Theo chuyên gia dinh dưỡng, việc can thiệp sai cách không chỉ không giúp trẻ cải thiện tình trạng mà còn khiến trẻ thêm sợ hãi giờ ăn. Dưới đây là những gợi ý về cách hỗ trợ trẻ biếng ăn hiệu quả, an toàn và bền vững.

Biếng ăn là gì và khi nào cần can thiệp?

Biếng ăn là tình trạng trẻ ăn ít hơn nhu cầu, kéo dài trong ít nhất 2 tuần và ảnh hưởng đến tăng trưởng (cân nặng, chiều cao). Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, có đến 45–60% trẻ dưới 6 tuổi từng trải qua giai đoạn biếng ăn sinh lý hoặc tâm lý.

Tuy nhiên, không phải lúc nào trẻ ăn ít cũng là vấn đề. Các giai đoạn như mọc răng, thay đổi môi trường, hoặc sau ốm thường khiến trẻ ăn kém tạm thời. Điều quan trọng là theo dõi biểu đồ tăng trưởng, nếu trẻ chững cân, sút cân, thiếu máu hoặc chậm phát triển, cần can thiệp sớm.

5 nguyên tắc giúp con ăn ngon trở lại 

Không ép ăn hãy tôn trọng cảm giác no - đói của trẻ

Theo khuyến cáo của Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), việc ép ăn chỉ khiến trẻ căng thẳng và hình thành mối liên hệ tiêu cực với thực phẩm. Cha mẹ nên giữ vai trò quyết định “ăn gì, khi nào, ở đâu”, còn trẻ được quyền quyết định “ăn hay không và ăn bao nhiêu”.

Duy trì giờ ăn cố định, giới hạn thời gian mỗi bữa

Một bữa ăn không nên kéo dài quá 30 phút. Nếu con không ăn sau 30 phút, nên dọn dẹp và chờ đến bữa kế tiếp. Việc này giúp thiết lập nhịp sinh học ăn uống ổn định và tránh lệ thuộc vào ăn rong, ăn vặt.

Tạo bầu không khí ăn uống tích cực

Không la mắng, dọa nạt hay dùng điện thoại tivi khi ăn. Thay vào đó, bố mẹ hãy:

- Ăn cùng con, ngồi đúng bàn ghế.

- Khen ngợi khi con thử món mới.

- Cho trẻ được “quyền từ chối”, sau đó nhẹ nhàng giới thiệu lại món sau vài ngày.

Đa dạng thực phẩm, trình bày bắt mắt

Trẻ nhỏ ăn bằng mắt trước. Một gợi ý nho nhỏ cho các phụ huynh là hãy biến món ăn thành “câu chuyện” sinh động: cơm thành hình con vật, rau củ cắt tạo hình. Và nếu có thể hãy cho trẻ tham gia chuẩn bị món ăn (rửa rau, xếp dưa leo lên đĩa…). Theo nghiên cứu từ tạp chí Appetite (Anh), trẻ có xu hướng ăn nhiều hơn 38% khi được cùng nấu ăn với cha mẹ.

Giữ khoảng cách hợp lý giữa các bữa, hạn chế ăn vặt

Nếu trẻ ăn vặt quá gần bữa chính (sữa, bánh ngọt…), sẽ không có cảm giác đói. Cha mẹ nên duy trì khoảng 2–3 tiếng giữa các bữa, và hạn chế đồ ăn có đường.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

- Biếng ăn kéo dài trên 2 tuần dù đã thay đổi chế độ sinh hoạt.

- Trẻ tụt cân, thiếu máu, rối loạn tiêu hóa thường xuyên.

- Có biểu hiện chống đối bữa ăn nghiêm trọng hoặc tâm lý lo âu, sợ hãi khi ăn.

- Lúc này, cha mẹ nên đưa con đến bác sĩ nhi khoa hoặc chuyên gia dinh dưỡng để loại trừ các nguyên nhân bệnh lý: thiếu vi chất (kẽm, sắt…), rối loạn tiêu hóa, dị ứng thực phẩm, rối loạn hành vi ăn uống.

Lưu ý về các sản phẩm hỗ trợ ăn ngon: Không phải cứ dùng là tốt

Trên thị trường hiện có nhiều loại “siro ăn ngon” quảng cáo tăng cảm giác thèm ăn. Tuy nhiên:

- Không sản phẩm nào thay thế được bữa ăn tự nhiên.

- Nhiều sản phẩm không rõ nguồn gốc, chưa được kiểm duyệt từ Bộ Y tế, có thể gây hại gan thận, ảnh hưởng tiêu hóa.

- Nếu cần dùng bổ sung, phải có chỉ định từ bác sĩ và sử dụng đúng liều lượng, thời gian.

Biếng ăn ở trẻ là tình trạng phổ biến, nhưng không phải không có cách xử lý. Điều quan trọng nhất là cha mẹ cần kiên nhẫn, tôn trọng con, tạo bữa ăn tích cực và giữ tinh thần thoải mái. Đừng vì nóng vội mà tin vào các giải pháp “thần tốc” trên mạng xã hội, bởi sức khỏe của con không nên là nơi để đánh cược.