: “Ai đánh con thì con đánh lại!”

Nghe có vẻ mạnh mẽ, nhưng điều này dễ khiến trẻ rơi vào rắc rối lớn hơn: bị phạt chung, thành người gây gổ, hoặc biến xung đột nhỏ thành ẩu đả thực sự.

Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng loại trừ hoàn toàn hành động tự vệ.

Nếu trẻ bị bạn tấn công liên tục, có nguy cơ tổn thương, thì việc phản kháng để thoát ra, đẩy bạn ra, che chắn hoặc nhanh chóng chạy đến nơi an toàn là hoàn toàn hợp lý.

Tự vệ khác hoàn toàn với gây hấn.

Điều quan trọng nhất: KỸ NĂNG ỨNG PHÓ

Bố mẹ hãy dạy con:

1. Nhìn thẳng mắt – nói to, rõ ràng

Trẻ cần học cách dùng giọng mạnh, biểu cảm tự tin để ngăn chặn hành vi bắt nạt từ sớm.

2. Phân biệt bắt nạt – trêu đùa – vô ý

Không phải hành động nào cũng là ác ý. Con cần học cách quan sát và đánh giá.

3. Tìm người lớn hỗ trợ kịp thời

Báo cô giáo, bố mẹ, bảo vệ… là một phần của tự bảo vệ, không phải “mách lẻo”.

4. Ở gần bạn bè tích cực

Trẻ ít khi bị bắt nạt khi đi cùng nhóm bạn thân hoặc bạn có cá tính mạnh.

5. Tập luyện thể chất để tăng tự tin

Một đứa trẻ khoẻ mạnh, đứng thẳng, mắt sáng, giọng rõ ràng luôn ít bị bắt nạt hơn.

Bố mẹ phải là vùng an toàn của con

Điều trẻ cần nhất không phải là “cách đánh lại”, mà là cảm giác bố mẹ luôn đứng về phía con.

Đừng trách con yếu đuối, đừng hỏi “con có làm gì để người ta ghét không?”.

Hãy hỏi:

“Con có ổn không?”

“Con muốn bố mẹ hỗ trợ điều gì?”

“Lần sau con định xử lý ra sao?”

Khi được lắng nghe, trẻ sẽ mạnh mẽ hơn bất kỳ bài học phòng vệ nào.

Kết luận: 

Nhẫn nhịn hay đánh lại? Câu trả lời không phải một trong hai. Mà là:

1. Nhẫn nhịn chủ động: biết lên tiếng, biết rời đi, biết tìm người hỗ trợ.

2. Tự vệ khi bắt buộc: bảo vệ bản thân khi thực sự nguy hiểm.

3. Không khuyến khích bạo lực nhưng cũng không dạy con cam chịu.