Trong những năm gần đây, khái niệm “ngủ chung” (co-sleeping) hay “ngủ cạnh nhưng có ranh giới an toàn” đang ngày càng được nhiều chuyên gia nghiên cứu về giấc ngủ và tâm lý trẻ nhỏ quan tâm. Dù quan điểm mỗi gia đình mỗi khác, song nhiều nghiên cứu lâm sàng cho thấy việc để trẻ ngủ chung với mẹ đến khi khoảng 3 tuổi mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho sự phát triển cảm xúc, thần kinh và hành vi của trẻ.

1. Tạo nền tảng gắn kết đầu đời vững chắc

Ba năm đầu đời là “giai đoạn vàng” của sự gắn bó (attachment). Khi trẻ được ngủ cạnh mẹ: Nhịp thở, nhịp tim và cảm giác an toàn được điều chỉnh ổn định hơn.

Trẻ cảm nhận được hơi ấm, nhịp thở và mùi hương quen thuộc của mẹ, những tín hiệu giúp não bộ giải phóng hormone oxytocin, tăng cảm giác tin cậy và gắn bó.

Giai đoạn 0–36 tháng là lúc trẻ cần “bến đỗ an toàn” nhất, vì đây là nền tảng cho tính cách ổn định và khả năng tin tưởng người khác sau này.

2. Giúp trẻ ngủ sâu và ít giật mình

Theo nhiều báo cáo từ các trung tâm nghiên cứu giấc ngủ trẻ em (*): Trẻ ngủ cạnh mẹ ít gặp tình trạng night terror, thức giấc hoảng loạn hoặc khóc đêm.

Giấc ngủ kéo dài hơn, chu kỳ ngủ ổn định hơn nhờ hơi ấm và sự dỗ dành kịp thời của mẹ. Ngủ cạnh mẹ giảm đáng kể tần suất “giật mình Moro”, nhất là giai đoạn 0–6 tháng.

Một giấc ngủ ngon và đủ sâu giúp trẻ tăng trưởng chiều cao, hoàn thiện não bộ và ổn định hệ miễn dịch.

3. Hỗ trợ cho con bú đêm thuận lợi hơn

Với trẻ bú mẹ, việc ngủ chung giúp mẹ đáp ứng cữ bú đêm nhanh hơn, không cần thức giấc hoàn toàn nên giảm mệt mỏi. Trẻ bú đủ nhu cầu, giúp tăng cân đều và ổn định.

Hạn chế tình trạng mẹ buồn ngủ khi bế con qua phòng khác, từ đó giảm rủi ro té ngã hoặc làm rơi trẻ.

Ngay cả với trẻ ăn sữa công thức, tiếp xúc gần khi ngủ vẫn mang lại cảm giác an toàn và thúc đẩy sự kết nối mẹ con.

4. Giảm căng thẳng và lo âu ở trẻ

Trẻ nhỏ thường trải qua nhiều mốc “khủng hoảng”: tách mẹ, mọc răng, biết bò, biết đi, sợ người lạ… Những thay đổi này dễ khiến trẻ bất an. 

Khi ngủ cạnh mẹ, trẻ có “vùng an toàn cảm xúc”, giảm stress và mệt mỏi. Não bộ dễ bước vào trạng thái thư giãn, ngủ nhanh hơn sau khi thức giấc giữa đêm.

Giảm nguy cơ hình thành những lo lắng mơ hồ kéo dài trong tuổi mẫu giáo.

5. Tăng khả năng điều chỉnh hành vi khi lớn hơn

Trẻ có nền tảng gắn bó vững chắc sẽ: tự lập nhanh hơn khi đến tuổi. Bé ít cáu gắt, biết chờ đợi và hợp tác tốt hơn. Bên cạnh đó, trẻ có khả năng chia sẻ cảm xúc rõ ràng, ít che giấu hoặc bộc phát hành vi tiêu cực.

Những đứa trẻ được đáp ứng nhu cầu gần gũi đúng giai đoạn 0–3 tuổi thường tự tách mẹ nhẹ nhàng hơn khi đã đủ trưởng thành về cảm xúc.

6. Lợi ích cho chính người mẹ

Ngủ cùng con không chỉ tốt cho trẻ mà còn giúp mẹ giảm áp lực chăm con đêm, đặc biệt với mẹ trầm cảm sau sinh.

Mẹ sẽ dễ ngủ lại hơn sau khi cho con bú và ảm nhận rõ ràng sự kết nối, bớt cảm giác “cô đơn nuôi con”.

Nhiều mẹ thừa nhận chỉ cần nghe tiếng thở của con là có thể yên tâm và kiểm soát tốt hơn tình trạng của trẻ lúc ngủ.

7. Điều quan trọng: Ngủ chung nhưng phải an toàn

Bên cạnh các lợi ích, các chuyên gia luôn khuyến cáo:

Không để trẻ ngủ chung giường với cha mẹ nếu bề mặt giường quá mềm hoặc chăn gối quá dày.

Không ngủ chung khi cha mẹ hút thuốc, uống rượu, thuốc ngủ hoặc quá mệt.

Tốt nhất là ngủ chung theo mô hình side-car: cũi áp sát giường, chung không gian nhưng trẻ vẫn có khu vực riêng.

Như vậy, ngủ chung không đồng nghĩa “ngủ chung giường”, mà là ngủ cùng không gian ngủ có kiểm soát an toàn.

Kết luận

Cho trẻ ngủ chung với mẹ đến khoảng 3 tuổi là một lựa chọn dựa trên khoa học thần kinh và tâm lý phát triển, mang lại nhiều lợi ích về cảm xúc, hành vi và giấc ngủ. Tuy nhiên, mỗi gia đình có hoàn cảnh riêng: điều kiện phòng ngủ, công việc, thói quen của cha mẹ… đều ảnh hưởng đến quyết định.

Dù lựa chọn mô hình nào, mục tiêu quan trọng nhất vẫn là trẻ được cảm thấy an toàn, được đáp ứng đúng nhu cầu và có giấc ngủ chất lượng trong những năm đầu đời.