Nhật Bản nổi tiếng với những đứa trẻ lễ phép, thân thiện và có khả năng kiểm soát cảm xúc tốt. Trong các siêu thị, bạn hiếm khi bắt gặp cảnh trẻ em khóc, mặc dù vẫn có những trường hợp ngoại lệ. Điều này cho thấy phương pháp nuôi dạy con cái của người Nhật có nhiều điểm đáng học hỏi. Dưới đây là những nguyên tắc chính trong việc nuôi dạy trẻ em mà các bậc cha mẹ Nhật Bản thường áp dụng.

1. Mối quan hệ gắn kết chặt chẽ giữa mẹ và con

Ở Nhật Bản, mối quan hệ giữa mẹ và con vô cùng bền chặt. Các bà mẹ thường ngủ cùng con và luôn mang con theo bên mình. Trước đây họ thường sử dụng một loại địu vải để bế con. Sự gắn bó này rất sâu sắc về mặt cảm xúc, các bà mẹ luôn chấp nhận tất cả mọi hành động của con, bởi trong mắt họ, con cái luôn là hoàn hảo.

Theo nguyên tắc giáo dục, trẻ em dưới 5 tuổi được khuyến khích tự do khám phá và làm những gì chúng muốn. Mặc dù một số người nước ngoài có thể cho rằng điều này là sự nuông chiều thái quá, nhưng thực tế lại cho thấy đây là một phương pháp giúp trẻ cảm nhận giá trị bản thân và phát triển một cách tích cực.

2. "Amae" – Khái niệm không có trong ngôn ngữ khác

Quan điểm này góp phần hình thành nên "amae" – một khái niệm không có từ tương đương trong các ngôn ngữ khác, nhưng có thể hiểu "amae" như "mong muốn được yêu thương" hoặc đơn giản là "sự gắn bó".

Amae là nền tảng của mối quan hệ giữa mẹ và con. Nó có nghĩa là trẻ có thể hoàn toàn dựa vào tình yêu thương của cha mẹ, và khi về già cha mẹ cũng nhận được sự hỗ trợ từ con cái.

Một nghiên cứu do các nhà khoa học Mỹ và Nhật Bản thực hiện đã chứng minh mối liên hệ giữa phong cách nuôi dạy tích cực với hành vi của trẻ. Các nhà nghiên cứu cho rằng, thái độ tích cực của cha mẹ giúp giảm nguy cơ rối loạn hành vi và cải thiện hành vi của trẻ gặp vấn đề về phát triển.

3. Hệ thống nuôi dạy con của Nhật Bản

Người Nhật tin rằng tất cả mọi người sinh ra đều bình đẳng.

Theo hệ thống giáo dục truyền thống của Nhật Bản, trẻ dưới 5 tuổi được coi là "thiên thần", từ 5 đến 15 tuổi như "người phục vụ", và sau 15 tuổi là một thành viên bình đẳng trong xã hội. Nhưng nhiều người nước ngoài không hiểu triết lý này và hiểu sai về cách nuôi dạy con của Nhật Bản.

Triết lý này nhằm mục đích nuôi dưỡng một cá nhân biết đặt lợi ích tập thể lên trên cá nhân. Đó là một quá trình rèn luyện, và các bậc phụ huynh Nhật Bản cố gắng nuôi dạy những đứa trẻ có thể tìm ra mục đích sống mà không đánh mất giá trị bản thân.

Giai đoạn đầu (trước 5 tuổi): Trẻ nhận được tình yêu thương và sự quan tâm vô điều kiện từ cha mẹ.

Giai đoạn hai (5 - 15 tuổi): Tình yêu của cha mẹ không biến mất, nhưng trẻ bắt đầu học cách tuân theo quy tắc xã hội và tìm kiếm vai trò của mình trong thế giới. Vì sự gắn bó với mẹ rất mạnh mẽ, trẻ sẽ cố gắng làm mọi thứ đúng đắn để không làm mẹ buồn.

Giai đoạn ba (từ 15 tuổi trở lên): Trẻ được xem như một thành viên hoàn chỉnh của xã hội.

4. Gia đình là điều quan trọng nhất

Ở Nhật Bản, mẹ thường là người nuôi dạy con chính. Họ dành nhiều thời gian bên con vì người Nhật tin rằng trẻ không nên đi nhà trẻ trước 3 tuổi.

Cha mẹ hiếm khi nhờ ông bà trông con hoặc thuê người giúp việc. Nhưng trẻ vẫn dành nhiều thời gian với ông bà và các thành viên khác trong gia đình. Mối quan hệ trong gia đình Nhật Bản thường rất ấm áp và đầy sự quan tâm.

5. Cha mẹ là hình mẫu cho con

Có một cuộc thí nghiệm so sánh giữa các bà mẹ Nhật Bản và châu Âu. Các bà mẹ Nhật Bản tự xây dựng một kim tự tháp, sau đó bảo con làm theo. Nếu trẻ thất bại, họ xây lại từ đầu và để con bắt chước. Trong khi đó các bà mẹ châu Âu giải thích cách xây dựng kim tự tháp, sau đó để con tự làm mà không cần mẫu.

Điều này cho thấy các bà mẹ Nhật không yêu cầu con làm điều gì đó, mà tự làm mẫu trước để trẻ bắt chước và học theo. Cha mẹ làm gương cho con cái, thay vì chỉ ra lệnh hay giải thích.