Trong bối cảnh áp lực thành tích ngày càng gia tăng, nhiều nghiên cứu tâm lý giáo dục chỉ ra rằng trẻ em được trưởng thành trong môi trường có ít kỳ vọng quá mức từ bố mẹ thường có sức khỏe tinh thần tốt hơn, khả năng thích nghi cao hơn và xu hướng phát triển tự nhiên bền vững hơn.

Kỳ vọng quá lớn có thể trở thành áp lực vô hình

Tại nhiều gia đình, mong muốn con giỏi giang, nổi bật trong học tập hoặc các hoạt động khác dễ dẫn đến kỳ vọng quá cao. Điều này khiến không ít trẻ phải sống trong tâm trạng căng thẳng, sợ thất bại hoặc lo lắng rằng mình không đáp ứng được mong muốn của bố mẹ.

Các chuyên gia cho rằng việc đặt kỳ vọng hợp lý là cần thiết, nhưng kỳ vọng thái quá có thể làm giảm sự tự tin của trẻ, tạo ra áp lực tâm lý và hạn chế khả năng khám phá của trẻ trong những lĩnh vực mà các em thực sự quan tâm.

Ít kỳ vọng hơn không có nghĩa là ít quan tâm

Nhiều phụ huynh lo ngại rằng giảm kỳ vọng đồng nghĩa với buông lỏng. Tuy nhiên, môi trường “ít kỳ vọng” được hiểu là:

Không lấy thành tích làm thước đo giá trị của trẻ

Không so sánh con với bạn bè cùng trang lứa

Tôn trọng tiến độ phát triển tự nhiên của trẻ

Tập trung vào sức khỏe tinh thần và nhu cầu cá nhân của trẻ

Theo các nhà tâm lý học, cách tiếp cận này giúp trẻ phát triển động lực nội tại, từ đó học tập và rèn luyện không vì áp lực mà vì nhu cầu và hứng thú của chính mình.

Trẻ hạnh phúc có nền tảng phát triển bền vững hơn

Trẻ lớn lên trong môi trường ít bị kỳ vọng thái quá thường có:

Tư duy cởi mở, ít sợ sai

Khả năng tự lập cao hơn

Tinh thần chủ động khám phá và học hỏi

Khả năng phục hồi tốt sau thất bại

Sự tự tin vào giá trị bản thân

Những yếu tố này là nền tảng quan trọng cho quá trình trưởng thành, giúp trẻ có thể đối mặt với áp lực xã hội sau này một cách khỏe mạnh và vững vàng.

Gia đình – môi trường quyết định trạng thái cảm xúc của trẻ

Các chuyên gia khuyến nghị phụ huynh:

Hỏi trẻ về nhu cầu và mong muốn thực sự

Đặt mục tiêu của con lên trên thành tích

Tăng cường giao tiếp, lắng nghe, đồng hành

Khuyến khích trẻ thử nghiệm và chấp nhận thất bại

Ưu tiên tạo môi trường an toàn tinh thần trong gia đình

Một môi trường gia đình thấu hiểu và tôn trọng sự khác biệt giúp trẻ không phải lớn lên trong nỗi sợ bị đánh giá hay lo lắng về việc làm bố mẹ thất vọng.

Kết luận

Việc giảm bớt kỳ vọng không phải là “hạ tiêu chuẩn”, mà là cách để trẻ được phát triển đúng với nhịp độ của mình. Trẻ em không cần trở thành phiên bản theo mong muốn của bố mẹ; điều các em cần là được sống trong tình yêu thương, sự hỗ trợ và không gian cảm xúc an toàn.

Một đứa trẻ hạnh phúc luôn có nền tảng vững chắc để trở thành một người trưởng thành lành mạnh và thành công về lâu dài.