Trong vai người đi mua dầu cho dịch vụ ăn uống, chúng tôi được chị Hạnh (một tiểu thương bán rau ở chợ Gia Lâm, Hà Nội) mách nhỏ: trước đây mấy người bán hàng ăn uống, rán bánh trong chợ này thường mua mỡ lợn rán sẵn nhưng dạo này do giá lợn tăng cao cộng với chuyện đài, báo nói nhiều về các loại mỡ lợn mất vệ sinh nên họ chuyển sang dùng dầu “lít”, khách ăn thấy rán bằng dầu cũng yên tâm hơn.
Khi chúng tôi hỏi chỗ có thể mua được loại dầu đó, chị Hạnh chỉ tay vào khu chợ trong và bảo: “Mấy em cứ vào trong chợ chính hỏi nhà bán hàng khô, tạp hóa ấy, họ bán đầy ra ấy mà”.
Những can dầu "lít" được đóng vào can 20 lít và 5 lít trong các
vỏ can"xịn" được bán công khai tại khu vực chợ Đồng Xuân.
Tại cửa hàng tạp hóa bà Toàn trong chợ Gia Lâm (Hà Nội), khi chúng tôi hỏi về loại dầu rán “lít”, người chủ hàng chỉ vào những can chứa 5 lít và 20 lít được để ở một góc rồi bảo: “Dầu rán “lít” này là dầu Marvela Ông Táo, nhà máy đóng vào các can 20 lít, mình lấy bán lẻ ra đỡ tốn can, chai nên nó rẻ hơn dầu chai kia”.
Khi chúng tôi hỏi về giá, người chủ hàng báo: “30.000 đồng/lít nếu em có can hoặc chai, nếu không có thì phải thêm 2.000 đồng/chai, 5.000 đồng/can. Dầu thường đóng chai giờ còn 38.000 đến 45.000 đồng/lít rồi, dầu này còn rẻ cả chục nghìn em ạ”.
Nhìn những can dầu, chúng tôi hỏi tại sao dầu Marvela Ông Táo mà không có nhãn mác, người chủ hàng lý giải: “Lúc vận chuyển nó bị bong mất tấm nhãn mác”. Người chủ hàng còn nói thêm: “Em cứ yên tâm đi, hàng đảm bảo công ty đóng, các hàng ăn nhỏ, rán bánh vẫn lấy của chị cả chục lít cơ chứ không ít đâu”.
Cầm chai dầu loại 1 lít được chắt ra so với những chai dầu nguyên được bày tại đó, chúng tôi thấy nó có màu đậm hơn, khi quan sát kỹ thấy có lờ đờ những cặn nhỏ li ti, mở nắp chai ngửi mùi thấy hơi hôi.
Chai dầu "lít" bên phải chắt ra từ can 20 lít mua tại chợ Phùng Khoang (Từ Liêm) có màu đục, cặn lờ đờ hơn rất nhiều so với chai dầu ăn Meizan xịn bên cạnh.
Tại chợ Đồng Xuân (Hà Nội), không khó để chúng tôi tìm thấy những can dầu "lít" loại 5 lít và 20 lít được bày bán ngay trên vỉa hè. Khi được hỏi các chủ hàng ở đây đều cho biết, dầu ăn này là hàng công ty nhưng chỉ được bán với giá 120.000 - 125.000 đồng/can 5 lít.
Tại các chợ Cống Vị, Hà Đông, Phùng Khoang... loại dầu rán “lít” được đóng trong các chai nước khoáng từ nửa lít trở lên. Tại chợ Phùng Khoang (Từ Liêm) dầu “lít” được đóng vào các can 5 lít mang nhãn của các hãng như Meizan hay Neptune...
Khi được hỏi tại sao ruột và vỏ khác nhau, một chủ hàng ở đây cho biết vì không có can cùng hãng nên phải đóng vào các can này.
Theo tìm hiểu của chúng tôi qua anh Luật (quê Hà Nam), một người chuyên chở dầu thuê cho các đại lý ở khu vực Hà Đông, Thanh Xuân, Hoàng Mai (Hà Nội), đây không phải là dầu nhà máy đóng như các chủ hàng vẫn nói, mà cũng không phải là dầu thải mà là dầu đã qua sử dụng, được đại lý nhập lại về bán.
“Có loại được nhập ở nhà máy sản xuất mì tôm, bánh kẹo lớn, họ dùng để chiên mì tôm, bánh kẹo... xong thanh lý ra ngoài. Có loại lại được nhập ở các nhà hàng, khách sạn lớn... sau khi họ sử dụng để chiên rán các món ăn.
Dầu lấy về được lọc qua các màng lọc rồi trưng cất lên, sau đó dùng một số chất để cho trong hơn và đỡ các tạp chất lẫn trong dầu rồi đóng vào các can lớn. Vì là dầu dùng lại nên nó mới rẻ hơn nhiều khi cả chục nghìn so với dầu “xịn”. Cũng vì giá rẻ nên nó chủ yếu được các nhà hàng ăn uống và các quán rán bánh nhỏ lấy dùng, vừa rẻ lại thay mỡ lợn đang đắt lên mà suốt ngày bị kêu là bẩn”.
Nhiều loại dầu "lít" được đóng trong đủ các loại can 5 lít với nhãn
mác khác nhau được bán công khai ngay tại chợ Đồng Xuân.
Anh Luật cũng cho biết thêm, vì là dầu dùng rồi nên nó mới có màu đậm hơn dầu ăn bình thường và do lọc, trưng cất chỉ được những cặn to, nên việc những cặn nhỏ lơ lửng là bình thường. Anh cũng dặn chúng tôi: “Có ra đại lý lấy về thì đừng ăn mà dùng làm gì thì làm, chứ ăn loại dầu qua sử dụng này vào như đài, báo vẫn nói đấy, nguy cơ gây ung thư cao lắm”.
SỬ DỤNG DẦU ĂN CHIÊN NHIỀU LẦN SẼ GÂY UNG THƯ
Khi chiên rán dầu ăn ở nhiệt độ càng cao (để cho dầu bốc cháy trên chảo), số lần tái sử dụng càng nhiều thì lượng chất độc hại sinh ra càng tăng. Những chất độc hại cho sức khỏe như: andehit, chất oxy hóa... sinh ra khi chiên rán dầu ở nhiệt độ cao trên 180độC.
Các chất này, có chất bay hơi trong không khí, gây ô nhiễm không khí, sẽ rất độc hại nếu chúng ta hít phải. Có chất lắng lẫn vào trong dầu, ăn vào không tốt cho sức khỏe. Triệu chứng sau khi ăn phải chất độc hại trong dầu tái sử dụng có thể thấy như: chóng mặt, buồn nôn hoặc nôn, đau bụng, thở khó, tim đập chậm, huyết áp tăng cao, người mỏi mệt, ăn nhiều trong thời gian dài có thể bị ung thư.
Dầu nấu ở nhiệt độ cao nhiều lần sẽ khiến các vitamin tan trong dầu như vitamin A, E bị phá hủy, làm giảm giá trị dinh dưỡng của dầu. Vì vậy, khi chiên rán phải hạn chế nhiệt độ cao, không để vượt quá 150-180độC. Muốn vậy bạn không nên để cho dầu bốc khói khi chiên; không dùng dầu đã qua sử dụng để tránh gây hại sức khỏe.
BS Châu Thị Kiều Oanh
(Theo alobacsi.vn)
|
