Theo chân Bảo Trâm idol chọn hoa Tết, bậc cao niên của làng hoa nổi tiếng nhất Hà Nội tiết lộ loại hoa "cấm kỵ" mà rất nhiều nhà đặt lên bàn thờ

Đầy chộn rộn, háo hức, Bảo Trâm Idol mong lắm những ngày giáp Tết. Có ngày nắng hửng, có ngày trời âm u, có ngày hơi se se lạnh, nhưng dù thời tiết thế nào, sự mong ngóng đến thời điểm đi tìm hoa trưng Tết của cô cũng chẳng suy suyển.

Ca sĩ xinh đẹp kết hôn với một người con trai thứ của một gia đình Hà Nội gốc, sống nhiều đời ở làng hoa nổi tiếng nhất Hà Nội, nên việc tìm hoa, chơi hoa với gia đình cô lại càng quan trọng. Từ ngày về làm dâu, năm nào Bảo Trâm cũng cùng chồng đi chọn hoa bày biện ban thờ. Năm nay, vợ chồng cô được giao thêm một trọng trách thiêng liêng hơn: Chọn hoa đào. 

Đào để cắm chơi thì chẳng có công thức cố định nào cả. Dù đào bích, đào phai, đào ta hay đào rừng, đào thế hay... chẳng có thế nào cũng được, miễn là chủ nhân thấy phù hợp với thẩm mỹ của mình. Nhưng chọn đào để bày ban thờ thì cầu kỳ hơn rất nhiều. 

Với gia đình có bàn thờ nhỏ, có khi chỉ cần đào thế trực, đào nơm hoặc một cành xinh xinh đủ để thấy sắc hương của Tết là đủ. Nhưng với gia đình chồng Bảo Trâm, cành đào luôn phải được chọn rất kỹ theo thế, sao cho cành đào ấy phải đủ lớn, tán rộng, đủ "ôm" xung quanh bàn thờ. 

Không chỉ vậy, cành đào được chọn phải có thế vươn lên, phải có nhiều nụ hoa đang hé, chuẩn bị nở và cả những nụ hoa nở một nửa, có nhiều lộc non để đào có thể cắm được tới rằm tháng Giêng. Cũng phải kén cành đào từ cây già nhưng chưa cằn cỗi, không mục ruỗng, thế nụ mới to, hoa mới bền. Nếu chọn được chuẩn, hoa nở đẹp đúng giao thừa hoặc sáng mùng 1 Tết, đó sẽ được coi là điềm lành cho cả năm.

Ở làng Nhật Tân, tiếng là làng đào nổi danh nhất miền Bắc, nhưng cũng không dễ tìm được một cành "thuần chủng", vì nhiều người trồng đào đã đem những gốc đào rừng về ghép với đào Nhật Tân để cho thân cây chắc khỏe. Những gốc ấy, thường có thân trơn láng. Còn đào ta thuần chủng thì từ thân đến gốc đều có vẻ sần sùi, già cỗi, nhựa đào màu hổ phách chảy xung quanh những vết cắt.

Vợ chồng Bảo Trâm, vì thế thường mua đào của người quen, cây được trồng ở vườn sâu tít trong làng, được "bảo chứng" về chất lượng. Sau khi ngắm nghía rất kỹ, họ mới chọn ra vài ứng viên xuất sắc phù hợp nhất, rồi "đặt gạch", chờ ngày đẹp mới cắt về nhà.

Sau khi chọn được hoa đào rồi, công việc chọn hoa trưng bàn thờ Tết của Bảo Trâm coi như xong một nửa. Cô sẽ chọn những loại hoa khác như thược dược, vilolet, dơn (lay-ơn), hồng... để cắm vào các bình. 

Nói về nguyên tắc chọn hoa cúng trên bàn thờ, ông Nguyễn Duy Hạc (chú chồng của Bảo Trâm) nhấn mạnh: "Việc chọn hoa cắm cũng rất quan trọng, vì bàn thờ là nơi tôn nghiêm nhất trong gia đình. Hoa chọn để dâng cúng phải là các loại hoa truyền thống, hiện diện lâu đời ở Việt Nam, chứ tuyệt đối không nên dùng các hoa nhập khẩu hay hoa đồng nội. Những loại hoa hoa ly, hoa loa kèn... mặc dù có cả hương và sắc, nhưng không phải là hoa trang trọng, nên dùng để cúng là không đúng đâu!".

Theo ông Hạc, như thời các cụ xưa, một bình hoa đúng khuôn phép cần có cả sắc và hương, cắm các hoa thược dược biến (màu đỏ viền trắng), thược dược vàng, thược dược đỏ, thược dược tổ ong (giờ không còn thấy nữa) violet, điểm thêm hồng, cúc, dơn cho đẹp lọ là được. 

Bảo Trâm rất chú ý về sự hài hòa màu sắc khi chọn hoa, nên bên cạnh những sắc rực rỡ, tươi tắn của hoa thược dược, cô cũng mua thêm violet và dơn.

Nàng dâu cũng mê tít các loại loa nhập khẩu, hoa hiện đại, nhưng chỉ mua khi cần trưng bày cho nhà riêng. Và cô sẽ mua trong một dịp khác, để chuyên tâm chọn lựa những hoa đẹp nhất dâng cúng lên bàn thờ tổ của dòng họ.

Không khí Tết đã rực rỡ trên đường về nhà của Bảo Trâm. Cô nàng cũng không quên chọn mua một ít cây phát lộc để trưng bày khu vực phòng tiếp khách của gia đình. 

Trước đây, công việc cắm hoa dâng cúng gần như là "độc quyền" của chú Hạc và chồng của Bảo Trâm. Nhưng nàng dâu yêu hoa và ham học hỏi đã nhờ chú truyền thụ bí quyết cắm hoa dâng lễ đúng kiểu truyền thống. Theo đó, hoa cắm bình cần chú ý cắm tròn đều tứ phía, mặt hoa hướng ra cả bên trong và ngoài chứ không thiên lệch phía nào. Mục đích của việc này là để ở đứng góc nào cũng có thể ngắm thấy hoa đẹp, còn về khía cạnh tâm linh, đó là để thể hiện sự thành kính với tổ tiên. 

Ngoài hoa cắm bình, nhà chồng Bảo Trâm cũng có truyền thống cắm hoa đĩa. Một số người bán hoa ở làng Quảng Bá cũng bán hoa gói lá vào những ngày Rằm và mùng Một, người mua có thể mua sẵn về bỏ ra đĩa. Nhưng nhà Bảo Trâm, do có ban công ngập đầy hoa của ông nội bọn trẻ, khi cần hoa đĩa thì sẽ ra vườn hái.

Ông Hạc cho biết: "Khi cúng hoa đĩa luôn phải kèm một bát nước sạch, mỗi thứ để một bên bát hương. Hoa đĩa gồm hoa ngát và hoa độn. Hoa ngát để lấy mùi, hoa độn phải có sắc đẹp, nhưng vẫn phải giữ nguyên tắc là chỉ dùng hoa truyền thống. Tùy vào mùa vụ, có thể chọn hoa ngát là hoa hồng, thiên lý, hoa lan, hoàng lan, ngọc lan (bông búp thon, cánh dày), lan dẻ (bông dài, cánh mỏng dính nhưng thơm bền), hoa bưởi, hoa ngâu, hoa mộc; còn hoa độn có thể dùng hoa mẫu đơn vàng, mẫu đơn đỏ, hoa bóng nước, bạch trà, hồng trà, hải đường, cúc...". 

Chồng Bảo Trâm sẽ là người dâng hoa và nước lên bàn thờ tổ, bày biện đẹp, trang trọng theo những gì bố và chú đã chỉ bảo. Việc dâng hoa đẹp, chuẩn mực lên tổ tiên không chỉ cho thấy sự trang nhã, tinh tế mà còn thể hiện tấm lòng của con cháu. Hoa nở đẹp, khoe sắc rực rỡ, tỏa hương thơm trong những ngày Tết cũng là điềm lành, báo hiệu một năm mới vạn sự hanh thông.