Sau khi sinh con gái, MC Vương Tiểu Khiên (Trung Quốc) đã thuê một bảo mẫu dày dạn kinh nghiệm. Người bảo mẫu ở cùng phòng với em bé, chăm sóc bé rất chu đáo. Mỗi lần Vương Tiểu Khiên muốn đến gần con, bảo mẫu đều nhẹ nhàng khuyên chị hãy về nghỉ ngơi:

"Chị cứ đi ngủ đi, ở đây có em lo."

Nghe mãi thành quen, dần dần chị cảm thấy việc mình bước vào phòng con là đang… làm phiền mối liên kết giữa bảo mẫu và bé gái.

Để rồi đến lúc bé mới 4 tháng tuổi, một điều khiến chị chấn động đã xảy ra: con gái từ chối vòng tay của cả bố mẹ, chỉ ôm chặt lấy người bảo mẫu.

Chị lập tức đi hỏi chuyên gia nuôi dạy trẻ và bừng tỉnh:

"Không phải tôi thiếu tình yêu làm mẹ, mà là một nguyên tắc đơn giản tôi không để tâm: Con ngủ với ai, thì người đó chính là "mẹ" trong tâm trí con."

Vì sao "ngủ cùng ai, con sẽ thuộc về người đó"?

Các chuyên gia nuôi dạy trẻ cho biết, trẻ sơ sinh nhận biết người thân chủ yếu qua hơi thở và mùi hương. Khi người chăm sóc ru trẻ ngủ, hát ru, trò chuyện, từng nhịp thở – mùi hương – âm thanh quen thuộc ấy dần in sâu vào cảm nhận của bé.

Tình cảm không hình thành từ máu mủ, mà từ sự gần gũi, tiếp xúc và tương tác đều đặn.

Ngôn ngữ học cũng chứng minh điều này. Tiếng "ma" (mẹ) là âm tiết dễ phát ra nhất với trẻ sơ sinh. Khi được chăm sóc âu yếm, trẻ sẽ bật ra tiếng "ma" đầu đời – chính là lời gọi đầu tiên dành cho người đang ôm ấp mình, không nhất thiết phải là mẹ ruột.

Nhà sinh vật học Konrad Lorenz từng làm một thí nghiệm nổi tiếng: ông chia đàn vịt con làm hai nhóm – nhóm A do vịt mẹ ấp, nhóm B do ông ấp bằng máy.

Kết quả: khi gặp nguy hiểm, vịt con nhóm B không chạy về phía vịt mẹ, mà nhào về phía… Konrad – người đầu tiên chúng nhìn thấy sau khi nở.

Hiện tượng này được gọi là "hiệu ứng in dấu" – những hình ảnh, âm thanh đầu đời sẽ "đóng dấu" vào trí nhớ cảm xúc của trẻ, trở thành chỗ dựa an toàn nhất trong tâm trí chúng.

Khi trẻ không ngủ với cha mẹ: Những khoảng trống vô hình

Không ít bố mẹ vì bận rộn mà để ông bà ngủ cùng con. Về sức khỏe, điều này không ảnh hưởng lớn. Nhưng về tâm lý, nếu không khéo léo bù đắp tình cảm, trẻ dễ hình thành mối liên kết chính với ông bà, còn cha mẹ dần bị "gạt ra ngoài".

Một ví dụ đặc biệt là câu chuyện của chị Tiểu Nhã. Vì công việc bận rộn, con trai chị chủ yếu ở với bà nội từ nhỏ. Đến khi bé gần 4 tuổi vẫn không thể ngủ nếu không được… bú ti.

Chị bối rối vì đã cai sữa từ lâu. Nhưng rồi con nói một câu khiến chị chết lặng:

"Bà nội cho bú mà, sao mẹ lại không cho?"

Hóa ra, để dỗ cháu ngủ, bà nội vẫn cho bé bú nhờ vào bầu ngực mình – như một cách xưa cũ để xoa dịu cảm xúc. Việc này khiến bé hiểu nhầm rằng bà nội mới là người "thỏa mãn nhu cầu sơ sinh" của bé.

Nếu không thể ngủ cùng con, bố mẹ cần làm gì?

Khi trẻ sống cùng ông bà, điều quan trọng là bố mẹ cần tạo ra thời gian chất lượng: chơi cùng con, tắm cho con, ôm ấp, kể chuyện mỗi tối, cùng ăn cơm, cùng đi dạo. Đó là cách duy trì sợi dây yêu thương bền chặt.

Nữ diễn viên Trương Linh Chi từng chia sẻ, cô luôn cảm thấy mình gần gũi với bà ngoại hơn cả cha mẹ. Từ nhỏ, cha mẹ đi làm xa, để cô sống cùng bà. Đến khi lớn, mỗi lần buồn phiền, cô chỉ cần được ngủ cạnh bà ngoại một đêm là thấy lòng nhẹ nhõm.

Ngay cả trong chương trình thử nghiệm tâm lý, khi được yêu cầu "chọn giữ lại một người thân duy nhất", cô lập tức chọn bà ngoại. Cha mẹ cô – những người yêu thương con hết mực – đã trở thành người "bên lề".

Ngủ cùng con là điều nên làm – nhưng cần đúng cách

Giáo sư tâm lý học Lý Mai Cẩn cho biết: những đứa trẻ được bố mẹ ôm ngủ từ nhỏ sẽ có nội tâm vững vàng, khả năng chống chịu tốt, đến tuổi dậy thì cũng dễ kết nối hơn chỉ bằng một cái ôm.

MC nổi tiếng "Nguyệt tỷ" của Đài CCTV (Trung Quốc) cũng chia sẻ: chị luôn thích ôm con ngủ mỗi đêm, cho bú ngay khi con đói, cảm thấy rất đỗi bình yên. Đó là thời khắc kết nối sâu sắc nhất giữa mẹ và con.

Lời khuyên từ chuyên gia:

- Ngủ cùng phòng, khác giường là cách tốt nhất: Bé vẫn cảm thấy an toàn, nhưng được rèn tính tự lập.

- Mỗi trẻ có thời điểm sẵn sàng khác nhau: có bé 3–4 tuổi đã muốn ngủ riêng, có bé cần đến 6 tuổi. Hãy quan sát để điều chỉnh phù hợp.

- Nếu vì lý do đặc biệt không thể ngủ cùng con, hãy để con ngủ với ông bà cố định đến khi lớn, tránh thay đổi người chăm sóc giữa chừng, dễ gây tổn thương tâm lý.