Khi phát hiện con chậm nói đơn thuần , bố mẹ không nên quá lo lắng, nhưng cũng không nên chủ quan . Việc phát hiện sớm và hỗ trợ đúng cách tại nhà có thể giúp trẻ bắt kịp tốc độ phát triển ngôn ngữ so với bạn bè cùng tuổi.

Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về việc bố mẹ nên làm gì và hỗ trợ con học nói ra sao :

Hiểu rõ chậm nói đơn thuần là gì?

Chậm nói đơn thuần là khi trẻ nói chậm hơn mốc phát triển thông thường nhưng vẫn:

Nghe tốt

Hiểu lời nói

Có giao tiếp phi ngôn ngữ tốt (chỉ trỏ, ánh mắt, cử chỉ)

Phát triển bình thường về trí tuệ, vận động, cảm xúc

Không kèm theo các dấu hiệu của tự kỷ hay rối loạn phát triển khác.

Bố mẹ nên làm gì khi con chậm nói đơn thuần?

Cách bố mẹ hỗ trợ con học nói tại nhà

1. Mô tả hành động hằng ngày

Khi cho con ăn: “Mẹ bốc cơm”, “Con ăn nè”, “Ngon quá!”

Khi tắm: “Xả nước nhé”, “Chà chà tay”, “Tắm sạch rồi!”

Mục đích: Lặp lại từ vựng trong ngữ cảnh thực tế giúp bé ghi nhớ nhanh hơn.

2. Chơi trò chơi có tính mô phỏng – giả vờ

Cho thú bông ăn, tắm, đi ngủ: “Gấu ăn cơm”, “Mèo ngủ nha”.

Đóng vai bác sĩ, đầu bếp, bán hàng…

Mục đích: Vừa học từ mới, vừa rèn khả năng kết nối hành động – ngôn ngữ.

3. Kể tên đồ vật quen thuộc trong nhà

Mỗi lần thấy đồ vật, hãy nói tên rõ ràng: “Quả bóng”, “Cái dép”, “Xe ô tô”.

Khuyến khích trẻ chỉ và gọi tên theo.

4. Khuyến khích trẻ trả lời lựa chọn

“Con muốn sữa hay nước cam?”

“Con đi dép xanh hay dép đỏ?”

Mục đích: Bắt buộc bé phải tương tác, chọn và nói (dù là bằng ánh mắt, chỉ tay, hoặc từ đơn).

5. Hoàn tất câu nói dang dở

“Con mèo kêu… (meo meo)”.

“Bé ăn… (cơm)” 👉 Kích thích bé tự động nhớ và bật âm ra.

Dưới đây là gợi ý các bài tập hỗ trợ trẻ chậm nói đơn thuần, chia theo độ tuổi, giúp bé phát triển ngôn ngữ một cách tự nhiên, khoa học và hiệu quả tại nhà:

Giai đoạn 12–18 tháng

(Trẻ mới bập bẹ nói vài từ)

Mục tiêu

Kích thích phản xạ bắt chước âm thanh

Mở rộng vốn từ đơn giản

Kích hoạt giao tiếp qua lời nói và cử chỉ

Bài tập gợi ý

Giai đoạn 18–24 tháng

(Trẻ biết vài từ đơn, đang học nói câu 2 từ)

Mục tiêu

Kết hợp từ đơn thành cụm/câu đơn giản

Tăng vốn từ thông qua trò chơi, sinh hoạt

Bài tập gợi ý

Giai đoạn 24–36 tháng

(Trẻ nói được câu đơn, đang phát triển câu dài hơn)

Mục tiêu

Khuyến khích trẻ kể lại sự việc đơn giản

Tập nói chuyện theo lượt

Phát triển câu 3–5 từ

Bài tập gợi ý

Bài tập	Cách thực hiện
Kể lại hành động vừa làm	Sau khi chơi xong, gợi ý: “Con làm gì với xe vậy?”, “Xe chạy ở đâu?” để bé tập trả lời.
Bổ sung từ còn thiếu	Nói: “Con mèo kêu… meo meo”, “Cái bánh màu…” rồi chờ trẻ hoàn thành câu.
Chơi “Ai nói đúng?”	Cố tình nói sai: “Cái này là con bò phải không?” (trong khi đó là con heo), khuyến khích trẻ sửa lại.
Xem lại ảnh chụp – kể chuyện	Mở ảnh bé đi chơi, hỏi: “Đây là đâu?”, “Con làm gì ở đây?” → giúp bé kể chuyện và nhớ từ.

Lưu ý khi thực hiện

Chơi nhiều lần mỗi ngày, nhưng mỗi lần ngắn (5–10 phút) để tránh quá tải.

Ưu tiên tương tác thật – người thật – đồ thật, hạn chế tuyệt đối TV/điện thoại cho trẻ chậm nói.

Lặp lại nhiều, rõ ràng, chậm rãi – KHÔNG bắt trẻ nói ngay, mà khuyến khích qua phản ứng tự nhiên.

Luôn phản hồi tích cực: khi bé nói sai, cha mẹ sửa nhẹ nhàng chứ không chê bai.

Để có 1 em bé khỏe mạnh, bố mẹ hãy luôn đồng hành cùng con ở bất kỳ giai đoạn phát triển ngôn ngữ nào.

Khi nào cần đưa trẻ đi đánh giá chuyên sâu?

Nếu trẻ có một trong những dấu hiệu dưới đây, bố mẹ nên đưa trẻ đi khám chuyên khoa (tâm lý, ngôn ngữ trị liệu hoặc phát triển nhi):