Có phải chúng ta thực sự lắng nghe con mình? Hay đôi khi, chúng ta chỉ đang "nói chuyện" mà không kết nối? Một bà mẹ đã kể lại trải nghiệm khiến cô suy nghĩ sâu sắc:

Trong một buổi chiều ấm áp, khi tôi đang say sưa kể chuyện cho con, bỗng nhiên bé chen ngang: Mẹ ơi, con thích con mèo đó. Câu nói bất ngờ khiến tôi sững lại, làm gián đoạn không khí ấm cúng của cuộc trò chuyện. 

Tôi tự hỏi: "Liệu mình đã làm gì sai? Mình có thực sự lắng nghe con không? Hay có phải con đang thiếu lễ phép?". Những câu hỏi này khiến tôi suy nghĩ về cách giao tiếp và sự kết nối giữa mẹ và con.

Trẻ chen lời không phải vì hỗn, mà đang học cách giao tiếp

Nhiều bà mẹ đã chia sẻ nỗi niềm rằng: "Con tôi lúc nào cũng cắt lời, không bao giờ chịu chờ đến lượt nói". Tuy nhiên, thực tế cho thấy, việc trẻ chen ngang không phải xuất phát từ sự thiếu lễ phép, mà là do trẻ đang trong quá trình học hỏi cách giao tiếp và khao khát được lắng nghe.

Trong mắt người lớn, hành vi "cắt lời" thường bị coi là thiếu lịch sự. Tuy nhiên, đối với trẻ nhỏ, đặc biệt là những bé đang trong quá trình hình thành kỹ năng giao tiếp, việc chen ngang lại là cách duy nhất để thể hiện suy nghĩ và cảm xúc của mình. Khi nhận thấy mình dễ bị người lớn bỏ qua, trẻ sẽ tìm mọi cách để thu hút sự chú ý, chỉ mong được lắng nghe.

Trong quá trình giao tiếp, trẻ em thường có xu hướng chen ngang, điều này không nên bị quy chụp là "mất dạy" hay "không biết lễ phép". Thực tế, mỗi lần trẻ chen vào cuộc trò chuyện là một nỗ lực để được công nhận và thể hiện rằng chúng cũng có điều muốn chia sẻ. Việc hiểu rõ tâm lý này sẽ giúp người lớn có cái nhìn thông cảm hơn đối với hành vi của trẻ.

Theo quá trình phát triển ngôn ngữ và nhận thức, trẻ nhỏ dần nhận ra rằng giao tiếp không chỉ đơn thuần là việc lắng nghe, mà còn bao gồm việc nói, phản hồi và được thấu hiểu. Hành động chen ngang trong cuộc trò chuyện chính là bước khởi đầu trong hành trình giao tiếp của trẻ. 

Không chỉ muốn nghe mẹ kể chuyện, trẻ cũng mong muốn tham gia vào câu chuyện, thể hiện cảm xúc và suy nghĩ của mình. Khi trẻ nói: "Con thích con mèo đó", thực chất là trẻ đang phản hồi và tham gia vào quá trình giao tiếp.

Cha mẹ nên phản ứng thế nào khi con chen ngang?

- Đừng nổi giận, hãy đón nhận với sự thấu hiểu

Thay vì vội vàng ngắt lời con hoặc trách mắng "con im lặng chút được không", hãy nhẹ nhàng dừng lại và nói: "Ồ, con thích con mèo đó à? Mẹ rất muốn nghe con nói thêm đấy".

- Dùng ánh mắt và giọng nói khuyến khích con chia sẻ

Cái gật đầu, ánh nhìn dịu dàng, một câu hỏi ngắn: "Tại sao con lại thích?" sẽ giúp bé cảm thấy được lắng nghe và tôn trọng.

- Dạy bé biết chờ đến lượt nhưng từ từ, không ép buộc

Cha mẹ hãy từ từ hướng dẫn con hiểu về việc "luân phiên khi nói". Có thể chơi trò thay phiên kể chuyện, hoặc đưa tay xin phép khi muốn phát biểu. Tất cả đều giúp bé hiểu: nghe – nói – chờ đợi là những phần không thể thiếu của giao tiếp.

Trẻ chưa thể một lúc hiểu hết mọi quy tắc. Việc "cắt lời" là giai đoạn bình thường trong quá trình con học cách tương tác với thế giới. Thay vì chối bỏ hoặc dập tắt sự hào hứng của con, hãy cùng con vun đắp kỹ năng giao tiếp bằng sự kiên nhẫn và yêu thương.

Nuôi con không chỉ là dạy con làm đúng mà còn là cùng con khám phá thế giới cảm xúc, kết nối qua từng cuộc đối thoại. Khi cha mẹ gác lại nỗi khó chịu vì "bị cắt lời", và nhìn nhận hành vi đó như một tín hiệu từ trái tim con, chúng ta sẽ càng thấu hiểu và gần gũi với con hơn.