Ngỡ ngàng như con dậy thì từ tuổi lên 3
"Tôi nghĩ nếu dậy thì sớm thì cũng phải 9-10 tuổi, ai ngờ mới hơn 3 tuổi mà con tôi đã… thành người lớn", chị Nguyễn Thị Lành, ở Thái Nguyên, ngỡ ngàng khi cầm trên tay kết luận của bác sĩ.
Không hiếm gặp
Cách ngày đưa con gái đi khám vài tháng, chị Lành phát hiện con có những dấu hiệu bất thường như ngực và vùng kín của con to ra trông thấy. Tuy nhiên, do suy nghĩ, có thể con phát triển nhanh và chưa nghe nói trẻ vài ba tuổi đã dậy thì nên chị không đưa con đi khám ngay. Chỉ đến khi thay quần cho con, chị phát hiện chất nhầy ở “vùng kín” của con bé giống khí hư của mình thì mới tá hỏa hỏi thăm và đưa con tới Bệnh viện Nhi Trung ương khám. Tại đây, các bác sĩ phát hiện, con chị đã dậy thì. Cầm kết quả chẩn đoán trên tay, chị Lành như không tin vào mắt mình.
Thực tế, trẻ dậy thì sớm không phải hiếm gặp. Từ năm 2008 đến nay, Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TPHCM) đã tiếp nhận, điều trị cho 39 bệnh nhi bị bệnh dậy thì sớm. Trong số những bệnh nhân này có cháu V., ở Tiền Giang, được mẹ phát hiện có kinh nguyệt khi mới... 20 tháng tuổi. Bên cạnh trẻ gái, không ít bé trai mới 3-4 tuổi cũng có biểu hiện dậy thì như bộ phận sinh dục bỗng dưng to bất thường, xuất hiện lông ở “vùng kín”, thậm chí có trẻ đã thích quan tâm đến một số vấn đề chỉ dành cho người lớn.
Ảnh minh họa
Trẻ gái dậy thì sớm nhiều hơn trai
Tuy không ít trẻ bị bệnh dậy thì sớm nhưng đa phần phụ huynh không đưa con đến khám kịp thời vì “nó mới tí tuổi đầu, làm gì có chuyện dậy mới chả thì”. Trao đổi về vấn đề này, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hoàn, nguyên Trưởng khoa Nội tiết - Di truyền và Chuyển hóa, Bệnh viện Nhi Trung ương, cho rằng, dậy thì sớm là sự xuất hiện những biểu hiện về thể chất và hormone của tuổi dậy thì ở lứa tuổi sớm hơn bình thường (dưới 8 tuổi đối với trẻ gái và dưới 9 tuổi ở trẻ trai).
Dậy thì sớm có 2 dạng: Dậy thì sớm thật và dậy thì sớm giả. Với dậy thì sớm giả, nếu không điều trị thì triệu chứng này sẽ mất dần. Còn trường hợp dậy thì sớm thật, nếu cha mẹ cứ giấu bệnh của con sẽ rất nguy hiểm. Bởi nếu không áp dụng các biện pháp y học để ức chế, trẻ dậy thì sớm cơ thể phát triển nhanh, xương trưởng thành nhanh hơn bình thường nên cũng thường ngừng phát triển sớm hơn, ảnh hưởng đến chiều cao, tâm lý và dễ gặp nhiều nguy hại khác.
Trong số những trẻ dậy thì sớm đến khám và điều trị tại các bệnh viện, trẻ gái nhiều hơn trẻ trai. Hiện y học mới xác định được khoảng 10% nguyên nhân gây bệnh dậy thì sớm như do những bất thường vùng thần kinh trung ương, do tổn thương thần kinh sau viêm nhiễm hay một bất thường bẩm sinh nào đó...
Để phát hiện trẻ dậy thì sớm, các bác sĩ chuyên khoa sẽ cho trẻ làm các xét nghiệm định lượng hormone sinh dục trong máu, chụp cộng hưởng từ não để xem có u, bướu gì hay không, chụp X-quang tầm soát tuổi xương... Nếu phát hiện trẻ dậy thì do nguyên nhân nào, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị phù hợp. Còn không, có thể điều trị cho trẻ bằng thuốc giảm hàm lượng hormone giới tính, giúp giảm tốc độ, ngừng quá trình dậy thì. Tuy nhiên, quá trình điều trị thường diễn ra dài mới có thể chữa dứt điểm bệnh. Khi điều trị khỏi, các đặc tính sinh dục của trẻ dậy thì sớm sẽ xuất hiện lại khi trẻ lớn lên như quy trình sinh lý bình thường.
Trẻ gái dậy thì sớm thường có biểu hiện như ngực to ra, xuất hiện lông mu hoặc ra huyết âm đạo; còn trẻ trai thì xuất hiện lông mu, vỡ giọng, có mụn hoặc cương dương vật hay dương vật lớn hơn so với trẻ cùng tuổi.
Cách ngày đưa con gái đi khám vài tháng, chị Lành phát hiện con có những dấu hiệu bất thường như ngực và vùng kín của con to ra trông thấy. Tuy nhiên, do suy nghĩ, có thể con phát triển nhanh và chưa nghe nói trẻ vài ba tuổi đã dậy thì nên chị không đưa con đi khám ngay. Chỉ đến khi thay quần cho con, chị phát hiện chất nhầy ở “vùng kín” của con bé giống khí hư của mình thì mới tá hỏa hỏi thăm và đưa con tới Bệnh viện Nhi Trung ương khám. Tại đây, các bác sĩ phát hiện, con chị đã dậy thì. Cầm kết quả chẩn đoán trên tay, chị Lành như không tin vào mắt mình.
Thực tế, trẻ dậy thì sớm không phải hiếm gặp. Từ năm 2008 đến nay, Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TPHCM) đã tiếp nhận, điều trị cho 39 bệnh nhi bị bệnh dậy thì sớm. Trong số những bệnh nhân này có cháu V., ở Tiền Giang, được mẹ phát hiện có kinh nguyệt khi mới... 20 tháng tuổi. Bên cạnh trẻ gái, không ít bé trai mới 3-4 tuổi cũng có biểu hiện dậy thì như bộ phận sinh dục bỗng dưng to bất thường, xuất hiện lông ở “vùng kín”, thậm chí có trẻ đã thích quan tâm đến một số vấn đề chỉ dành cho người lớn.
Ảnh minh họa
Trẻ gái dậy thì sớm nhiều hơn trai
Tuy không ít trẻ bị bệnh dậy thì sớm nhưng đa phần phụ huynh không đưa con đến khám kịp thời vì “nó mới tí tuổi đầu, làm gì có chuyện dậy mới chả thì”. Trao đổi về vấn đề này, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hoàn, nguyên Trưởng khoa Nội tiết - Di truyền và Chuyển hóa, Bệnh viện Nhi Trung ương, cho rằng, dậy thì sớm là sự xuất hiện những biểu hiện về thể chất và hormone của tuổi dậy thì ở lứa tuổi sớm hơn bình thường (dưới 8 tuổi đối với trẻ gái và dưới 9 tuổi ở trẻ trai).
Dậy thì sớm có 2 dạng: Dậy thì sớm thật và dậy thì sớm giả. Với dậy thì sớm giả, nếu không điều trị thì triệu chứng này sẽ mất dần. Còn trường hợp dậy thì sớm thật, nếu cha mẹ cứ giấu bệnh của con sẽ rất nguy hiểm. Bởi nếu không áp dụng các biện pháp y học để ức chế, trẻ dậy thì sớm cơ thể phát triển nhanh, xương trưởng thành nhanh hơn bình thường nên cũng thường ngừng phát triển sớm hơn, ảnh hưởng đến chiều cao, tâm lý và dễ gặp nhiều nguy hại khác.
Trong số những trẻ dậy thì sớm đến khám và điều trị tại các bệnh viện, trẻ gái nhiều hơn trẻ trai. Hiện y học mới xác định được khoảng 10% nguyên nhân gây bệnh dậy thì sớm như do những bất thường vùng thần kinh trung ương, do tổn thương thần kinh sau viêm nhiễm hay một bất thường bẩm sinh nào đó...
Để phát hiện trẻ dậy thì sớm, các bác sĩ chuyên khoa sẽ cho trẻ làm các xét nghiệm định lượng hormone sinh dục trong máu, chụp cộng hưởng từ não để xem có u, bướu gì hay không, chụp X-quang tầm soát tuổi xương... Nếu phát hiện trẻ dậy thì do nguyên nhân nào, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị phù hợp. Còn không, có thể điều trị cho trẻ bằng thuốc giảm hàm lượng hormone giới tính, giúp giảm tốc độ, ngừng quá trình dậy thì. Tuy nhiên, quá trình điều trị thường diễn ra dài mới có thể chữa dứt điểm bệnh. Khi điều trị khỏi, các đặc tính sinh dục của trẻ dậy thì sớm sẽ xuất hiện lại khi trẻ lớn lên như quy trình sinh lý bình thường.
Trẻ gái dậy thì sớm thường có biểu hiện như ngực to ra, xuất hiện lông mu hoặc ra huyết âm đạo; còn trẻ trai thì xuất hiện lông mu, vỡ giọng, có mụn hoặc cương dương vật hay dương vật lớn hơn so với trẻ cùng tuổi.
Có rất nhiều nguyên nhân khiến một đứa trẻ dậy thì sớm, trong đó phải kể tới những nguyên nhân phức tạp sau.
