Hiện nay trong thời đại 4.0, việc trẻ được sớm tiếp xúc với iPad, tivi, điện thoại là lẽ đương nhiên. Bên cạnh những lợi ích mà chúng mang lại, việc sử dụng điện thoại một cách không kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến những hậu quả khó lường, bao gồm về mặt tâm lý, cảm xúc và sức khỏe của trẻ.

Chuyên gia Anh Nguyễn (tác giả cuốn Làm mẹ không áp lực) cho biết 5 năm đầu đời là thời điểm não bộ phát triển và học hỏi nhanh nhất. Quá nhiều thời gian với màn hình là trực tiếp làm sự học hỏi của não bộ của trẻ bị ảnh hưởng.

Những ảnh hưởng khi trẻ tiếp xúc quá nhiều với màn hình điện tử

Có nhiều bằng chứng cho thấy việc tiếp xúc quá nhiều với màn hình gây ảnh hưởng đến trẻ như sau:

- Gia tăng vấn đề hành vi và tâm lý. Ví dụ, gia tăng bạo lực, cũng như các hành vi như la hét, đánh mắng người khác.

- Phát triển các nỗi sợ. Ví dụ, trẻ xem các clip ma, dọa ma, phim ma có thể ảnh hưởng đến phát triển tâm lý sợ hãi của trẻ vì trẻ nhỏ dưới 6 tuổi không phân biệt được thật và không thật.

- Ảnh hưởng đến trí nhớ, khả năng phân tích và nhận thức của trẻ.

- Ảnh hưởng giấc ngủ.

- Sợ và giảm giao tiếp với người khác, đặc biệt là giao tiếp mắt.

Dấu hiệu nào cho thấy trẻ tiếp xúc quá nhiều với màn hình?

Có 4 dấu hiệu sớm để nhận ra trẻ đang dành quá nhiều thời gian trên màn hình gồm:

1. Bắt đầu có 1 trong những dấu hiệu chống đối thái quá trong cuộc sống hàng ngày với mọi tình huống

- Thường xuyên tức giận.

- Tăng dần các cơn khóc đòi.

- Thể hiện mất cảm xúc nhanh, mạnh khi ai đó nói không.

- Có thái độ thách thức.

- Hay cáu gắt kèm hoặc không kèm theo các tác động vật lý (Vi dụ: đập bàn, đá cửa).

2. Có những vấn đề về thiếu nhận thức và tập trung trong giao tiếp

Ví dụ, giao tiếp mắt kém, trò chuyện kém, thường hay loay hoay, vòi điện thoại của bố mẹ. Khi có điện thoại, trẻ nhanh chóng kết thúc cuộc nói chuyện và tìm 1 chỗ để chơi 1 mình.

3. Trẻ có khuynh hướng đòi hỏi điện thoại/ipad hơn bất kì ai

Ví dụ: Chờ mẹ sơ hở là lén lấy điện thoại hoặc năn nỉ mẹ cho dùng điện thoại. Trẻ tìm mọi cách để có được điện thoại/ipad/TV để chơi, xem.

4. Trẻ phản ứng thái quá với việc cha mẹ nói không với màn hình

Ví dụ: Trẻ nhanh chóng khóc thét, càng dỗ càng la lớn, hoặc thể hiện cảm xúc tiêu cực, giơ tay đánh khi cha mẹ cố lấy điện thoại/ipad lại.

Nếu trẻ có 1 trong 4 dấu hiệu này, trẻ có thể đang trở nên "nghiện" màn hình. Bạn cần giúp trẻ cân bằng lại sớm nhất có thể để giúp não bộ trẻ sớm được thoát ra và học hỏi phát triển.

Cách giúp trẻ quản lý thời gian tiếp xúc với màn hình hiệu quả

Thời đại ngày nay chúng ta không thể cấm đoán hoàn toàn 1 đứa trẻ không sử dụng điện thoại, iPad. Các chuyên gia khuyên rằng: đừng cấm đoán mà hãy tạo 1 môi trường sử dụng màn hình khoa học và giúp trẻ phát triển. Đây là những điều được khuyên:

1. Giới hạn trẻ sử dụng màn hình trong lượng thời gian hướng dẫn

- Trẻ dưới 18 tháng tuổi: không giới thiệu và không sử dụng.

- Trẻ 18 tháng tuổi – 5 tuổi: Dưới 60 phút/ngày.

2. Quy định các khu vực trong nhà không có màn hình

Ví dụ như phòng ăn, phòng ngủ, khu vực đọc sách, vui chơi cả nhà. Quy định này dán ở những nơi này để trẻ nhìn thấy và cả cha mẹ cũng phải tuân thủ quy tắc.

3. Không bao giờ vừa ăn vừa xem điện thoại/TV

Thiết lập quy tắc này sớm khi trẻ vừa sang tuổi ăn dặm (từ 6 tháng tuổi), và bản thân cha mẹ cũng tuân thủ nó.

4. Biết trẻ đang xem gì

Bạn cần quản lý nội dung trẻ xem. Khi cần, bạn cần phải khóa các trang web, tài khoản mà có nội dung không đúng, bạo lực hoặc không phù hợp.

5. Nên cùng trẻ chơi/xem

Đây là lời khuyên từ các chuyên gia nhi ở BV Mayo, Mỹ. Họ nhấn mạnh: khi bạn xem/chơi cùng trẻ, bạn không chỉ quản lý được thời gian của trẻ trên màn hình mà còn tăng tương tác thực với trẻ thông qua trò chuyện về nhân vật, xem xét suy nghĩ và cảm nhận của trẻ. Nó mang lợi ích kép cho cả hai.