Dưới đây là một số mẹo dân gian được các bà, các mẹ truyền miệng xưa nay để giúp trẻ nhanh biết nói. Những "mẹo" này không có bằng chứng khoa học rõ ràng, nhưng các cụ ta ngày xưa cho rằng các cách này mang lại hiệu quả tích cực nhờ sự gắn kết, tương tác và chăm sóc thường xuyên giữa mẹ và bé:

1. Mẹo từ thực phẩm

Dân gian tin rằng ăn gì bổ nấy . Lưỡi heo hoặc lưỡi vịt chứa nhiều collagen và dưỡng chất giúp phát triển cơ quan phát âm .

Nước giá đỗ: Dùng 100g giá đỗ đã rửa sạch, xay nhuyễn nước ấm, chắt lấy nước cho trẻ uống 2-3 thìa/ngày (giàu vitamin nhóm B kích thích vùng ngôn ngữ).

Cháo cá lóc đồng: Nấu với hành tím, gừng tươi (theo Đông y giúp "thông khí phế", hỗ trợ phát âm).

Mật ong chanh đào (cho trẻ trên 1 tuổi, không dùng cho bé dưới 1 tuổi vì nguy cơ ngộ độc botulinum từ mật ong): Pha loãng 1/2 thìa cà phê nước ấm sáng sớm.

2. Giật đồ của trẻ

Mẹo giật đồ là một phương pháp cổ truyền nhằm giúp trẻ chậm nói, được người xưa áp dụng cho những đứa trẻ đến tuổi học nói nhưng vẫn chưa phát âm được. Theo quan niệm, việc “giật đồ” từ tay người khác trong khi họ đang ăn được coi là một cách “xin vía” để trẻ nhanh chóng biết nói.

Mẹ chỉ cần đến những nơi đông người và chú ý xem có ai đang ăn món gì, sau đó tiếp cận và “giật” đồ ăn từ tay họ để cho bé thưởng thức.

Lưu ý rằng đây là hành động “giật đồ”, vì vậy mẹ không nên nói hay giải thích sau khi hành động này mà hãy đưa bé về nhà ngay lập tức. Do hành động này có thể gây khó xử, mẹ nên lựa chọn “giật đồ” từ những người lớn tuổi, vì họ có thể đã từng nghe qua mẹo này và sẽ hiểu cũng như thông cảm hơn.

3. Lá trầu không hơ nóng, lăn quanh miệng trẻ

Theo quan niệm truyền thống, lá trầu không có tính chất ấm, giúp kích thích hoạt động của miệng và lưỡi, làm cho chúng linh hoạt hơn.

Cách thực hiện như sau:

Hơ nóng một lá trầu không trên bếp cho đến khi ấm vừa phải. Lăn nhẹ xung quanh miệng trẻ, chú ý đặc biệt đến vùng lưỡi, má và môi trong khoảng 2-3 phút mỗi ngày.

Việc thực hiện đều đặn có thể giúp trẻ nhanh chóng biết nói hơn.

4. Cho trẻ nhìn miệng người lớn nói chuyện

Bên cạnh mẹo giật đồ, việc để bé quan sát khẩu hình của người lớn khi nói chuyện cũng là một phương pháp dân gian hiệu quả để giúp trẻ chậm nói. Với mẹo này, ba mẹ sẽ hỗ trợ bé trong việc phát âm và hình thành ngôn ngữ qua việc quan sát và bắt chước các cử động miệng của mình.

Để bé nhìn khẩu hình lúc người lớn giao tiếp, ba mẹ cần nhớ rằng đây không chỉ là một mẹo truyền thống đã được ông bà ta áp dụng từ xưa, mà còn được khoa học chứng minh là hiệu quả và được nhiều chuyên gia khuyến khích. Để thực hiện điều này, ba mẹ hãy giao tiếp với bé một cách chậm rãi và đặt mình ngang tầm mắt với trẻ, giúp con dễ dàng quan sát khuôn miệng hơn.

Khi trò chuyện với con, ba mẹ nên nhấn mạnh các âm quan trọng để bé rèn luyện khả năng tiếp thu ngôn ngữ của mình. Đồng thời, hãy duy trì thói quen trò chuyện hàng ngày với bé, điều này sẽ giúp trẻ quen thuộc với ngôn ngữ và kích thích khả năng nói chuyện lưu loát của con.

5. Cho con nghe nói chuyện và hát hằng ngày

Dù không hẳn là “mẹo dân gian”, nhưng nhiều mẹ xưa đã biết hát ru, trò chuyện với bé thường xuyên, điều này rất có lợi cho phát triển ngôn ngữ.

Để thực hiện mẹo này một cách hiệu quả, phụ huynh nên lựa chọn những bài hát đơn giản, có giai điệu chậm rãi và ca từ dễ hiểu. Khi hát, ba mẹ hãy chú ý thể hiện phát âm rõ ràng từng chữ để trẻ có thể cảm nhận được giai điệu của âm nhạc cũng như ý nghĩa trong lời hát. Đồng thời, việc giao tiếp bằng ánh mắt, biểu cảm khuôn mặt hay khuyến khích trẻ cùng ê a hát theo sẽ giúp bé hứng thú hơn và tiếp thu ngôn ngữ nhanh chóng.

Mẹo dân gian này không chỉ giúp phát triển khả năng ngôn ngữ của trẻ mà còn tạo ra sự hứng thú, giúp bé vui vẻ hơn trong việc học nói. Hãy kiên nhẫn và dành thời gian mỗi ngày để hát và tương tác với trẻ, ba mẹ nhé. Chắc chắn rằng ba mẹ sẽ sớm nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt trong khả năng ngôn ngữ của con!

Lưu ý quan trọng

Các mẹo dân gian chỉ mang tính tham khảo – không thay thế được việc can thiệp y tế hoặc giáo dục sớm nếu trẻ chậm nói thực sự.

Nếu bé 18 tháng tuổi chưa nói được từ đơn, hoặc 2 tuổi chưa nói câu 2 từ, nên đưa bé đi khám chuyên khoa (tai mũi họng, thần kinh, tâm lý – ngôn ngữ).

Hãy tương tác, đọc sách, chơi và trò chuyện với con nhiều hơn – đó mới là “mẹo hiện đại” hiệu quả nhất!

Hạn chế hoặc tham khảo việc cho con sử dụng các thiết bị điện tử hợp lý.

*Thông tin từ các quan niệm dân gian không có kiểm chứng, chỉ mang tính tham khảo