5 phản ứng thường gặp ở mẹ có EQ thấp khi thấy con mắc lỗi
Việc cần làm ở đây không phải là dạy con như thế nào mà mẹ cần phải dạy bản thân mình ra sao.
Mẹ có EQ thấp – tức là chỉ số cảm xúc chưa cao – thường khó kiểm soát cảm xúc tiêu cực, phản ứng bộc phát , và thiếu khả năng đồng cảm đúng lúc. Khi thấy con phạm lỗi, những hành động phổ biến của mẹ có EQ thấp thường sẽ như sau.
1. Quát mắng, dùng từ ngữ tiêu cực
Thường phản ứng ngay lập tức bằng lời la mắng, dọa nạt, hoặc chê bai như: “Con hư quá!”, “Làm gì cũng sai!”, “Mẹ đã bảo bao nhiêu lần rồi!”
Không kiểm soát được tông giọng, khiến trẻ sợ hơn là hiểu lỗi sai.
Hậu quả: Làm trẻ sợ hãi, khép kín, không dám chia sẻ, dẫn đến chống đối ngầm hoặc nói dối để né tránh lỗi.
2. So sánh con với người khác
Nói những câu như: “Con nhà người ta ngoan thế, nhìn lại con xem!” “Sao em bé hơn mà biết nghe lời, còn con thì không?”
Hậu quả: Gây mặc cảm, giảm tự tin ở trẻ, tạo khoảng cách giữa cha mẹ và con cái.
3. Trừng phạt thay vì hướng dẫn
Phản ứng bằng cách phạt con ngay lập tức mà không phân tích nguyên nhân hoặc lắng nghe cảm xúc con. Ví dụ: bắt úp mặt vào tường, không cho ăn, lấy roi đánh...
Hậu quả: Trẻ sợ mẹ, nhưng không hiểu được hành vi sai của mình là gì – dễ lặp lại lỗi trong tương lai.
4. Lấy cảm xúc cá nhân “trút” lên con
Đang mệt, bực mình việc khác nhưng lại trút giận vào lỗi nhỏ của con. Ví dụ: chỉ làm đổ nước nhưng bị mẹ mắng như phạm lỗi lớn.
Hậu quả: Trẻ cảm thấy mình là gánh nặng, luôn có lỗi khi mẹ buồn – lâu dài dễ hình thành tâm lý tự ti.
5. Không cho con cơ hội giải thích
Gạt phăng lời con nói bằng những câu như: “Con im đi, mẹ không muốn nghe!”, “Trẻ con biết gì mà nói!”
Hậu quả: Trẻ mất dần khả năng chia sẻ, không biết cách giải quyết xung đột bằng lời nói.
Tổng kết
| Hành vi | Mô tả cụ thể | Hậu quả đối với trẻ | Mẹ nên làm gì? |
|---|---|---|---|
| 1. Quát mắng, dùng từ ngữ tiêu cực | La hét, dọa nạt, chê bai: “Con hư quá!”, “Làm gì cũng sai!” | Trẻ sợ hãi, khép kín, dễ nói dối để né tránh | Hít sâu, đếm đến 5 trước khi phản ứng. Dùng giọng điềm tĩnh để chỉ lỗi rõ ràng. |
| 2. So sánh con với người khác | “Con nhà người ta ngoan”, “Em bé còn ngoan hơn con” | Gây mặc cảm, giảm tự tin, xa cách mẹ | Tập trung vào nỗ lực cá nhân của con, khuyến khích thay vì so sánh |
| 3. Trừng phạt thay vì hướng dẫn | Phạt úp mặt, đánh, không cho ăn... ngay khi con sai | Trẻ sợ mẹ, nhưng không hiểu bản chất hành vi sai | Phân tích lý do con làm sai, hướng dẫn cách sửa lỗi thay vì phạt |
| 4. Trút cảm xúc cá nhân lên con | Bực việc khác nhưng mắng nặng nề vì lỗi nhỏ | Trẻ thấy mình là gánh nặng, dễ tự ti, lo lắng | Tạm dừng, tự hỏi: “Mình đang mắng con hay mắng do mình đang mệt?” |
| 5. Không cho con giải thích | “Con im đi!”, “Trẻ con biết gì mà nói!” | Trẻ mất dần khả năng chia sẻ, ngại giao tiếp | Hỏi: “Con thấy chuyện xảy ra như thế nào?” thay vì ngắt lời hoặc áp đặt |
Gợi ý cho mẹ để “nâng EQ” của bản thân khi dạy con:
Hít thở sâu – phản ứng chậm lại 5 giây để cảm xúc nguội bớt.
Hỏi con “Chuyện gì đã xảy ra?” thay vì “Tại sao con lại làm thế?”
Chỉ lỗi, không dán nhãn: “Con làm đổ nước là hành vi không cẩn thận” thay vì “Con vụng quá!”.
Cho con cơ hội sửa sai, cùng tìm giải pháp: “Lần sau mình làm sao để không đổ nữa con nhỉ?”