Đối với nhiều bậc cha mẹ ở độ tuổi ngoài 50, việc con cái đã trưởng thành nhưng vẫn phụ thuộc vào mình là một nỗi phiền tâm lớn. Có đứa đi làm nhiều năm vẫn cần cha mẹ hỗ trợ tiền thuê nhà, có đứa sau khi kết hôn lại chuyển gánh nặng chi phí nuôi con cho ông bà, thậm chí có người từ bỏ công việc, "nằm dài" ở nhà sống dựa vào lương hưu của bố mẹ.

Hiện tượng "ăn bám" này thoạt nhìn tưởng do con cái thiếu trách nhiệm, nhưng thực chất lại thường bắt nguồn từ chính cách giáo dục của cha mẹ thời trẻ, đặc biệt là 4 sai lầm phổ biến dưới đây.

1. Đáp ứng nhu cầu vật chất quá mức, khiến con không hiểu "muốn nhận về thì phải cho đi"

Thế hệ cha mẹ trung niên thường lớn lên trong thời kỳ kinh tế còn khó khăn, nên khi có con, họ dễ có tâm lý "bù đắp": con muốn đồ chơi gì đều mua ngay không kể giá đắt rẻ, quần áo đồ dùng ưu tiên hàng hiệu vì sợ con thua kém bạn bè, cho con tiền sinh hoạt phí vượt xa nhu cầu cơ bản khi học đại học...

Cách nuôi dạy "muốn gì được nấy" này vô tình hình thành trong trẻ suy nghĩ "bố mẹ cho là đương nhiên", không hiểu được mọi thứ đều phải đánh đổi bằng lao động. Khi trưởng thành, nếu thu nhập của chúng không đáp ứng được nhu cầu chi tiêu, thay vì nỗ lực nâng cao năng lực bản thân, chúng sẽ lập tức tìm đến bố mẹ như một chỗ dựa quen thuộc.

2. Bao bọc con trước mọi sóng gió, khiến con mất đi sức đề kháng với thất bại

Trải qua nhiều vất vả, nhiều cha mẹ ngoài 50 tuổi lại càng xót con, luôn tìm cách "dọn đường" cho con: con mâu thuẫn với bạn, bố mẹ lập tức can thiệp; con thi trượt hay mắc lỗi, bố mẹ tìm cách giảng hòa, bao biện để con tránh bị phê bình; con thất bại phỏng vấn, bố mẹ vận dụng quan hệ xin việc "nhàn hạ" cho con.

Lớn lên trong môi trường "không có thất bại", đứa trẻ dần đánh mất dũng khí đối mặt và kỹ năng giải quyết vấn đề. Đến tuổi trưởng thành, mỗi khi gặp áp lực công việc hay mâu thuẫn cá nhân, thay vì tìm cách vượt qua, chúng dễ chọn cách trốn tránh: hoặc bỏ việc, hoặc quay về núp dưới sự bảo bọc của gia đình, trở thành "kẻ ăn bám" không dám bước ra đời thực.

3. Coi nhẹ việc dạy về trách nhiệm, khiến con thiếu ý thức gánh vác gia đình

Trong quan niệm của nhiều cha mẹ, "chỉ cần con học giỏi là đủ", mọi việc khác không cần bận tâm: không cho con tham gia việc nhà như giặt giũ, nấu ăn, dọn dẹp; khi con ốm, bố mẹ lo hết mọi thứ mà không dạy con biết quan tâm, chăm sóc người khác; không chia sẻ với con về tình hình tài chính hay áp lực cuộc sống, sợ ảnh hưởng việc học.

Đứa trẻ không được dạy về trách nhiệm từ nhỏ sẽ hình thành suy nghĩ "việc nhà là việc của người khác". Khi lập gia đình riêng, chúng vẫn giữ thói quen "ngồi mát ăn sẵn": việc nhà đổ dồn lên vợ/chồng, các khoản vay mua nhà, chi phí nuôi con đều trông chờ vào bố mẹ, thậm chí cho rằng đó là điều hiển nhiên. Chúng không biết chia sẻ gánh nặng với bố mẹ, cũng không muốn gánh vác trách nhiệm với gia đình nhỏ của mình.

4. Bao bọc thái quá thay vì rèn tính tự lập, khiến con mất đi khả năng tự chủ

Kỳ vọng cao vào tương lai của con, cùng với niềm tin kinh nghiệm sống của mình sẽ giúp con tránh vấp ngã, nhiều cha mẹ có thói quen sắp đặt mọi thứ cho con: từ việc nhỏ như mặc quần áo, sắp xếp sách vở (vì thấy con làm chậm), đến những quyết định lớn như chọn trường, chọn ngành, tìm việc... đều do bố mẹ quyết định thay, bất chấp sở thích và nguyện vọng của con.

Lớn lên trong vòng tay sắp đặt đó, đứa trẻ dần đánh mất khả năng tư duy độc lập và ra quyết định. Một khi rời xa sự chỉ đạo của bố mẹ, chẳng hạn khi thất nghiệp hay gặp khó khăn trong nghề nghiệp, chúng dễ rơi vào trạng thái bơ vơ, lúng túng, không biết mình muốn gì, có thể làm gì, và chỉ còn cách chờ bố mẹ "giải cứu".

Kết

Nếu nhận thấy con có dấu hiệu "ăn bám", các bậc cha mẹ cũng đừng quá lo lắng. Thay vào đó, hãy kịp thời điều chỉnh cách giáo dục để giúp con thoát khỏi sự phụ thuộc và học cách tự lập.

Trước hết, cần ngừng việc chiều chuộng quá mức, để con tự chịu trách nhiệm: Khi con xin tiền, hãy kiên quyết nói "con đã trưởng thành, cần tự kiếm sống"; khi con gặp khó khăn, thay vì giải quyết thay, hãy hướng dẫn con tự tìm cách vượt qua.

Thứ hai, bổ sung ngay bài học về trách nhiệm: Cho con tham gia làm việc nhà phù hợp, trò chuyện cởi mở về tài chính gia đình để con hiểu giá trị đồng tiền, tạo cơ hội để con chăm sóc ông bà, bố mẹ khi ốm đau.

Cuối cùng, học cách buông tay đúng lúc: Tôn trọng và khuyến khích con tự đưa ra quyết định cho tương lai, bố mẹ chỉ nên đóng vai trò định hướng, góp ý. Cho phép con được thử nghiệm, được sai và tự sửa chữa, để từ đó xây dựng nên năng lực tư duy và khả năng tự lập thực sự.

Tình yêu thương đích thực của cha mẹ không phải là che chở con suốt đời, mà là trang bị cho con khả năng đương đầu với giông bão cuộc đời. Ở tuổi ngoài 50, các bậc cha mẹ vẫn có thể giúp con từ bỏ thói "ăn bám" và trở thành một người trưởng thành có trách nhiệm, biết tự lập - đó mới là món quà yêu thương ý nghĩa và bền vững nhất.