Loại bột được ưa chuộng này được coi là "thần dược" chữa bệnh nhưng cũng có thể biến thành thuốc độc nếu uống sai cách

"Thần dược" trị bách bệnh của người nghèo

Ở nước ta, chẳng khó để bắt gặp những cây nghệ mọc hoang hay được người dân trồng "bừa" trong vườn. Người ta dùng nghệ bằng nhiều cách, khi làm gia vị ăn uống, nghệ chứng minh công dụng tuyệt vời qua việc khử mùi tanh của cá, ốc, lươn… Khi làm thuốc, nghệ xứng danh "loại thuốc của người nghèo" vì giá rẻ mà trị bệnh sao tài tình quá. Người đau dạ dày, chỉ cần đều đặn uống 1 ly bột nghệ ấm mỗi ngày là cơn đau biến mất cực nhanh mà chẳng cần dùng thuốc Tây.

Theo y học hiện đại, trong củ nghệ có 0,76 -1,1% nhựa curcumin; 1,5% tinh dầu; chất béo và tinh bột. Curcumin và Tinh dầu có tác dụng thông, lợi mật và ở nồng độ thấp tinh dầu nghệ còn có tính kháng khuẩn.

Bàn giải về nghệ, lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng (Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội) cho biết Đông y vẫn thường sử dụng bộ phận củ của cây nghệ để làm thuốc, nghệ có vị cay, đắng, tính bình, có tác dụng hành khí, hoạt huyết, tán ứ, chỉ thông.

Một số bài thuốc từ nghệ mà lương y Bùi Đắc Sáng chia sẻ:

- Hỗ trợ điều trị đau dạ dày: Uống nước trộn tinh bột nghệ cộng với mật ong có tác dụng tốt trong điều trị đau dạ dày.

- Chữa lên cơn suyễn, đờm xông lên tắc nghẽn cổ, khó thở: Chuẩn bị 40g nghệ vàng, 1 chén đồng tiện. Giã nghệ hòa cùng đồng tiện rồi vắt lấy nước uống.

- Chữa đau trong lỗ tai: Mài 1 củ nghệ vàng, nhỏ vào lỗ tai.

- Chữa trĩ, lở, lòi dom: Lấy 1 củ nghệ vàng, đem mài, bôi lên nơi bị bệnh sẽ thấy bệnh tình giảm.

- Chữa cảm lạnh, ho: Nửa muỗng bột nghệ hòa trong 30ml sữa ấm, uống mỗi ngày để chữa ho. Khi bị cảm lạnh thì đun nhẹ hỗn hợp này trên bếp, ngửi và hít hơi.

- Chữa giun đũa, giun kim: Lấy 20 giọt dịch ép từ nghệ tươi thêm vào đó một nhúm muối, trộn đều và cho trẻ uống vào sáng sớm lúc bụng đói.

- Chữa chứng thiếu máu: Mỗi ngày uống 1 muỗng dịch ép nghệ tươi pha với mật ong trong nhiều ngày.

"Thuốc quý" dùng sai cách có thể biến thành "thuốc độc"

Dù bột nghệ có nhiều tác dụng đối với sức khỏe nhưng đã từng có nhiều trường hợp nhập viện vì nó.

Trước đây, BVĐK tỉnh Phú Thọ từng tiếp nhận một bệnh nhân tên L., nhập viện có khối bã thức ăn trong dạ dày kích thước lớn và cứng chắc. Các bác sĩ đã phát hiện và điều trị thành công cho bệnh nhân bằng kỹ thuật nội soi.

Được biết, bệnh nhân L. nghe nói bột nghệ có tác dụng tốt nên thường xuyên sử dụng để nấu canh. Bột nghệ khi vào dạ dày quyện cùng chất xơ có trong thức ăn đã tạo nên một khối bã kết dính trong dạ dày người bệnh gây đau bụng và tổn thương trong dạ dày.

Một trường hợp khác là bệnh nhân N. V. H, nam, 74 tuổi đã được Bệnh viện Đại học Y Hà Nội phẫu thuật cắt ¾ dạ dày với chẩn đoán ung thư dạ dày loại ung thư biểu mô tế bào nhẫn.

Sau khi ra viện, bệnh nhân được gia đình cho dùng bột tam thất, tinh bột nghệ trộn với mật ong, linh chi để mau hồi phục.

3 tháng sau, bệnh nhân nhân thấy có tình trạng ăn không tiêu, ậm ạch, ợ nóng và hơi thở có mùi hôi nên đã đến viện để kiểm tra soi dạ dày. Kết quả cho thấy dạ dày đã cắt một phần và nối thông với hỗng tràng, miệng nối hẹp tương đối, bờ miệng nối xung huyết, phù nề mạnh. Có một khối bã thức ăn kết dính rất lớn choán gần như toàn bộ phần dạ dày còn lại.

Bác sĩ đã tiến hành cắt nhỏ và gắp phần lớn khối bã thức ăn. Theo các bác sĩ, khả năng là do bệnh nhân dùng tinh bột nghệ trộn mật ong trong thời gian dài nên dễ kết dính với xơ của thức ăn tạo thành khối bã.

2 trường hợp trên chính là minh chứng nguy hiểm khi dùng tinh bột nghệ sai cách, có thể tử vong nếu không được cứu chữa kịp thời.

Theo lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng, trong củ nghệ có chất curcumin, dù có khả năng giảm viêm, chống oxy hóa xong cũng có thể gây ra 1 số phản ứng phụ như:

- Gây chảy máu: Hợp chất trong nghệ nếu được tiêu thụ quá nhiều trong cơ thể sẽ làm chậm quá trình đông máu, dẫn đến chảy máu. Vì vậy người đang dùng thuốc chống đông máu hoặc thuốc liên quan đến tiểu cầu thì nên cẩn trọng khi dùng nghệ.

- Đau bụng: Do nghệ có vị cay, đắng nên nếu dùng trong thời gian dài sẽ gây đau bụng.

- Nữ giới bị rong kinh kéo dài: Không nên sử dụng tinh bột nghệ vì tinh bột nghệ có tác dụng khai thông khí huyết, vì vậy chỉ có tác dụng chữa tích huyết, bế kinh chứ không thể chữa rong kinh.

Ngoài ra, lương y Sáng khuyên mọi người bị sỏi mật, tắc nghẽn đường mật không nên sử dụng nghệ. Người mắc bệnh dạ dày, đường ruột nên uống tinh bột nghệ đen, mật ong, nước lọc trước bữa ăn. Không nên thấy nghệ tốt mà sử dụng quá nhiều vì chất curcumin liều cao sẽ gây kích thích tuyến thượng thận bài tiết cortisone (chất có tính kháng viêm), từ đó khả năng kháng viêm của cơ thể sẽ giảm đi.