Dấu hiệu viêm phổi

Các số liệu thống kê gần đây cho thấy, viêm phổi đã khiến 2 triệu trẻ em trên thế giới tử vong mỗi năm, nhiều hơn con số tử vong do bệnh AIDS, sốt rét, sởi cộng lại. Ước tính mỗi ngày có khoảng 4.300 trẻ tử vong do viêm phổi trên toàn thế giới, nghĩa là cứ 20 giây lại có 1 trẻ tử vong do căn bệnh này.

Riêng tại Việt Nam, hàng năm có khoảng 2,9 triệu lượt trẻ mắc viêm phổi và do vậy nước ta được xem là 1 trong 15 quốc gia có số lượng trẻ em mắc viêm phổi nhiều nhất thế giới. Hàng năm vẫn có khoảng 4.000 trẻ em Việt Nam chết vì viêm phổi.

Do đó, việc nắm rõ nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa bệnh viêm phổi ở trẻ em sẽ giúp bố mẹ “phản ứng nhanh” khi trẻ không may mắc bệnh cũng như bảo vệ con một cách tốt nhất.

Theo TS. BS Trịnh Hồng Nhiên – trưởng Khoa Hô hấp, Bệnh viện Nhi đồng thành phố Hồ Chí Minh, viêm phổi ở trẻ được xem như 'sát thủ' thầm lặng.

Bác sĩ Nhiên cho biết hiện tại là “mùa” viêm phổi. Đây là thời điểm học sinh tựu trường học sinh ăn chung, ngủ chung nên khả năng lây lan gây ra các bệnh lý viêm hô hấp rất nhiều. Ngoài ra, thời điểm từ tháng 9 đến cuối năm còn do thay đổi thời tiết nên tỷ lệ trẻ viêm hô hấp tăng cao.

Bác sĩ Nhiên nhấn mạnh một trong các yếu tố đảm bảo điều trị thành công là phát hiện càng sớm viêm phổi, khả năng cứu chữa càng tốt.

Thường ngày trẻ có triệu chứng ho, sốt rất nhiều nhưng cách để xác định viêm phổi đó là đếm nhịp thở của trẻ. Nếu trẻ thở nhanh đó là thời điểm trẻ đã  chuyển từ hô hấp thông thường sang bị viêm phổi. Dấu hiệu này là dấu hiệu sớm nhận biết viêm phổi ở trẻ, thậm chí bác sĩ nghe ống nghe cũng chưa ra hoặc chụp Xquang cũng chưa nhìn ra tình trạng viêm này.

Việc đếm nhịp thở của trẻ cha mẹ nên làm theo hướng dẫn sau:

- Với trẻ dưới 2 tháng tuổi nếu trẻ thở trên 60 lần/phút được coi là thở nhanh.

- Với trẻ từ 2 tháng đến 12 tháng tuổi, nhịp thở nhanh của trẻ từ trên 50 lần/phút trở lên.

- Trẻ từ 1 đến 5 tuổi nhịp thở nhanh là 40 lần trên phút.

Khi đếm nhịp thở cần vén áo trẻ lên, nhìn vào bụng và ngực trẻ để đếm. Nên để trẻ nằm im không gắng sức và đếm lúc trẻ không quấy khóc. Trẻ sơ sinh cha mẹ nên đếm chuẩn, không đếm 15 giây rồi nhân lên 4 lần mà cần đếm đủ 1 phút vì trẻ sơ sinh vẫn có những cơn thở ngắn.

Mỗi lần hít vào, thở ra được coi là 1 nhịp. Trẻ sơ sinh nhịp thở chưa đều cha mẹ cần đếm 2 đến 3 lần.

Đặc biệt trẻ thở nhanh kèm theo dấu hiệu rút lõm lồng ngực (phần dưới ranh giới của ngực và bụng lõm vào) sâu thì đây là dấu hiệu viêm phổi ở trẻ sơ sinh.

Nếu trẻ thở rít, thở khò khè do trẻ bị viêm dây thanh quản, nắp thanh quản phù nề làm co thắt ở thanh quản khiến cho tiếng thở trẻ khò khè. Cha mẹ cần áp sát nghe tiếng thở của trẻ.

Còn trường hợp trẻ chảy mũi, ho, sốt nhưng không thở nhanh, co rút lõm ngực thì có thể trẻ cảm sốt thông thường không phải viêm phổi.

Chăm sóc trẻ viêm phổi

Khi phát hiện ra viêm phổi cần đưa trẻ tới cơ sở y tế ngay. Tuy nhiên, bác sĩ Nhiên cho biết không phải trẻ nào viêm phổi cũng cần nhập viện điều trị. Có những trẻ bị viêm phổi cần theo dõi tại nhà không cần nội trú tại viện.

Những bé cần nhập viện theo dõi là trẻ viêm phổi nặng, một số bé có nguy cơ như trẻ nhỏ tháng, trẻ có kèm theo bệnh lý ở phổi như dị tật bẩm sinh ở phổi, bệnh lý phổi mãn ở trẻ sinh non, trẻ bị suy dinh dưỡng, trẻ bị suy giảm miễn dịch. Nếu cha mẹ không có điều kiện theo dõi cần cho bé nhập viện để theo dõi tránh nguy cơ trẻ trở nặng mà không phát hiện ra.

Bác sĩ Nhiên cho biết việc chăm sóc trẻ viêm phổi ở nhà cần theo dõi nếu trẻ li bì, trẻ không ăn uống, nôn ói, sốt cao, kém chơi, thở co rút lõm ngực thì đây là dấu hiệu viêm phổi diễn tiến nặng.

Cha mẹ lưu ý, trẻ viêm phổi thường khó chịu, quấy khóc, không ăn uống nhiều nên cần giữ ấm cho trẻ nhưng không phải mặc nóng, chia nhỏ bữa ăn, thức ăn mềm, lỏng, dễ tiêu. Cho trẻ uống đủ nước.

Trẻ thường thở bằng mũi nên cần làm sạch mũi để đường thở của trẻ được thông thoáng.