Trẻ em thường thể hiện bản thân qua những bức tranh đầy màu sắc và sáng tạo. Từ những nét vẽ nguệch ngoạc, hình người đến những tác phẩm nghệ thuật phức tạp hơn, mỗi bức tranh đều mang một ý nghĩa riêng. 

Có thể bạn nghĩ rằng, những hình ảnh như ngôi nhà hay quái vật chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng, nhưng thực tế, nó có thể là cách mà trẻ em giao tiếp những cảm xúc và suy nghĩ mà chúng chưa thể diễn đạt bằng lời. 

Các giai đoạn vẽ của trẻ

Một nét vẽ nguệch ngoạc có thể chỉ đơn thuần là một hình vẽ ngẫu hứng, không mang ý nghĩa gì đối với trẻ nhỏ. Tuy nhiên, khi trẻ lớn lên, những nét vẽ này có thể phát triển thành những hình ảnh có ý nghĩa hơn, phản ánh thực tế và cảm xúc của chúng một cách rõ ràng hơn.

- Vẽ nguệch ngoạc (2-4 tuổi)

Trong giai đoạn phát triển này, các bức vẽ của trẻ em thường chỉ là những nét vẽ đơn giản trên giấy, không nhất thiết phải đại diện cho bất kỳ hình ảnh cụ thể nào trong thế giới thực.

Mặc dù những nét vẽ này có thể trông như ngẫu nhiên, nhưng thực tế trẻ đang rèn luyện kỹ năng vận động tinh và khám phá các đường nét cũng như hình dạng khác nhau. 

Một số nguồn tài liệu đã sử dụng thuật ngữ "chủ nghĩa hiện thực ngẫu nhiên" để mô tả cách mà trẻ em ở độ tuổi này có thể nhận thấy sự tương đồng giữa những nét vẽ nguệch ngoạc của mình với các hình ảnh cụ thể, cả trong quá trình vẽ lẫn sau khi hoàn thành tác phẩm.

- Tiền sơ đồ (4-7 tuổi)

Trong giai đoạn phát triển này, trẻ em bắt đầu kết nối các bức vẽ của mình với thế giới thực. Chúng cố gắng mô tả những vật thể quen thuộc như khuôn mặt, ngôi nhà và ô tô. Tuy nhiên, mặc dù nỗ lực tái hiện những sự vật có thật, các bức vẽ của trẻ thường thiếu những chi tiết thực tế. 

Chẳng hạn, một bức vẽ khuôn mặt có thể không có đồng tử hoặc thiếu ngón tay. Hiện tượng này được gọi là "chủ nghĩa hiện thực trí tuệ", khi trẻ em tập trung vào việc truyền đạt sự hiểu biết của mình về đối tượng thay vì thể hiện chính xác hình ảnh trực quan của nó. 

Ngoài ra, trẻ cũng có thể gặp khó khăn trong việc thể hiện các mối quan hệ không gian, dẫn đến những bức vẽ có các đặc điểm không đúng vị trí, như miệng nằm ở phía trên mắt.

- Sơ đồ (7 tuổi trở lên)

Giai đoạn phát triển nghệ thuật của trẻ em hiện nay được đặc trưng bởi khả năng vẽ các bức tranh chi tiết và nhận thức không gian tốt hơn. Các đặc điểm trong tranh trở nên rõ nét, cho phép trẻ thể hiện góc nhìn cá nhân. 

Đặc biệt, trẻ em không chỉ vẽ mà còn có khả năng kể chuyện thông qua tác phẩm của mình. Chúng có thể sử dụng từ ngữ và ký hiệu để cung cấp bối cảnh, đồng thời kết hợp các yếu tố liên quan nhằm xây dựng một câu chuyện hoàn chỉnh. Chẳng hạn, một bức tranh về biển có thể bao gồm hình ảnh của cá, vỏ sò và cát. 

Giai đoạn này được gọi là "chủ nghĩa hiện thực trực quan", phản ánh mong muốn của trẻ em trong việc thể hiện thế giới xung quanh một cách chân thực, dựa trên những kỹ năng đang phát triển của chúng.

 Khám phá ý nghĩa của những bức vẽ của trẻ em

Trong khi các bức vẽ của trẻ em là một phần tự nhiên trong quá trình phát triển của chúng, nó cũng có thể cung cấp cái nhìn thoáng qua về thế giới bên trong của trẻ như phản ánh suy nghĩ, cảm xúc và trải nghiệm của chúng. 

- Hình que

Nét vẽ hình que thường được dùng để đại diện cho các thành viên trong gia đình. Thứ tự vẽ các thành viên trong gia đình có thể gợi ý về cảm giác gần gũi hoặc nhận thức của trẻ về thứ bậc trong gia đình. 

Biểu cảm khuôn mặt trên các hình que khác nhau có thể chỉ ra cách trẻ cảm nhận về thái độ điển hình của từng thành viên trong gia đình. Ngoài ra, kích thước của mỗi hình que có thể liên quan đến nhận thức của trẻ về tầm quan trọng hoặc sự thống trị của người đó trong gia đình.

- Bản vẽ có chi tiết cực kỳ tỉ mỉ

Sự hiện diện của các chi tiết cụ thể trong bức vẽ, đặc biệt là khi mô tả con người, có thể gợi ý rằng trẻ đang trở nên hòa hợp hơn với các đặc điểm cá nhân. 

Ví dụ, vẽ anh chị em đeo kính hoặc một món đồ quần áo cụ thể làm nổi bật nhận thức đang phát triển của trẻ về cá tính. 

Vị trí của các thành viên gia đình trong bức vẽ cũng có thể có ý nghĩa, với những người được coi là gần gũi hoặc hạnh phúc thường được nhóm lại với nhau.

- Đào hoặc lấp hố

Các bức vẽ có hố, đặc biệt là trong bối cảnh gia đình, có thể tượng trưng cho sự mất mát đáng kể hoặc trải nghiệm đầy thử thách mà trẻ đang xử lý. 

Nếu trẻ tự mô tả mình một mình trong bức vẽ, điều đó có thể chỉ ra cảm giác cô lập. Sự sắp xếp của các thành viên gia đình xung quanh hố có thể cung cấp manh mối về nhận thức của trẻ về sự hỗ trợ hoặc cơ chế đối phó trong gia đình.

- Quái vật

Quái vật thường tượng trưng cho những sinh vật mạnh mẽ, và sự hiện diện của chúng trong bức vẽ của trẻ có thể liên quan đến mong muốn về quyền lực hoặc kiểm soát của trẻ, có khả năng bắt nguồn từ sự lo lắng tiềm ẩn. 

Nếu trẻ vẽ quái vật khi được yêu cầu vẽ một người, điều đó có thể gợi ý về hình ảnh bản thân tiêu cực. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải xem xét bối cảnh, vì hình vẽ quái vật cũng có thể chỉ đơn giản là một cách thể hiện trí tưởng tượng của trẻ.

- Mặt trời

Mặc dù thường gắn liền với sự tích cực, hình ảnh mặt trời có thể mang thêm ý nghĩa. Một mặt trời được vẽ một phần ở góc bức vẽ có thể chỉ ra sự lo lắng đối với những người có thẩm quyền. Một mặt trời hầu như không nhìn thấy được sau những đám mây có thể được hiểu là dấu hiệu của sự buồn bã hoặc cảm giác tuyệt vọng.

- Lạm dụng một màu

Việc sử dụng liên tục một màu duy nhất, đặc biệt là các sắc thái của màu xám, có thể cần được chú ý, đặc biệt nếu nó khác với lựa chọn màu sắc thông thường của trẻ. Điều này có thể chỉ ra các vấn đề tiềm ẩn như mù màu, các vấn đề về thần kinh hoặc các thách thức tâm lý tiềm ẩn.

- Nhà cửa

Cách trẻ vẽ nhà có thể cung cấp cái nhìn sâu sắc về nhận thức của trẻ về môi trường gia đình và động lực gia đình. Số lượng cửa sổ có thể liên quan đến sự cởi mở của trẻ trong giao tiếp hoặc mong muốn của trẻ để người khác "nhìn thấy" những gì đang diễn ra trong gia đình.

Việc đưa vào các chi tiết điển hình của ngôi nhà, chẳng hạn như cửa ra vào, cửa sổ và lối đi, thường biểu thị quan điểm tích cực về hộ gia đình hoặc gia đình.

Đây chỉ là một số ý nghĩa trong những bức ảnh của trẻ, không phải tất cả đều đáng lo ngại. Điều quan trọng là cha mẹ cần quan tâm nhiều hơn tới tâm lý của con mình trong cuộc sống hàng ngày.