Phương pháp điều trị mới đem lại hy vọng cho nhiều phụ nữ bị phù loét chân do hội chứng chèn ép tĩnh mạch

Nguyên nhân gây bệnh suy tĩnh mạch chi dưới do các van tĩnh mạch bị hư hỏng hoặc bị chèn ép từ bên ngoài bởi khiếm khuyết tự nhiên của cơ thể. Hội chứng chèn ép tĩnh mạch chậu có thể gây nên tình trạng suy tĩnh mạch chi dưới mức độ nặng, đôi khi gây nguy hiểm tính mạng. Biểu hiện đầu tiên của bệnh thường xuất hiện sau phẫu thuật, sau khi mang thai, sau thời gian nằm liệt giường, hay khi phải làm việc ở tư thế đứng trong thời gian dài…

Các BS chia sẻ về kỹ thuật điều trị suy tĩnh mạch bằng can thiệp nội mạch.

Hội chứng gây phù chân

ThS BS. Lê Thanh Phong, Khoa Lồng ngực Mạch máu Bệnh viện Đại học Y Dược (BV ĐHYD) cho biết, tại khoa đã từng tiếp nhận điều trị cho rất nhiều trường hợp phụ nữ đến khám với cái chân trái sưng phù to, đau đớn, thậm chí lở loét, dù đã điều trị trong thời gian dài mà vẫn không dứt điểm vì không tìm được nguyên nhân chính xác gây ra bệnh.

Điển hình là trường hợp của bà L.T.H., (61 tuổi, ngụ Sóc Trăng), nhập viện trong tình trạng đau và loét chân không lành. Bà kể, từ 8 năm trước, bà thường xuyên bị phù chân trái khi đứng lâu hay đi lại. Khoảng 2 năm trở lại đây, chân bà bị phù kèm theo nổi các tĩnh mạch ngoài da, cũng như tình trạng đau chân khi đứng lâu hay đi lại ngày càng tăng. Đỉnh điểm là 2 tháng trước nhập viện, một vết loét ở mắt cá trong chân trái xuất hiện, gây chảy dịch và đau đớn.

Căn bệnh gây nên chứng phù loét chân.

Sau khi thăm khám, các BS chẩn đoán nữ bệnh nhân bị suy tĩnh mạch giai đoạn cuối do hội chứng chèn ép tĩnh mạch chậu. Bệnh nhân sau đó được điều trị bằng nong bóng và đặt stent tái thông tĩnh mạch chậu thành công. Sau mổ, tình trạng phù chân của bà giảm rõ rệt. Khoảng 10 ngày sau vết loét lành hoàn toàn và hết đau. Các triệu chứng suy tĩnh mạch chân khác cũng được cải thiện dần sau đó.

Hay như trường hợp của một bệnh nhân ngụ quận Bình Thạnh. Chị có tiền sử bị ung thư cổ tử cung, đã phẫu thuật cắt bỏ tử cung và xạ trị, nạo hạch. Quá trình điều trị ảnh hưởng đến hạch bạch huyết, khiến bệnh nhân phải thường xuyên nhập viện điều trị vì bị nhiễm trùng máu. Đặc biệt, chân trái bệnh nhân cũng bị phù to. Sau khi tiến hành chụp Dopler mạch máu, các BS phát hiện bệnh nhân bị phù chân vì hẹp tĩnh mạch vùng chậu dẫn đến dòng máu chảy ngược. Bệnh nhân này cũng được điều trị bằng can thiệp nội mạch và sau đó tình trạng đã ổn định.

Ảnh chụp tĩnh mạch bị chèn ép của một bệnh nhân.

 "Trong cơ thể người, động mạch dẫn máu từ tim đến nuôi các cơ quan, sau đó máu sẽ theo tĩnh mạch để quay trở về tim. Tĩnh mạch chậu trái bị kẹp giữa động mạch chậu phải ở phía trước và cột sống ở phía sau.... Tĩnh mạch trái chịu va đập nhiều lần, đến khoảng thời gian nào đó có thể sẽ biến đổi, mô quanh tĩnh mạch và thành tĩnh mạch sẽ xơ hóa, lòng tĩnh mạch sẽ hẹp lại, có thể xuất hiện nhiều màng ngăn, mạng xơ sợi hoặc nặng hơn là tắc hoàn toàn. Dòng máu tĩnh mạch chảy về tim sẽ chậm lại hoặc bị gián đoạn, làm ứ đọng máu ở chân và gây nên các triệu chứng của bệnh suy tĩnh mạch mạn tính. Có hơn phân nửa số người bệnh bị huyết khối tĩnh mạch sâu cấp tính chân trái có hội chứng chèn ép tĩnh mạch chậu, và tỉ lệ huyết khối tĩnh mạch sâu ở chân trái cao hơn chân phải gấp 5 lần" - BS Phong cho biết.

80% người mắc bệnh là phụ nữ

Theo ThS.BS Phong, Hội chứng chèn ép tĩnh mạch chậu gặp phần lớn ở phái nữ (80%) và các triệu chứng thường khởi phát vào khoảng 20-50 tuổi. Tuy nhiên, không phải tất cả các trường hợp chèn ép tĩnh mạch chậu đều có biểu hiện triệu chứng. Các thương tổn này thường yên lặng, và một số sẽ đột ngột nặng lên khi có thêm các yếu tố bất thường khác.

Có thể vì thế, bệnh thường xuất hiện biểu hiện đầu tiên sau phẫu thuật, sau khi mang thai, sau thời gian nằm liệt gường, hay khi phải làm việc ở tư thế đứng trong thời gian dài… Biểu hiện cụ thể của hội chứng này là việc bệnh nhân bị suy tĩnh mạch mạn tính chi dưới (gây đau nhức chân kèm các cảm giác mỏi, nặng, kiến bò, chuột rút… tình trạng phù chân, gân xanh đỏ nổi dưới da hoặc có thể loét ở cổ chân); giãn tĩnh mạch vùng chậu (gây đau mạn tính vùng bụng dưới, kích thích đường tiểu tiện, đại tiện và sinh dục...).

Hình ảnh trước và sau khi đặt stent cứu các nữ bệnh nhân phù chân vì chèn ép tĩnh mạch chậu.

Hoặc nặng hơn là huyết khối tĩnh mạch sâu chi dưới cấp tính, khiến tình trạng đau và phù ở chân trái tăng dần, đi kèm các tĩnh mạch mới nổi lên ở vùng đùi và bẹn. Bệnh nhân có thể gây tử vong đột ngột do cục máu đông di chuyển về tim gây tắc động mạch phổi.

Theo BS Phong, dù chưa có một kết luận nào giải thích vì sau chứng bệnh này chủ yếu xảy ra ở phụ nữ, nhưng khi phụ nữ mang thai, bào thai sẽ chèn ép tử cung, gây ảnh hưởng đến các tĩnh mạch chậu. Sau khi sinh, hóc môn trong cơ thể phụ nữ thay đổi cũng là yếu tố nguy cơ gây nên chứng bệnh này.

"Đến thời điểm này, gần như tất cả các ca chèn ép tĩnh mạch chậu mà chúng tôi tiếp nhận đều là phụ nữ" - BS Phong cho biết.

Phương pháp điều trị

Trước đây hội chứng chèn ép tĩnh mạch chậu được điều trị bằng phẫu thuật. Đây là một phẫu thuật lớn, phức tạp, mất nhiều máu và gây đau đớn. Ngày nay, với sự phát triển của can thiệp nội mạch, hội chứng này có thể điều trị khỏi bằng cách nong bóng và đặt giá đỡ tĩnh mạch chỉ qua một vết đâm kim ở vùng bẹn đùi. Sau mổ người bệnh có thể đi lại vài giờ sau mổ và có thể xuất viện cùng ngày.

"Chỉ qua 1 vết đâm kim vào tĩnh mạch đùi, phần tĩnh mạch bị chèn ép sẽ được nong ra và sau đó được đặt stent vào lòng mạch. Khi dòng máu về tim không còn bị cản trở, các hậu quả do sự chèn ép gây ra sẽ không xuất hiện hoặc cải thiện đáng kể khi đã xảy ra" - BS Phong cho biết.

BS Phong cho biết, đến thời điểm hiện tại đã có khoảng 20 bệnh nhân suy tĩnh mạch được chữa trị thành công bằng phương pháp mới.

Phương pháp điều trị mới mở ra cơ hội cho việc điều trị các bệnh lý liên quan đến tĩnh mạch khác.

Việc áp dụng thành công phương pháp nong và đặt stent điều trị hội chứng chèn ép tĩnh mạch chậu, mở ra một hướng mới cho việc điều trị các bệnh lý liên quan đến tĩnh mạch khác như hội chứng hậu huyết khối, hội chứng tắc tĩnh mạch chủ trên, hội chứng phù áo khoác…

Đến nay, có khoảng 20 người bệnh đã được điều trị theo phương pháp này. Kết quả cho thấy hiệu quả điều trị rõ rệt, chất lượng cuộc sống của người bệnh cải thiện đáng kể và ổn định. BV ĐHYD là nơi đầu tiên và cũng là duy nhất đến hiện tại ở Việt Nam thực hiện điều trị thành công cho bệnh nhân suy tĩnh mạch bằng phương pháp này.