Dầu/mỡ là một thành phần dinh dưỡng cực kỳ quan trọng đối với trẻ nhỏ, đặc biệt trong giai đoạn 6 tháng đến 3 tuổi – thời điểm não bộ, hệ thần kinh và thể chất của bé phát triển mạnh mẽ. Dưới đây là những lý do vì sao dầu/mỡ không thể thiếu trong khẩu phần ăn của trẻ nhỏ:

1. Phát triển trí não và thị lực

Chất béo (đặc biệt là DHA, ARA, omega-3, omega-6) là nguyên liệu cấu tạo nên tế bào não và võng mạc.

Thiếu chất béo, não bộ trẻ sẽ chậm phát triển, ảnh hưởng đến khả năng ghi nhớ, tư duy, ngôn ngữ và thị lực.

2. Nguồn năng lượng đậm đặc

1g chất béo cung cấp 9 kcal, gần gấp đôi so với carbohydrate và protein (4 kcal).

Bé ăn ít nhưng lại cần nhiều năng lượng, nên chất béo là nguồn nhiên liệu lý tưởng để đảm bảo sự tăng trưởng đều đặn.

3. Hấp thu vitamin tan trong dầu (A, D, E, K)

Các vitamin A, D, E, K không thể hấp thu nếu thiếu dầu/mỡ đi kèm.

Thiếu chất béo sẽ khiến trẻ dù ăn uống đủ vẫn thiếu vitamin, suy dinh dưỡng tiềm ẩn.

4. Tăng cường hệ miễn dịch

Chất béo giúp tổng hợp hormone, tăng khả năng chống viêm, duy trì lớp màng tế bào khỏe mạnh – từ đó nâng cao sức đề kháng tự nhiên.

5. Kích thích vị giác – giúp bé ăn ngon miệng hơn

Một chút dầu/mỡ giúp món ăn thơm ngon, béo ngậy, dễ ăn, đặc biệt với bé đang biếng ăn.

Các chất béo tự nhiên như mỡ gà, dầu mè, dầu dừa giúp kích thích vị giác và hỗ trợ tiêu hóa nhẹ nhàng.

6. Bảo vệ làn da và mái tóc

Chất béo giúp giữ độ ẩm cho làn da, phòng ngừa khô da, nứt nẻ.

Đồng thời, chất béo cũng giúp tóc bé bóng mượt, khỏe mạnh hơn.

Lưu ý

Không nên kiêng chất béo cho trẻ dưới 2 tuổi nếu không có chỉ định y tế.

Nên đa dạng nguồn chất béo: từ dầu thực vật (dầu mè, dầu gấc, dầu oliu, dầu dừa) đến mỡ động vật sạch (mỡ gà, mỡ heo).

Không dùng dầu chiên đi chiên lại, không dùng dầu/mỡ ôi khét.

Liều lượng gợi ý: từ 5–10ml/ngày, chia đều vào các bữa ăn dặm hoặc cháo.

Chất béo không gây béo phì nếu dùng đúng cách, ngược lại còn là “chìa khóa vàng” giúp con lớn nhanh, thông minh, khỏe mạnh. Vì vậy, thay vì sợ béo hay kiêng khem, các mẹ nên biết cách chọn và dùng dầu/mỡ đúng cách để nuôi con thật khoa học.

Tuy nhiên, hiện nay, thực trạng dầu ăn kém chất lượng tràn lan trên thị trường đang khiến nhiều người tiêu dùng, đặc biệt là các bậc cha mẹ có con nhỏ, vô cùng lo lắng. Với mẫu mã bắt mắt, giá thành rẻ và quảng cáo “dầu sạch”, “nguyên chất” đầy hấp dẫn, những loại dầu này dễ dàng len lỏi vào siêu thị, chợ dân sinh và cả gian bếp của nhiều gia đình. 

Thực tế cho thấy không ít sản phẩm bị pha trộn tạp chất, chiết xuất từ nguồn nguyên liệu kém vệ sinh, thậm chí còn sử dụng dầu ăn tái chế – tiềm ẩn nguy cơ gây hại cho sức khỏe, ảnh hưởng trực tiếp đến gan, thận và quá trình phát triển của trẻ nhỏ.

Để an tâm hơn, nhiều mẹ đã lựa chọn tự làm dầu/mỡ tại nhà cho bé từ những nguyên liệu tự nhiên, dễ kiểm soát chất lượng. Dưới đây là 5 loại dầu/mỡ mẹ có thể tự làm và cách làm chi tiết:

1. Dầu dừa nguyên chất (ép lạnh hoặc nấu thủ công)

Công dụng: Giàu axit lauric – giúp tăng miễn dịch, kháng khuẩn tự nhiên, hỗ trợ tiêu hóa.

Cách làm thủ công:

Dừa già nạo sợi → vắt lấy nước cốt.

Để nước cốt dừa nghỉ 6 tiếng cho tách lớp → hớt lớp kem phía trên (hoặc đun luôn nếu muốn nhanh).

Cho vào chảo, đun nhỏ lửa, khuấy liên tục cho đến khi cặn kết lại và dầu trong là xong.

Lưu ý: Dầu dừa có thể dùng để trộn cháo hoặc xào sơ rau cho bé sau 6 tháng tuổi. Dùng ít mỗi bữa.

2. Dầu bơ

Công dụng: Giàu omega-9, vitamin E, lành tính, hỗ trợ phát triển thần kinh, da và tóc bé.

Cách làm đơn giản:

Bơ chín nghiền nhuyễn → bỏ hạt.

Cho vào nồi đun nhỏ lửa, khuấy liên tục (nhiệt khoảng 70–80°C).

Khi thấy bơ chuyển màu sẫm và có lớp dầu tách ra, lọc qua rây/khăn xô là xong.

Bảo quản: Dầu bơ bảo quản trong tủ lạnh được 1–2 tuần.

3. Dầu gấc

Công dụng: Rất giàu beta-caroten (tiền vitamin A), tốt cho mắt và miễn dịch.

Cách làm thủ công:

Gấc chín → bổ đôi → lấy phần hạt có màng đỏ → trộn rượu trắng nhẹ, để 1-2 tiếng cho khô màng.

Xé nhỏ màng đỏ → trộn với dầu dừa hoặc dầu ăn (tỷ lệ 1:2).

Đun cách thủy nhỏ lửa 45 phút đến 1 giờ → lọc lấy phần dầu là xong.

Lưu ý: Không dùng gấc sống (chưa qua nhiệt) vì có độc tính nhẹ. Mỗi lần chỉ nên dùng vài giọt.

4. Dầu mè (vừng)

Công dụng: Bổ sung chất béo không bão hòa, vitamin B, E, hỗ trợ trí não, dễ tiêu hóa.

Cách làm:

Mè đen hoặc mè trắng (tốt nhất là rang sơ không muối).

Xay nhuyễn → ép lấy dầu bằng khăn vải, hoặc đun nhỏ lửa cho dầu tách ra rồi lọc.

Dầu mè có thể dùng để trộn cháo hoặc hấp rau củ cho bé từ 7 tháng tuổi.

5. Mỡ gà/ Mỡ heo tự thắng tại nhà

Công dụng: Cung cấp năng lượng cao, giàu cholesterol tốt – đặc biệt là mỡ gà ta, mỡ heo nuôi sạch (không kháng sinh, không tăng trọng).

Cách làm:

Rửa sạch mỡ, cắt miếng nhỏ → trụng sơ qua nước nóng có chút gừng để khử mùi.

Cho vào chảo, đun lửa nhỏ đến khi ra dầu và tóp khô → lọc phần dầu sạch, để nguội, đổ vào hũ thủy tinh.

Mỡ gà đặc biệt tốt khi bé bị biếng ăn do mùi vị thơm tự nhiên, dễ tăng cảm giác ngon miệng.

Mẹo bảo quản dầu/mỡ tự làm

Để nguội hoàn toàn trước khi cho vào hũ/lọ thủy tinh sạch.

Đậy kín, trữ nơi thoáng mát hoặc tủ lạnh (tùy loại).

Ưu tiên dùng trong vòng 1 tháng để đảm bảo chất lượng.

Không chiên đi chiên lại hoặc dùng ở nhiệt độ quá cao.

Gợi ý cách sử dụng mỗi ngày

Mỗi bữa cháo hoặc đồ ăn dặm, mẹ cho khoảng 1–2 giọt đến ½ thìa cà phê dầu tự làm.

Xen kẽ nhiều loại dầu khác nhau trong tuần để đa dạng chất béo.

Tuyệt đối không dùng dầu ép sống chưa đun kỹ cho bé dưới 1 tuổi.