Đau cổ vai gáy đang dịch chuyển từ bệnh lý tuổi tác sang vấn đề sức khỏe điển hình của người hiện đại. Nhân viên văn phòng và lao động trí óc có nguy cơ mắc bệnh cao hơn khoảng 2,5 lần, chủ yếu do lối sống ít vận động và thời gian làm việc kéo dài trước màn hình.

Đau không chỉ do mỏi, mà do mất cân bằng cấu trúc

"Phần lớn các trường hợp đau cổ vai gáy không đơn thuần là mỏi cơ mà bắt nguồn từ sự mất cân bằng cấu trúc cột sống cổ do sai tư thế kéo dài và vận động không phù hợp" – ThS. BSCKII. Đoàn Công Minh – Giảng viên Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Bác sĩ điều trị Khoa Cơ Xương Khớp, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương chia sẻ.

Đáng chú ý, mức độ đau không phải lúc nào cũng phản ánh đúng mức độ tổn thương. Có những trường hợp tổn thương đã âm thầm tiến triển trong khi triệu chứng còn mơ hồ, khiến người bệnh chủ quan hoặc chỉ tìm đến các biện pháp giảm đau tạm thời.

Theo các hướng dẫn thực hành lâm sàng gần đây, việc kết hợp thuốc với vật lý trị liệu và vận động có kiểm soát cho hiệu quả cải thiện đau rõ rệt và bền vững hơn so với chỉ dùng thuốc đơn thuần. Cơn đau giảm nhanh và duy trì ổn định khi người bệnh được can thiệp bằng tập luyện đúng cách, thay vì chỉ tập trung vào kiểm soát triệu chứng.

Bác sĩ Minh cũng nhấn mạnh: "Vật lý trị liệu chỉ thực sự có lợi khi được thực hiện đúng nguyên tắc – bắt đầu từ các động tác nhẹ, biên độ nhỏ; tránh xoay, bẻ cổ đột ngột; tăng dần cường độ theo khả năng chịu tải của cơ thể. Những trường hợp có bệnh lý nền như thoát vị đĩa đệm, hẹp ống sống, loãng xương nặng hoặc từng phẫu thuật cột sống cần được thăm khám và tư vấn chuyên môn trước khi tập.

Khi nào đau cổ vai gáy không còn là chuyện nhỏ?

Theo bác sĩ Minh, không phải cơn đau cổ vai gáy nào cũng có thể tự xử lý. Người bệnh cần lưu ý và thăm khám chuyên khoa khi xuất hiện các dấu hiệu: đau lan xuống tay kèm tê bì hoặc cảm giác như điện giật; yếu lực cầm nắm, dễ làm rơi đồ; đau tăng dần, đau về đêm; hoặc kèm các triệu chứng như chóng mặt, nhìn đôi, khó nuốt, khó nói.

Vì sức khỏe bền vững của cộng đồng, Master Vincent Trần và trung tâm Pour Vous Pilates đã kết hợp cùng bác sĩ Minh đưa góc nhìn chuyên gia vào chữa trị và phòng ngừa cổ vai gáy thông qua workshop về vấn đề cổ vai gáy . Thay vì chỉ cung cấp kiến thức, buổi workshop tạo điều kiện để người tham dự trực tiếp cảm nhận tình trạng cơ thể mình.

"Trong điều trị đau cổ vai gáy, mục tiêu không chỉ là giảm đau, mà là giúp cơ thể phục hồi khả năng vận động an toàn và duy trì lâu dài, thông qua sự phối hợp giữa y học và tập luyện khoa học" – bác sĩ Minh nhấn mạnh.

Pilates – Phục hồi chủ động thay vì chữa cháy

Nếu y học giúp người tham dự hiểu vì sao cơn đau xuất hiện, thì phần chia sẻ và hướng dẫn thực hành của Master Vincent Trần – chuyên gia có hơn 30 năm kinh nghiệm huấn luyện Pilates – lại tập trung vào câu hỏi: Làm thế nào để phục hồi một cách bền vững?

Theo Master Vincent Trần , Pilates thực chất là một bộ môn thể dục giúp cơ thể quay trở lại cấu trúc vận động nguyên bản. Thông qua việc căn chỉnh lại tư thế, Pilates tạo điều kiện để cột sống – trong đó có vùng cổ – vai – gáy – dần trở về trạng thái cân bằng sinh học tự nhiên.

Massage hay châm cứu có thể mang lại cảm giác dễ chịu tức thời, nhưng chỉ tác động từ bên ngoài . Trong khi đó, Pilates giúp người tập chủ động tham gia vào quá trình phục hồi từ bên trong cơ thể , học cách kiểm soát chuyển động và duy trì sự ổn định của hệ cơ – xương – khớp trong sinh hoạt hằng ngày. Nếu tập Pilates đúng cách và phù hợp với thể trạng, mức độ đau không chỉ giảm dần theo thời gian mà còn hạn chế nguy cơ tái phát.

Trong phần hướng dẫn tại workshop, Master Vincent Trần cùng huấn luyện viên đã minh họa một số bài tập Pilates đơn giản, tập trung trực tiếp vào vùng đốt sống cổ, nhằm giúp người tham dự cảm nhận rõ sự thay đổi trong khả năng kiểm soát chuyển động và độ linh hoạt của cơ thể.

Bên cạnh các bài tập cơ bản, một số thiết bị hỗ trợ như máy Reformer, cũng được giới thiệu như thiết bị hỗ trợ hiệu quả trong luyện tập, đặc biệt với những người có hạn chế về tầm vận động hoặc có vấn đề về cổ vai gáy. Tuy nhiên, theo Master Vincent Trần, dù sử dụng thiết bị gì thì yếu tố cốt lõi vẫn nằm ở việc duy trì tập luyện đều đặn, thay vì kỳ vọng hiệu quả tức thì chỉ sau vài buổi tập. Phục hồi cổ vai gáy bằng bài tập Pilates không phải để "chữa cháy", mà là hành trình kiên trì điều chỉnh thói quen vận động lâu dài.

Đau cổ vai gáy không đáng sợ; điều đáng lo là khi cơn đau trở nên quen thuộc đến mức bị bỏ qua. Hiểu đúng về cơ thể và kết hợp giữa y học với vận động khoa học mới là giải pháp hữu hiệu nhất. Hãy điều chỉnh thói quen trước khi cơn đau kéo dài trở thành lời cảnh báo muộn màng.