Dân gian Việt Nam có truyền thống đặt thêm tên gọi ở nhà cho các bé bên cạnh tên khai sinh, và việc này không chỉ để gọi cho “thân mật cho vui”, mà còn bắt nguồn từ nhiều quan niệm văn hóa sâu xa .

Việc đặt tên ở nhà là một nét văn hóa truyền miệng lâu đời của người Việt, kết hợp giữa niềm tin dân gian và tình cảm gia đình. Dù xã hội hiện đại đã thay đổi, nhưng giá trị tinh thần, cảm xúc và sự kết nối mà những cái tên ấy mang lại vẫn còn nguyên vẹn.

Có rất nhiều lý do để ông bà xưa và nhiều gia đình hiện nay vẫn duy trì thói quen này như:

Tránh “bị bắt vía” – Đánh lừa tà khí

Trong dân gian, người ta tin rằng trẻ sơ sinh rất yếu vía, dễ bị “ma xấu” hoặc “thế lực âm” để ý, quấy nhiễu khiến bé hay ốm đau, khó nuôi.

Vì vậy, tên thật (tên khai sinh) thường được giữ kín, còn tên ở nhà sẽ là cái tên “xấu xí” hoặc đơn sơ để đánh lạc hướng tà ma.

Giúp bé dễ nuôi hơn

Tên gọi ở nhà thường có âm điệu ngắn, dễ gọi, dân dã và thân quen. Người xưa tin rằng:

Gọi tên mộc mạc sẽ khiến bé gần gũi, không kiêu căng.

Tên “dễ nuôi” giúp bé ít bệnh, ăn ngoan, chóng lớn.

Tạo sự thân mật, gần gũi trong gia đình

Tên ở nhà giúp giao tiếp trong gia đình trở nên gần gũi hơn, đặc biệt với ông bà, cha mẹ, anh chị em.

Dễ tạo cảm giác thân thiết, trìu mến, và thường mang theo những kỷ niệm đáng yêu gắn liền với tuổi thơ của bé.

Bảo vệ tên thật – Để dành cho những việc quan trọng

Trước đây, tên thật của một người được xem là thiêng liêng, chỉ dùng trong giấy tờ, lễ lạt, học hành.

Tên ở nhà giúp phân biệt “đời thường” với “nghi lễ” – một kiểu tôn trọng bản ngã và thân phận của mỗi người.

Gắn với đặc điểm, hoàn cảnh hoặc mong muốn của gia đình

Tên ở nhà có thể đặt theo:

Đặc điểm bé lúc mới sinh: “Mập”, “Tròn”, “Nhím”.

Mùa sinh: “Xuân”, “Hạ”.

Mong ước của cha mẹ: “Khoẻ”, “Phát”, “Lộc”.

Hoặc đơn giản là vì bố mẹ thích thú cái tên đó: “Bơ”, “Gạo”, “Cá”.

Thể hiện văn hóa, cá tính riêng

Ngày nay, tên ở nhà còn là cách để cha mẹ thể hiện sự sáng tạo, cá tính hoặc khiếu hài hước riêng.

Dù không còn quá nặng yếu tố tâm linh như xưa, nhưng nhiều cha mẹ vẫn thích chọn cái tên vừa ngộ nghĩnh – dễ thương – lại mang ý nghĩa đặc biệt.

Dưới đây là 10 cái tên ở nhà mang tinh thần "dễ nuôi" theo quan niệm dân gian, được nhiều bố mẹ Việt đặt cho con những năm gần đây. Mỗi cái tên đều có ý nghĩa riêng và thường đi kèm với kỳ vọng hoặc cách “đánh lạc hướng vía dữ” theo cách nhẹ nhàng, hài hước.

1. Sữa

Ý nghĩa: Gợi sự mềm mại, trắng trẻo, dễ thương như một ly sữa tươi.

Tên đơn giản, ngọt ngào, nghe là thấy bé “dễ ăn, dễ ngủ”, không có gì “hào quang” để vía dữ để ý tới.

2. Bơ

Ý nghĩa: Gọi theo tên quả bơ – béo béo, mềm mại, dễ yêu.

Tên gọi dân dã, gần gũi, tạo cảm giác bé là "đứa con nhà nông", dễ chiều, không khó nuôi.

Tên “Bơ” đang rất hot trong 3–5 năm gần đây.

3. Gạo

Ý nghĩa: Lương thực thân quen, biểu tượng của sự ấm no, chắc chắn.

Tên mộc mạc như “Gạo” giúp “giả nghèo giả khổ”, bé không bị soi xét, lớn lên hiền lành, khỏe mạnh.

4. Cá

Ý nghĩa: Nhanh nhẹn, bơi lội giỏi, tượng trưng cho sự năng động.

Dân gian tin rằng tên gọi theo động vật nhỏ sẽ khiến bé nhanh nhẹn, lanh lợi, khó bị “ốm vặt”.

5. Mỡ

Ý nghĩa: Tròn trịa, bụ bẫm, đáng yêu.

Tên như “trêu” bé hơi mập, nhưng thật ra là mong bé khỏe mạnh, tăng cân đều – nỗi ao ước của nhiều mẹ bỉm.

6. Bắp

Ý nghĩa: Tên gọi dễ thương theo nông sản, mộc mạc mà giàu sức sống.

Tên nghe “quê quê”, đánh lừa tà vía rằng bé không nổi bật, giúp dễ nuôi hơn.

7. Xoài

Ý nghĩa: Trái cây ngọt ngào, dễ thương, nghe là thấy “ngọt lịm tim”.

Rất nhiều bé tên “Xoài” được cộng đồng mạng yêu mến lan tỏa hình ảnh tích cực, tươi mới.

8. Tép

Ý nghĩa: Nhỏ xíu, lanh lợi, dễ thương như con tép.Tên động vật nhỏ bé, không gây chú ý nhưng lại... khỏe như tép, nhanh nhẹn và cứng cáp.

9. Su

Ý nghĩa: Tên unisex (gọi được cả trai gái), mềm mại, đáng yêu.

Tên ngắn, dễ gọi, dễ thân thiết. Gọi bé là “Su” như cách mẹ đánh dấu tình cảm ngọt ngào, dễ gắn bó.

10. Đậu

Ý nghĩa: Hạt nhỏ nhưng sinh mệnh mạnh mẽ, tượng trưng cho sức sống và sự đơm hoa kết trái.

Tên “Đậu” nghe mộc mạc, giản dị nhưng ẩn ý may mắn (“thi đậu”, “mang thai đậu thai”, “đậu con đầu lòng”).

Tổng kết