Trầm cảm sau sinh là căn bệnh phổ biến nhưng lại ít được các mẹ quan tâm. Tuy nhiên, nhìn vào những hậu quả vô cùng nặng nề về mặt sức khỏe và tinh thần mà nó để lại, tất cả chúng ta đều nên cảnh giác với căn bệnh này. 

Không dừng lại ở tình trạng mệt mỏi, mất ngủ... người bị trầm cảm sau sinh thậm chí còn có nhiều hạnh động nguy hiểm tính mạng như tự sát, giết con. Mới đây, Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 đã tiếp nhận một bệnh nhân bị trầm cảm sau sinh chỉ còn nặng 24kg và từng định tự sát. Bệnh nhân là chị Phạm Thị Hằng (sinh năm 1989, quê ở Hải Hậu, Nam Định) nhập viện cách đây hơn 1 tháng trong tình trạng bị trầm cảm rất nặng: Không ăn, không uống, không nói chuyện và chống đối điều trị quyết liệt.

Được biết, sau khi sinh con thứ nhất, chị Hằng có những biểu hiện bất thường như rửa tay liên tục, sợ sệt nhưng mọi người nghĩ là biểu hiện bình thường sau sinh nên không để ý. Đến khi sinh con thứ 2 cách đây 5 tháng, các biểu hiện dần nặng lên như không ăn, không ngủ, không uống thuốc, lẩn thẩn... thậm chí còn định tự sát. Tình trạng này kéo dài suốt 5 tháng ròng khiến chị Hằng bị sụt cân nghiêm trọng, từ 57kg chỉ còn 24kg.

Trước đó, tháng 4/2015, cái chết đau lòng của bé trai 4 tháng tuổi ở Đặng Xá, Gia Lâm, Hà Nội đã khiến dư luận xôn xao. Đáng nói là người gây ra cái chết của bé chính là mẹ đẻ, chị Nguyễn Thị Giang Nam. Người nhà của sản phụ cho biết, trước đó, chị Giang Nam bị trầm cảm nặng, ít nói, mỗi lần con trai quấy khóc lại có biểu hiện kích động. Sau một thời gian uống thuốc, thấy các biểu hiện của vợ ổn định hơn, người nhà đã để cho chị ngủ cùng con trai. Và bi kịch xảy ra trong chính đêm đó. Nửa đêm, chồng chị Giang Nam thấy một tiếng hét to từ phòng ngủ của vợ, vội vã chạy sang thì bàng hoàng phát hiện vợ đang dùng dao chém liên tiếp vào con trai. 

Năm 2014, một vụ án đau lòng tương tự cũng xảy ra tại Bình Dương. Ngày 13/10/2014, anh Nguyễn Thiện Lương (Dĩ An, Bình Dương) đi làm về thì sững sờ phát hiện vợ là chị Đặng Thị Liễu chết trong tư thế treo cổ ở cầu thang, con gái út 4 tháng tuổi chết trong phòng ngủ với nhiều vết máu. Bước đầu, cơ quan công an xác nhận nguyên nhân của vụ án là do chị Liễu bị trầm cảm sau sinh nên đã sát hại con ruột rồi tự sát.

Mới đây, trên mạng xã hội Facebook, một tài khoản đã chia sẻ lại câu chuyện của chị họ mình - một bà mẹ trẻ tự chấm dứt cuộc đời mình ở tuổi 30 do mắc chứng trầm cảm sau sinh. Từ khi lấy chồng, gia đình chị xảy ra một vài biến cố. Sau khi sinh con, chị gần như phải xoay sở một mình vì chồng đi làm xa, không ai giúp đỡ. Những thay đổi đột ngột về tâm sinh lý sau khi sinh con, những biến cố xảy ra trong cuộc sống đã khiến chị stress và trầm cảm.

Đỉnh điểm là khi gia đình phát hiện ra chị nợ nần một khoản tiền lớn do vay nặng lãi. Không ai đoán ra một bà mẹ ở nhà nội trợ, chăm con dùng số tiền đó vào việc gì, chỉ thấy tủ quần áo của chị chất đầy hàng hiệu: quần áo, giày dép, túi xách… Mọi người trong gia đình thắc mắc, dò hỏi và ngay đêm ấy, bà mẹ trẻ tìm đến cái chết.

Khi thu dọn lại tư trang của chị, gia đình phát hiện ra một điều bất ngờ: tất cả những món đồ hàng hiệu của chị đều chưa qua một lần sử dụng, còn nguyên hộp, nguyên mác. Lúc này, mọi người mới đau đớn nhận ra, đó là biểu hiện của chứng trầm cảm sau sinh.

Theo TS Tô Thanh Phương, Phó giám đốc bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 cho biết, tỉ lệ trầm cảm sau sinh chiếm khoảng 0,15% số phụ nữ sinh đẻ. Mỗi năm, bệnh viện Tâm thần Trung ương tiếp nhận 20 - 30 bệnh nhân bị trầm cảm sau sinh. Tuy nhiên, đây chỉ là những con số thống kê ít ỏi bởi lẽ, những bà mẹ bị trầm cảm sau sinh rất nặng mới nhập viện điều trị. Còn lại, rất nhiều phụ nữ bị trầm cảm sau sinh thể nhẹ, thể vừa thường không đến điều trị tại các bệnh viện hoặc giấu bệnh.

Có hai nhóm nguyên nhân dẫn đến tình trạng trầm cảm sau sinh đó là những biến đổi về mặt sinh lý và tâm lý. Sau khi sinh, phụ nữ phải trải qua sự biến đổi đột ngột về cơ thể như: huyết áp thay đổi, suy giảm nồng độ hooc-môn, thiếu ngủ… Bên cạnh đó, do phải trải qua quá trình sinh con đau đớn hoặc phải đối mặt với những áp lực của việc nuôi con nhỏ nên họ cũng gặp phải nhiều vấn đề tâm lý. Kết hợp những yếu tố đó với việc mâu thuẫn trong gia đình, áp lực tiền bạc, công việc... phụ nữ sau sinh cũng có thể gia tăng cảm giác chán nản và nghĩ rằng, việc mình sinh ra đứa bé chính là nguyên nhân.

Theo Bác sĩ Mạnh Quân, Bệnh viện Tâm thần Trung ương, để phòng tránh căn bệnh nguy hiểm này, có một số lưu ý sau: 

- Với phụ nữ sau sinh, luôn giữ tinh thần thật thoải mái, tránh tác động mạnh về mặt tâm lý, có chế độ ăn uống, ngủ nghỉ, hoạt động hợp lý. 

- Các bà bầu, đặc biệt là những người lần đầu làm mẹ nên tham gia vào những lớp học tiền sản do các cơ sở y tế, bệnh viện tổ chức để trang bị những kiến thức cần thiết khi chăm sóc con nhỏ và chuẩn bị tâm lý cũng như tìm hiểu các căn bệnh có thể xảy ra sau khi sinh.

- Khi có dấu hiệu căng thẳng tinh thần, có thể mát-xa đầu, nghe bản nhạc vui hoặc xem bộ phim hài để làm đầu óc được thư giãn. Nếu trong trường hợp bệnh trầm cảm sau sinh có dấu hiệu nặng thì phải uống thuốc để điều trị và đến bệnh viện càng sớm càng tốt. 

- BS Mạnh Quân nhấn mạnh, điều quan trọng hơn cả là sự quan tâm của người thân đối với những sản phụ bị trầm cảm sau sinh. Một bầu khí thoải mái vui vẻ trong gia đình, thái độ quan tâm ân cần, sự chia sẻ trong việc chăm sóc con của người chồng, anh chị em, ông bà… sẽ là những yếu tố thuận lợi giúp phụ nữ sau sinh không rơi vào căng thẳng dẫn đến trầm cảm.