Trong hành trình nuôi dạy con, cha mẹ nào cũng mong con mình học giỏi, thành đạt. Nhưng có một điều quan trọng không kém mà nhiều người đôi khi lãng quên, đó là giáo dưỡng. Một đứa trẻ không chỉ được đánh giá qua điểm số hay thành tích trên giấy mà còn ở cách cư xử khi ra ngoài xã hội. Đó là lý do nhiều phụ huynh dạy con từ những điều nhỏ nhất, chẳng hạn như biết nói lời cảm ơn, xin lỗi, biết quan tâm đến người khác và đặc biệt là biết chịu trách nhiệm với hành động của mình.

Mới đây, một đoạn clip lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc đã khiến đông đảo cư dân mạng bàn tán. Trong clip, một cậu bé tiểu học đi tàu điện ngầm, khi lấy chai nước ngọt ra uống thì chẳng may làm đổ xuống sàn.

Tình huống này thường chỉ mất vài giây để bị bỏ qua, nhiều người lớn còn có thói quen coi như không liên quan và chờ nhân viên vệ sinh xử lý. Nhưng điều khiến hành khách trên chuyến tàu hôm ấy bất ngờ chính là phản ứng của cậu bé. Em lập tức cúi xuống, lục tìm trong cặp sách, lấy ra gói khăn giấy rồi tỉ mỉ lau sạch chỗ nước vừa bị đổ.

Hành động đơn giản, không hoa mỹ, nhưng lại khiến cả khoang tàu im lặng quan sát. Ai cũng nhìn thấy sự tự giác và ý thức đáng khen ngợi ở một đứa trẻ nhỏ tuổi.

Khi clip được chia sẻ lên mạng, bình luận để lại ngập tràn lời khen: "Con cái nhà ai đây, ngoan quá", "Gia đình dạy con quá khéo", "Trẻ con mà biết nhận trách nhiệm như vậy thì lớn lên nhất định sẽ có ý thức tốt"...

Bên cạnh lời khen, nhiều netizen cũng thành thật chia sẻ rằng nếu rơi vào tình huống tương tự, bản thân họ, những người trưởng thành chưa chắc đã làm được như cậu bé. Có người thú nhận sẽ chọn cách giả vờ như không thấy để khỏi bị chú ý. Có người thì ngại hành động vì sợ bị cho là "làm màu" giữa chốn đông người. Cũng có ý kiến cho rằng trong đầu họ sẽ nảy ra suy nghĩ: "Chẳng sao cả, trên tàu kiểu gì cũng có nhân viên vệ sinh xử lý".

Chính những phản ứng này càng làm nổi bật sự đáng quý trong hành động của cậu bé, chứng minh em là một đứa trẻ dám chịu trách nhiệm, trong khi không ít người lớn còn do dự, ngại ngần.

Làm sao để dạy con biết chịu trách nhiệm nơi công cộng?

Trẻ con có thể sai, nhưng điều quý giá nhất là dám nhận lỗi và tự mình khắc phục. Và để có được thói quen ấy, vai trò của gia đình là không thể thay thế. Dưới đây là một số lưu ý cha mẹ cần thuộc nằm lòng để có thể dạy con được tốt nhất:

1.Trẻ em luôn học bằng cách quan sát

Nếu cha mẹ có thói quen tránh né khi phạm lỗi, hoặc vô tư xả rác, bỏ mặc những việc nhỏ nhặt, con cũng sẽ mặc định rằng: "Chuyện này chẳng có gì nghiêm trọng, mình không cần quan tâm". Ngược lại, nếu con thấy cha mẹ sẵn sàng cúi xuống nhặt một mảnh rác, lau khô một vũng nước hay xin lỗi khi làm phiền người khác, những hình ảnh ấy sẽ trở thành bài học sống động nhất. Không cần nhiều lời giảng giải, con đã được "dạy" bằng hành động.

2. Cha mẹ nên tạo cơ hội để con tự xử lý sự cố, thay vì lập tức làm thay

Ví dụ, khi con làm đổ nước trên bàn ăn, thay vì quát mắng hoặc tự động lấy khăn lau hộ, cha mẹ có thể bình tĩnh nói: "Con thử lấy khăn giấy và lau đi nhé". Lúc đầu có thể con làm chưa gọn, nhưng mỗi lần như thế là một bước tập luyện để con hiểu rằng gây ra lỗi thì phải chịu trách nhiệm đến cùng.

3. Lời khen đúng lúc sẽ biến hành vi thành thói quen

Khi thấy con chủ động xử lý tình huống, cha mẹ đừng ngại ngần khen ngợi: "Con làm vậy rất tốt, bố mẹ tự hào về con". Cảm giác được ghi nhận sẽ khiến trẻ nhớ mãi và lần sau con sẽ tiếp tục duy trì cách cư xử ấy mà không cần nhắc nhở.

4. Sự nhất quán trong cách dạy con mới tạo nên sự khác biệt

Một đứa trẻ có thể học giỏi nhưng thiếu trách nhiệm thì khó được mọi người yêu quý. Nhưng một đứa trẻ biết nghĩ cho người khác, biết tôn trọng không gian chung, dù chỉ là hành động nhỏ như lau sạch một vết nước, lại khiến cả xã hội ghi nhận. Điều ấy phản ánh rõ nét nền tảng gia đình đứng phía sau.