Nhu cầu dinh dưỡng của trẻ trên 1 tuổi đánh dấu một giai đoạn chuyển tiếp quan trọng, từ việc phụ thuộc chủ yếu vào sữa mẹ hoặc sữa công thức sang một chế độ ăn đa dạng hơn, bao gồm thức ăn rắn và các loại đồ uống khác. Tuy nhiên, sữa vẫn đóng vai trò thiết yếu trong việc cung cấp canxi, protein, vitamin D và các dưỡng chất khác, hỗ trợ sự phát triển xương, răng và hệ miễn dịch của trẻ.

Theo các tổ chức uy tín như Hiệp hội Nhi khoa Mỹ (AAP), Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), sau 1 tuổi, trẻ có thể bắt đầu sử dụng sữa tươi như một phần của chế độ ăn hàng ngày, nhưng cần xem xét tình trạng sức khỏe cụ thể của từng trẻ để tránh các vấn đề tiềm ẩn.

Sữa cho trẻ trên 1 tuổi: Sữa tươi hay sữa công thức?

Chị Lan, một bà mẹ ở Hà Nội, đang băn khoăn về việc uống sữa của con trai 1,5 tuổi tên Minh. Minh sinh non và hiện chỉ nặng 8,5kg, dưới mức trung bình, dù chị đã cố gắng cho ăn đa dạng. Trước đây, Minh dùng sữa công thức từ 6 tháng tuổi và thích vị của sữa, nhưng chị Lan nghe nói sau 1 tuổi nên chuyển sang sữa tươi để tiết kiệm và giúp con ăn tốt hơn. Tuy nhiên, Minh thường xuyên biếng ăn, chỉ uống sữa là chính, khiến chị lo lắng con sẽ thiếu dưỡng chất nếu chuyển đột ngột. Chị muốn cho con dùng cả sữa tươi và sữa công thức để bổ sung thêm được phần nào dinh dưỡng cho con nhưng không biết có nên không.

Theo ThS.BS Hoàng Thị Hằng, khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, nếu trẻ đang bị nhẹ cân, suy dinh dưỡng thì nên cho trẻ duy trì sữa công thức, mẹ có thể chọn cho con các loại sữa giàu năng lượng, giúp bổ sung thêm năng lượng và các chất dinh dưỡng để phục hồi cân nặng cho trẻ tốt hơn. Nếu trẻ nhẹ cân (dưới 9-9,5kg ở 1 tuổi) hoặc không tăng cân tốt, có thể duy trì sữa công thức thêm vài tháng để cung cấp calo, sắt và DHA cao hơn

Nếu con đã tăng cân bình thường, ăn đa dạng, thì mẹ có thể chuyển hẳn sang sữa tươi vừa để tiết kiệm chi phí, vừa giúp con tránh phụ thuộc vào sữa mà dẫn đến biếng ăn đồ ăn rắn.

Chế độ ăn hàng ngày cho trẻ nhẹ cân hoặc suy dinh dưỡng: Những lưu ý quan trọng

Trẻ nhẹ cân, suy dinh dưỡng là nỗi lo của bất kỳ người mẹ nào có con biếng ăn. Suy dinh dưỡng là khi trẻ không tăng cân đúng tốc độ, thường do thiếu calo, protein, vấn đề hấp thụ dưỡng chất hoặc các yếu tố như nhiễm trùng, dị ứng thực phẩm, môi trường gia đình... Các dấu hiệu nhận biết trẻ suy dinh dưỡng bao gồm trẻ mệt mỏi, chậm phát triển kỹ năng vận động, hoặc không tăng cân trong vài tháng liên tục.

Trong trường hợp con nhẹ cân, suy dinh dưỡng, BS Hằng khuyến cáo cha mẹ cần xây dựng cho con có một chế độ ăn cần đảm bảo năng lượng, đủ đạm, chất béo và các chất dinh dưỡng cần thiết theo tuổi. Nếu trẻ có biếng ăn, cần chế biến món ăn đa dạng, ưu tiên món trẻ thích, cho trẻ uống sữa năng lượng cao và đặc biệt cần cho trẻ Khám dinh dưỡng để được tư vấn và điều trị bởi các chuyên gia dinh dưỡng phù hợp với tình trạng của từng trẻ...

Chế độ ăn cho trẻ vốn dĩ cần đa dạng các nhóm thực phẩm, bao gồm: Trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, protein, sữa và sản phẩm từ sữa... nhưng với trẻ nhẹ cân, suy dinh dưỡng, mẹ càng cần ưu tiên những thực phẩm sau:

- Protein: Thịt nạc, cá, trứng, đậu, sữa chua. Thêm bơ đậu phộng hoặc phô mai vào bánh mì để tăng calo.

- Chất béo lành mạnh: Bơ, dầu ô liu, hạt giống; dùng để xào rau hoặc trộn salad.

- Ngũ cốc: Bánh mì nguyên cám, cháo yến mạch với sữa và trái cây khô.

- Trái cây và rau: Chọn loại giàu calo như chuối, bơ, khoai lang; tránh nước ép để không làm no bụng.

- Sữa và sản phẩm từ sữa: Lựa chọn sữa công thức dành riêng cho nhu cầu tăng cân, phù hợp với thể trạng của trẻ

Mẹ cần theo dõi biểu đồ tăng trưởng để đảm bảo trẻ tăng 100-200g/tuần ở độ tuổi 1-2. Hãy khuyến khích ăn bằng cách tạo không khí vui vẻ, cho trẻ tự ăn và thử nhiều kết cấu (mềm, giòn) nếu trẻ kén.

Nếu cần, mẹ hãy bổ sung vitamin hoặc multivitamin theo chỉ định bác sĩ, đồng thời theo dõi thiếu sắt hoặc kẽm. Tránh sai lầm như ép ăn quá mức gây stress hoặc dùng sữa thay thế bữa ăn chính.