Cha mẹ nếu biết được điều này, việc chọn sách hay cho con đọc xuyên mùa hè chỉ là chuyện nhỏ
Lựa chọn những cuốn sách phù hợp với độ tuổi và các giai đoạn phát triển của con chính là “bí quyết gia truyền” giúp các bố mẹ nuôi dưỡng tình yêu đọc sách cho con.
Tình yêu và thói quen đọc sách của một đứa trẻ cần được nuôi dưỡng và hình thành ngay từ những năm tháng đầu đời, tuy nhiên, để mỗi cuốn sách thực sự trở thành một món quà tinh thần cho trẻ thì việc chọn sách cho con như thế nào rất quan trọng. Dưới đây là những bí kíp cơ bản nhất giúp bố mẹ chọn được những cuốn sách phù hợp với từng giai đoạn phát triển của con và khiến con say mê đọc đi đọc lại với đầy ắp sự hứng thú và niềm vui. Hãy luôn nhớ rằng, bạn không chỉ đọc sách cho con để dạy chúng cách đọc mà còn giúp con nuôi dưỡng tình yêu với những cuốn sách và việc đọc sách trong suốt cuộc đời sau này của chúng.
Đọc sách là khoảng thời gian trẻ được thư giãn và bay bổng với thế giới tưởng tượng đầy màu sắc của mình. (Ảnh: Thế Đại).
Giai đoạn 0 - 2 tuổi
Từ rất lâu trước khi trẻ học nói và bắt đầu nói, chúng thu thập và tích lũy vốn từ. Đọc truyện, hát ru, đọc thơ, đọc đồng dao, trò chuyện với bé sơ sinh hàng ngày giúp xây dựng một nền tảng phong phú và vững chắc cho sự phát triển ngôn ngữ của trẻ trong những năm tiếp theo.
Những hình minh họa trong sách giúp bé sơ sinh nhận biết các đồ vật đơn giản trong thế giới của trẻ. Sự gắn bó thân mật và những cử chỉ ấm áp bố mẹ dành cho trẻ khi cùng đọc sách chính là niềm hạnh phúc lớn lao nhất của trẻ và của chính bố mẹ.
Đây là lứa tuổi trẻ bắt đầu tập gọi tên các nhân vật, màu sắc, hình khối trong sách và có thể thuộc một cuốn truyện đơn giản mà trẻ yêu thích. Đặc điểm chung của những cuốn sách sẽ lôi cuốn trẻ trong giai đoạn này là:
- Những cuốn sách có lượng từ vựng ít, có những câu lặp đi lặp lại để trẻ đọc, ghi nhớ và tạo sự hào hứng khi trẻ có khả năng đoán được những cấu trúc lặp lại.
- Những cuốn sách có hình minh họa đơn giản, rõ ràng về những điều cơ bản, gần gũi nhất với cuộc sống của trẻ như màu sắc, hình khối, đồ dùng trong gia đình…
- Những cuốn sách có kích cỡ vừa vặn với bàn tay bé xíu của trẻ.
- Những cuốn sách có vần điệu, thơ vè hay bài hát.
- Những cuốn sách cứng cáp, luôn sẵn sàng để trẻ có thể cắn, nhai, xé…
- Những cuốn sách có các "cú hích" vật lý như các lỗ nhỏ để luồn ngón tay, cửa có thể mở, khe ngắm trên cửa để khích lệ trẻ tương tác và tham gia vào việc đọc sách.
- Những cuốn sách không lời sẽ kích thích thị giác và trí tưởng tượng của bé sơ sinh và bé mới tập đi để khích lệ chúng tự sáng tạo ra câu chuyện của riêng mình.
- Những cuốn sách bằng nhiều chất liệu, định dạng khác nhau: sách vải, sách bìa, sách phao, sách có dây cầm…
"Cùng chơi trốn tìm" là một trong những bộ sách tuyệt vời dành cho trẻ giai đoạn 0-2 tuổi. (Ảnh: HM).
10 cuốn sách hay nhất cho trẻ giai đoạn này theo bình chọn của Mẹ&Bé
1. Tủ sách đầu đời của bé (bộ 6 cuốn, Crabitkidbooks phát hành)
2. Bộ sách Ehon Nhật Bản "Cùng chơi trốn tìm" (bộ 11 cuốn, Ehomebooks phát hành)
3. Gõ nhẹ vào thân cây kì diệu (Crabitkidbooks phát hành)
4. Bé bỏng ơi bố ở bên con (Crabitkidbooks phát hành)
5. Bộ "Chơi cùng Momo – Chú bé quả đào" (Bộ 10 cuốn, Thaihabooks phát hành)
6. Bộ Ehon "Ai ở sau lưng bạn thế" (Bộ 6 cuốn, Ehomebooks phát hành)
7. Thân gửi sở thú (Nhã Nam phát hành)
8. Chuyện con nai và Chuyện con gà (Nhã Nam phát hành)
9. Cậu (không hề) nhỏ bé (Crabitkidbooks phát hành)
10. Bộ Voi & Lợn (Bộ 16 cuốn, Ehomebooks phát hành)
Giai đoạn 2 – 4 tuổi
Đây là giai đoạn trẻ hoàn toàn sẵn sàng cho các câu chuyện. Chúng có thể theo dõi một cốt truyện có diễn biến đơn giản với nhân vật, xung đột, cao trào, giải pháp. Các kỹ năng ngôn ngữ của trẻ phát triển rất nhanh trong giai đoạn này và trẻ càng ngày càng tự tin hơn về thế giới xung quanh chúng. Theo một khảo sát của ĐH Bryn Mawr (Mỹ), trẻ 2 tuổi có thể nói ít nhất được 25 từ thông dụng được lặp đi lặp lại nhiều nhất, và sẽ tăng lên con số hơn 200 từ khi bé được 3 tuổi. Đây chính là thời điểm mà trí tưởng tượng và sự tò mò của trẻ trỗi dậy và bùng nổ, vì thế, đây cũng là thời điểm hoàn hảo để đọc sách tranh cho trẻ và đọc to các câu chuyện cho trẻ nghe hàng ngày.
Kệ sách vừa tầm với của trẻ để trẻ có thể tự lấy sách và những góc đọc sách êm ái, đủ ánh sáng...
...hay những khay đựng sách có thể di chuyển tới mọi vị trí trong nhà chính là những yếu tố quan trọng giúp bố mẹ tạo cảm hứng đọc sách cho trẻ. (Ảnh: HM)
Khi chọn sách cho trẻ ở giai đoạn này, bố mẹ nên chú ý đến những câu từ phức tạp hơn với nhịp điệu hay và có tính lặp lại. Tranh minh họa đóng vai trò trung tâm trong một cuốn sách tranh, trở thành một phần quan trọng không thể thiếu trong quá trình kể chuyện. Đặc điểm chung của những cuốn sách sẽ lôi cuốn trẻ trong giai đoạn này là:
- Những cuốn sách có chủ đề liên quan đến cuộc sống hàng ngày quen thuộc với trẻ như chơi với bạn bè, đi ngủ, đi thăm người thân...
- Những cuốn sách khuyến khích trẻ chơi với các từ và cụm từ.
- Những cuốn sách có nhiều nhân vật với nét tính cách riêng biệt hoặc những cuốn sách có nhân vật và câu chuyện rõ ràng, cụ thể.
- Những cuốn sách với câu từ đơn giản, lặp đi lặp lại để khuyến khích trẻ tham gia vào quá trình đọc to.
- Những cuốn sách sẽ kéo dài khả năng chú ý của trẻ và xây dựng vốn từ vựng.
Những cuốn sách tương tác như cuốn "Gõ nhẹ vào thân cây kỳ diệu" giúp bố mẹ và con cùng khám phá cuốn sách một cách vui vẻ, đầy gắn kết. (Ảnh: HM)
10 cuốn sách hay nhất cho trẻ giai đoạn này theo bình chọn của Mẹ&Bé
1. Nezumi – Chú chuột đáng yêu (Bộ 10 cuốn, NXB Kim Đồng)
2. Siêu Thỏ (Bộ 4 cuốn, Nhã Nam phát hành)
3. Trái tim của mẹ, Bàn tay của bố (NXB Kim Đồng)
4. Nhóc Khủng Long Rory (Bộ 3 cuốn, NXB Kim Đồng)
5. Chú sâu háu ăn (Ehomebooks phát hành)
6. Khủng long nhỏ (Bộ 6 cuốn, Crabitkidbooks phát hành)
7. Bộ "Từ những hạt mầm" (Bộ 5 cuốn, NXB Kim Đồng)
8. Làm sao để mặc quần áo cho một chú rồng (Crabitkidbooks phát hành)
9. Tuyển tập 8 câu chuyện đẹp nhất về Ếch Xanh (Alphabooks phát hành)
10. Bộ Olivia (Bộ 3 cuốn, Crabitkidbooks phát hành)
Giai đoạn 5 tuổi
Thời điểm này, trẻ chuẩn bị bước vào lớp 1 và dễ dàng tiếp thu các cách hành xử ở môi trường mới cũng như củng cố tâm lý thông qua những câu chuyện trong sách. Vì thế, những cuốn sách chọn cho trẻ ở lứa tuổi này cần có một số đặc điểm như:
- Những cuốn sách có cốt truyện rõ ràng, bao gồm cả cao trào và hướng giải quyết, tăng cường sự liên tưởng, đối chiếu và so sánh.
- Những cuốn sách chủ đề trường học, hành xử nơi đông người.
- Những cuốn sách củng cố sự tự tin, không phân biệt đối xử và hướng dẫn cách kết bạn cho trẻ.
"Tuyệt đối cấm voi" là một cuốn sách tuyệt vời về tình bạn...
...giúp trẻ hiểu được vẻ đẹp của sự đa dạng và củng cố niềm tin vào tình bạn đích thực. (Ảnh: HM)
10 cuốn sách hay nhất cho trẻ giai đoạn này theo bình chọn của Mẹ&Bé
1. Hành trình đầu tiên (NXB Kim Đồng)
2. Đừng trêu bồ câu (Crabitkidbooks phát hành)
3. Mèo Pete (Bộ 2 cuốn, Nhã Nam phát hành)
4. Tủ sách "Mỗi ngày con mỗi lớn khôn" – Rèn luyện thói quen ứng xử tốt (Bộ 6 cuốn, Crabitkidbooks phát hành)
5. Tippi hoang dã (NXB Kim Đồng)
6. Mèo Max (Bộ 3 cuốn, Crabitkidbooks phát hành)
7. Quả lê khổng lồ (NXB Kim Đồng)
8. Tuyệt đối cấm voi và Ổ bọ chét (Crabitkidbooks phát hành)
9. Bộ "Ở nơi xa tít mù khơi" của tác giả Toon Tellegen (Bộ 4 cuốn, NXB Kim Đồng)
10. Bộ sách về chú voi Elmer (Bộ 8 cuốn, Đông A phát hành)
Giai đoạn 6 tuổi trở lên
Đây là thời điểm trẻ đã có thể bắt đầu tự đọc, tự chọn một cuốn sách yêu thích hay thậm chí sáng tạo ra các kết truyện mà mình muốn. Nếu thói quen đọc sách của trẻ đã được bố mẹ nuôi dưỡng và duy trì từ các giai đoạn trước một cách bền bỉ thì đây chính là lúc bố mẹ có thể bắt đầu cảm nhận được thành quả của mình. Để việc đọc sách tiếp tục truyền cảm hứng cho trẻ và trở thành một kĩ năng hỗ trợ trẻ học tập tốt hơn, đây là những lưu ý giúp bố mẹ chọn đúng sách cho trẻ:
- Những cuốn sách tranh không lời để trẻ tự do tưởng tượng, tự do kể câu chuyện theo khả năng sáng tạo của mình.
- Những bộ sách chia thành các tập nhỏ theo series, mỗi tập là một truyện riêng, để trẻ ghi nhớ tốt hơn các sự kiện và tình huống.
- Những cuốn sách có kết thúc mở để trẻ tự do sáng tác kết thúc riêng theo ý kiến, quan điểm của mình.
Những cuốn sách khoa học thường thức như "Hiểu hết về thức ăn"...
... hay sách khoa học được viết một cách hài hước, thú vị như bộ "Những sinh vật í ẹ" đều rất thu hút trẻ ở lứa tuổi bắt đầu biết đọc. (Ảnh: HM)
Sách văn học thiếu nhi cũng là mảng sách bố mẹ có thể chọn cho con đọc khi bắt đầu bước vào tiểu học. (Ảnh: HM)
10 cuốn sách hay nhất cho trẻ giai đoạn này theo bình chọn của Mẹ&Bé
1. Những sinh vật í ẹ (Bộ 10 cuốn, Crabitkidbooks phát hành)
2. Đôi bạn tinh nghịch Jip & Janneke (Bộ 5 cuốn, NXB Kim Đồng)
3. Hơi thở đồng xanh (Bộ 12 cuốn, Kẹp Hạt Dẻ phát hành)
4. Hiểu hết về thức ăn (Nhã Nam phát hành)
5. Bộ sách "Làm thế nào để giấu một chú sư tử" (Bộ 3 cuốn, Crabitkidbooks phát hành)
6. Bộ Tư duy cùng bé (Bộ 9 cuốn, Alphabooks phát hành)
7. Bộ "Hỏi đáp cùng em" (Bộ 6 cuốn, Nhã Nam phát hành)
8. Trong này, ngoài kia (Crabitkidbooks phát hành)
9. Bộ "Cuốn sách lớn đầu tiên của tớ" (Bộ 5 cuốn, NXB Kim Đồng)
10. Những cuộc phiêu lưu của cô gà mái Louise (Crabitkidbooks phát hành)