Bố mẹ vô tình cản trở sự thông minh của con chỉ vì điều này
Nhiều phụ huynh luôn mong muốn con mình phát triển trí tuệ vượt trội, nhưng đôi khi lại vô tình tạo ra môi trường khiến khả năng tư duy, sáng tạo của trẻ bị thui chột. Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất lại đến từ một hành động tưởng như vô hại, nhưng lại ảnh hưởng sâu sắc đến quá trình phát triển tư duy của trẻ.
Ngắt lời con - thói quen vô hại nhưng để lại hệ quả lớn
Trong nhiều gia đình, khi con đang cố gắng trình bày ý kiến, kể chuyện hoặc đưa ra nhận xét, bố mẹ thường nhanh chóng ngắt lời để sửa lỗi, chỉnh lại thông tin, hoặc đưa ra kết luận thay con. Họ cho rằng đó là cách tốt để con hiểu vấn đề nhanh hơn. Tuy nhiên, theo các chuyên gia tâm lý và giáo dục, hành động này lại có thể gây ra hệ quả lâu dài:
- Trẻ dễ mất tự tin vào suy nghĩ của mình
- Giảm khả năng tư duy độc lập, phản biện
- Hạn chế khả năng ngôn ngữ và diễn đạt cảm xúc
- Dễ trở nên thụ động, chỉ nói những gì “được phép”
Sự phát triển trí tuệ đến từ lắng nghe và đồng hành
Các nghiên cứu cho thấy, khi trẻ được khuyến khích nói lên ý kiến cá nhân, dù còn ngô nghê, không chính xác, các vùng não liên quan đến xử lý thông tin và phản xạ ngôn ngữ sẽ được kích hoạt mạnh mẽ. Điều này tạo tiền đề cho tư duy logic, sáng tạo và khả năng phân tích phát triển.
Khi cha mẹ kiên nhẫn chờ con nói xong, con cũng sẽ học được sự kiên nhẫn, lắng nghe và chia sẻ trong các mối quan hệ xã hội sau này
Ngược lại, việc bị ngắt lời thường xuyên khiến trẻ e ngại thể hiện bản thân, từ đó hình thành tâm lý dè dặt, sợ sai điều này cản trở trực tiếp đến khả năng tư duy linh hoạt.
Không chỉ vậy, trẻ còn học được cách tôn trọng người khác từ chính cách chúng được lắng nghe. Khi cha mẹ kiên nhẫn chờ con nói xong, con cũng sẽ học được sự kiên nhẫn, lắng nghe và chia sẻ trong các mối quan hệ xã hội sau này. Đây là kỹ năng nền tảng để hình thành trí tuệ cảm xúc yếu tố quan trọng song song với trí thông minh logic trong hành trình trưởng thành.
Làm sao để khuyến khích con phát triển tư duy tốt hơn?
- Dành thời gian lắng nghe trẻ nói hết ý, không ngắt lời dù thấy sai
- Gợi mở bằng những câu hỏi thay vì đưa ra đáp án
- Khen ngợi quá trình suy nghĩ hơn là kết quả đúng
- Chia sẻ quan điểm của bố mẹ như một gợi ý, không áp đặt
Bố mẹ nào cũng mong muốn con thông minh, chủ động, nhưng để đạt được điều đó, cần tạo không gian cho trẻ được “sai”, được nói, được suy nghĩ theo cách riêng
Kết luận
Bố mẹ nào cũng mong muốn con thông minh, chủ động, nhưng để đạt được điều đó, cần tạo không gian cho trẻ được “sai”, được nói, được suy nghĩ theo cách riêng. Bắt đầu từ sự lắng nghe điều tưởng chừng nhỏ nhưng lại là nền tảng nuôi dưỡng trí tuệ của con mỗi ngày.
Đôi khi, điều tốt nhất cha mẹ có thể làm cho con không phải là dạy ngay, sửa liền, mà là kiên nhẫn chờ đợi và trao cho con quyền được là chính mình.