Cha mẹ nuôi dạy con cái không chỉ xuất phát từ tình yêu thương mà còn từ trách nhiệm, với mục tiêu giúp trẻ học tập, rèn luyện hành vi, phân biệt đúng sai, hình thành thói quen tốt và phát triển nhân cách toàn diện. Trong cuộc sống hằng ngày, bữa ăn là thời điểm quan trọng để cha mẹ gắn bó với con cái. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh lại vô tình biến bữa cơm thành "giờ giáo huấn", khiến trẻ cảm thấy buồn bã và không muốn ăn.

Vậy việc mắng con trong bữa ăn có thể gây hại gì? Và cha mẹ nên dạy con những điều gì trong khoảng thời gian quý báu này?

Tác hại của việc mắng con trong bữa ăn

Bữa ăn gia đình thường được coi là thời điểm ấm áp nhất trong ngày. Tuy nhiên, nếu bạn biến nó thành nơi để "giảng đạo", "so sánh" hay "phê bình", đừng ngạc nhiên khi con bạn không còn hứng thú với bữa ăn, lớn lên trở nên lạnh lùng, xa cách với cha mẹ.

Nhiều cha mẹ nghĩ rằng, cả ngày bận rộn, chỉ có bữa cơm là lúc rảnh để dạy con vài điều. Thế nhưng, theo chuyên gia tâm lý, chọn sai thời điểm giáo dục có thể gây ra những tổn thương không ngờ.

- Trẻ bị căng thẳng, chán ăn

Trong nhiều gia đình, có một câu chuyện quen thuộc diễn ra mỗi khi ngồi vào mâm cơm. Cha mẹ thường xuyên hỏi dồn dập về kết quả học tập của con cái như "Con thi được mấy điểm?", "Sao bạn A học giỏi hơn con?" hay "Sao con không biết suy nghĩ vậy?". Những câu hỏi này, dù có thể xuất phát từ sự quan tâm nhưng lại khiến trẻ cảm thấy áp lực. Kết quả là, dù mâm cơm có hấp dẫn đến đâu, trẻ cũng khó lòng nuốt trôi. 

Theo thời gian, trẻ có thể hình thành phản xạ né tránh bữa ăn, thậm chí dẫn đến những rối loạn ăn uống nghiêm trọng.

- Gây hại tiêu hóa, tăng nguy cơ nghẹn sặc

Cảm xúc tiêu cực có thể tác động đáng kể đến quá trình tiêu hóa của trẻ. Nhiều trẻ em thường ăn vội vàng và nuốt nhanh để tránh không khí nặng nề xung quanh, điều này dễ dẫn đến tình trạng đầy bụng và đau dạ dày. 

Đặc biệt, một số trẻ vừa ăn vừa khóc, làm tăng nguy cơ sặc cháo và mắc nghẹn, điều này đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ nhỏ.

Thay vì mắng con, hãy dạy con 3 điều quý giá trên bàn ăn

1. Trách nhiệm gia đình

Trong bữa cơm gia đình, trẻ em cần được hướng dẫn thực hiện những hành động nhỏ nhưng ý nghĩa như bày bát đũa trước khi ăn, lau bàn và dọn mâm sau bữa ăn, cũng như rót nước cho ông bà. Những việc làm này không chỉ giúp trẻ hiểu rõ hơn về giá trị của bữa cơm mà còn nhấn mạnh rằng, bữa ăn là thành quả của sự chia sẻ, không phải là điều tự nhiên mà có.

2. Lễ phép và văn hóa bàn ăn

Bàn ăn không chỉ là nơi thưởng thức các món ăn mà còn là không gian thể hiện sự giáo dưỡng của mỗi người. Việc dạy trẻ những quy tắc ứng xử tại bàn ăn là rất quan trọng. Cha mẹ nên hướng dẫn con cách mời người lớn trước khi bắt đầu bữa ăn, không chọn món ngon về phía mình, không đảo tung đĩa thức ăn và không vừa nhai vừa nói. Những phép tắc này sẽ theo con suốt cuộc đời, từ bữa cơm gia đình đến các bữa tiệc xã hội.

3. Quản lý thời gian và tập trung

Một bữa ăn nên được tổ chức trong khoảng thời gian hợp lý, không kéo dài quá mức. Để bữa ăn trở nên ý nghĩa hơn, cha mẹ hãy thực hiện những điều sau:

- Tắt TV và cất điện thoại để tránh bị phân tâm.

- Tập trung vào bữa ăn trong khoảng 20-30 phút.

- Kể những câu chuyện vui vẻ, tránh bàn về các vấn đề căng thẳng như thi cử.

Những thói quen này không chỉ giúp trẻ hiểu rõ hơn về khái niệm thời gian mà còn hình thành lối sống ngăn nắp và tránh trì hoãn.

Mỗi lời dạy đều có "giờ vàng"

Có những điều không phải lúc nào cha mẹ cũng nên nói và không phải điều gì cũng thích hợp để bàn luận trong bữa cơm. Dưới đây là những thời điểm mà cha mẹ cần chú ý.

- Muốn khen con: Nói trước bữa ăn để tạo không khí vui vẻ.

- Muốn nhắc nhở con: Lúc cùng làm việc nhà (thái rau, rửa bát) là thời điểm dễ tiếp thu.

- Muốn phê bình con: Hãy nói riêng trong phòng con, đừng làm tổn thương lòng tự trọng trước mặt người khác.

- Muốn chia sẻ chuyện thầm kín với con: Trò chuyện nhẹ nhàng trước giờ ngủ, khi con nằm trong vòng an toàn cảm xúc.

Cha mẹ thông minh không chờ đến khi con cái mắc lỗi mới bắt đầu dạy dỗ. Họ biết cách im lặng đúng lúc, nói đúng chỗ và thể hiện tình yêu thương một cách phù hợp. Đừng để chiếc bàn ăn – nơi duy nhất mà cả gia đình có thể quây quần bên nhau trở thành nơi phán xét.