Những lý do khiến cha mẹ dùng “võ mồm”với con cái

Không hiểu con: Nói rằng cha mẹ sỉ nhục, nhiếc mắng con cái bởi họ không yêu con là không đúng. Trong khi nói ra những lời cay độc, họ vẫn luôn nghĩ rằng “có thế nó mới thấy mà sửa chữa khuyết điểm”(?). Thực ra, tâm lý trẻ, đặc biệt là trẻ dậy thì, những lời nói nghiêm khắc nhưng nhẹ nhàng sẽ có tính giáo dục hơn nhiều lần những lời nhiếc mắng thậm tệ.

Bất lực trong giáo dục: Lý do thứ hai khiến cha mẹ dùng đến ‘’võ mồm” là sự bất lực trong giáo dục con cái. Khi con có lỗi, cha mẹ thường dọa nạt, trừng phạt bằng đòn roi. Thấy không còn hiệu quả, họ lại chuyển sang dùng những lời nhẹ nhàng, nhưng mang nặng tính giáo huấn. Thấy con không chuyển biến, cha mẹ đành dùng đến những lời cay độc. Cứ như vậy tạo thành cái vòng luẩn quẩn, không giúp con tiến bộ, mà chỉ khắc sâu thêm nỗi bất hạnh của con.

“Giận cá chém thớt”: Cuộc sống vất vả, căng thẳng, sức ép công việc, khiến cho đầu óc cha mẹ lúc nào cũng căng lên như dây đàn. Thế là về đến nhà, bao nhiêu bực dọc, cha mẹ đổ lên đầu con cái.

Trước đây cũng bị đối xử như thế: Mang trong ký ức của mình những lời la mắng, “di tích” của quá khứ, nhưng đôi khi chúng ta không ý thức được điều đó. Có người mẹ đã kể rằng: “Thời nhỏ tôi thường bị cha mẹ chửi mắng là ngu đần. Lúc ấy tôi vô cùng tức giận cha mẹ tôi. Vậy mà nhiều lúc bây giờ tôi cũng mắng con đúng như vậy. Tôi không thích điều đó, nhưng những lời đó cứ tuôn ra một cách tự nhiên, không nhịn được”.

Lời khuyên của nhà tư vấn

Trẻ rất nhạy cảm và dễ phản ứng với những lời nói xúc phạm của người lớn. Vì vậy khi nói chuyện, khi giáo dục, ngay cả khi phê bình con, cha mẹ nên nhớ mấy điểm sau:

Không nhận xét kiểu ‘’chụp mũ’’

Không có đứa con nào xấu hoàn toàn. Do đó, khi con có lỗi gì, cha mẹ hãy nhận xét, nhắc nhở về khuyết điểm đó, không buông những lời nhận xét ám chỉ của trẻ. Nếu hôm nào con bị điểm kém, cha mẹ cũng chỉ nên nói: “Hôm nay con lại không cố gắng, lại để bị điểm kém à?’’. Tuyệt đối không nói: “Sao mày ngu thế, dốt thế”. Nhận xét như vậy là xúc phạm trẻ, là sổ toẹt mọi cố gắng từ trước đến nay của trẻ, sẽ gây phản ứng tiêu cực từ trẻ.

Cho trẻ cơ hội giãi bày

Khi có lỗi, có khuyết điểm không phải trẻ không đau buồn và ý thức về chuyện đó. Hãy cho trẻ cơ hội nói lên nỗi lòng nó. Thấy con điểm kém, cha mẹ có thể hỏi: “Sao hôm nay lại thế? Mọi khi con cố gắng lắm cơ mà”. Biết đâu khi ấy ta lại được nghe giải thích: “Con cũng cố gắng rồi nhưng hôm nay con mệt quá”, hoặc: “Con cũng không hiểu sao hôm nay con lại lơ đãng thế. Con sẽ cố gắng hơn vào lần sau”. Được như thế, nguy cơ bùng phát giận dữ của cha mẹ sẽ giảm bớt.

Đừng tiếc lời xin lỗi

Tại sao khi ta có lỗi với ai đó ở cơ quan hay ngoài xã hội, ta áy náy và tìm mọi cách nói lời xin lỗi. Vậy mà ta lại không dám xin lỗi con. Giá mà sau khi đã mắng mỏ con quá đáng, người bố biết nói: “Ban nãy bố giận quá, nên hơi quá lời, con đừng trách bố nhé”. Người mẹ cũng có thể bảo: “Chắc con ghét mẹ lắm vì mẹ mắng con phải không?”. Chỉ cần thế, trẻ em đủ độ vị tha để không bùng phát những thái độ phản ứng tiêu cực.

Yêu con thôi chưa đủ. Để giáo dục con, cha mẹ cần có kỹ năng, phương pháp giáo dục nhân bản. Một trong những kỹ năng đó là biết làm chủ cơn giận dữ của mình, tránh những lời lăng mạ xúc phạm đến lòng tự ái của trẻ em

 Theo Gia đình