Cảnh báo ngộ độc thuốc paracetamol
Paracetamol (acetaminophen), là thuốc khá an toàn để điều trị giảm đau, hạ sốt. Do loại thuốc này khá phổ biến, người mua không cần đơn nên tự ý dùng khiến tình trạng ngộ độc có xu hướng tăng lên.
Nhiều trường hợp ngộ độc do dùng 2 hay 3 loại thuốc có tên khác nhau nhưng đều chứa hoạt chất paracetamol. Cũng có nhiều trường hợp dùng paracetamol để tự sát.
Tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TP. Hồ Chí Minh) đã tiếp nhận cháu P.L., 13 tuổi, ở Cần Thơ trong tình trạng lừ đừ, chóng mặt, nôn ói, vàng da, vàng mắt.
Mẹ cháu cho biết cách thời điểm nhập viện 2 ngày cháu đang trong lớp học thì bị buồn nôn, đau bụng, mệt nhiều và ngất xỉu phải đưa vào bệnh viện địa phương truyền dịch. Đến chiều thấy cháu tỉnh lại, có vẻ khỏe nên xin về nhà. Ngày hôm sau cháu thấy da và mắt đều bị vàng, mệt nhiều mới nói cho mẹ biết mình đã uống 20 viên thuốc từ buổi tối 2 ngày trước đó, loại thuốc hạ sốt viên 500mg thường mua cho mẹ. Người nhà đưa ngay cháu đến bệnh viện địa phương điều trị, sau đó chuyển đến Bệnh viện Nhi Đồng 1.
Khám bệnh và làm xét nghiệm cho kết quả cháu bị ngộ độc paracetamol gây tổn thương gan cấp, phải dùng ngay thuốc N-acetyl cystein để giải độc và truyền dịch để tăng thải độc chất. Sau 3 ngày điều trị tình trạng bệnh mới cải thiện dần. Lúc này, cháu mới cho biết động cơ uống thuốc là vì nghi ngờ cô bạn thân có người yêu và sợ bạn bỏ mình. Do tổn thương ở gan vẫn còn nên cháu vẫn được tiếp tục theo dõi sau khi xuất viện.
Một trường hợp khác là bệnh nhân nữ M.G., 15 tuổi đã dùng loại thuốc paracetamol để tự tử do bị cha mẹ la mắng. Bệnh nhân được đưa đến bệnh viện trong tình trạng lừ đừ, chóng mặt, mệt, mạch nhanh, huyết áp trong giới hạn bình thường. Người nhà của bệnh nhân cho biết, cách thời điểm nhập viện khoảng 3 giờ em này đã uống khoảng 24 viên thuốc tylenol 500mg (biệt dược của paracetamol). Người nhà phát hiện lập tức đưa em đến bệnh viện. Tại Khoa cấp cứu, em được rửa dạ dày, truyền dịch và dùng N-acetyl cystein để giải độc thuốc paracetamol. Kết quả sau 4 ngày điều trị tình trạng của em hiện cải thiện, dần tỉnh táo.
Paracetamol được bán tự do không cần đơn nên rất phổ biến trong cộng đồng. Nhiều người thường dự trữ trong nhà loại thuốc này để dùng khi chẳng may cảm sốt, đau mỏi... Đây là loại thuốc giảm đau, hạ sốt được coi là hiệu quả và an toàn nhất hiện nay.
Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần phải tuân thủ về liều lượng được khuyến cáo (người lớn không quá 3g/ngày, trẻ em không quá 15mg/kg/4-6 giờ) để tránh xảy ra ngộ độc do quá liều.
Paracetamol gây độc với gan nếu dùng vượt quá liều lượng cho phép. Thuốc này có rất nhiều tên biệt dược khác nhau nên cần chú ý chỉ dùng một loại và xem kỹ hàm lượng phù hợp với từng lứa tuổi. Không dùng đồng thời nhiều loại thuốc có tên khác nhau nhưng đều có chứa hoạt chất paracetamol.
Tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TP. Hồ Chí Minh) đã tiếp nhận cháu P.L., 13 tuổi, ở Cần Thơ trong tình trạng lừ đừ, chóng mặt, nôn ói, vàng da, vàng mắt.
Mẹ cháu cho biết cách thời điểm nhập viện 2 ngày cháu đang trong lớp học thì bị buồn nôn, đau bụng, mệt nhiều và ngất xỉu phải đưa vào bệnh viện địa phương truyền dịch. Đến chiều thấy cháu tỉnh lại, có vẻ khỏe nên xin về nhà. Ngày hôm sau cháu thấy da và mắt đều bị vàng, mệt nhiều mới nói cho mẹ biết mình đã uống 20 viên thuốc từ buổi tối 2 ngày trước đó, loại thuốc hạ sốt viên 500mg thường mua cho mẹ. Người nhà đưa ngay cháu đến bệnh viện địa phương điều trị, sau đó chuyển đến Bệnh viện Nhi Đồng 1.
Khám bệnh và làm xét nghiệm cho kết quả cháu bị ngộ độc paracetamol gây tổn thương gan cấp, phải dùng ngay thuốc N-acetyl cystein để giải độc và truyền dịch để tăng thải độc chất. Sau 3 ngày điều trị tình trạng bệnh mới cải thiện dần. Lúc này, cháu mới cho biết động cơ uống thuốc là vì nghi ngờ cô bạn thân có người yêu và sợ bạn bỏ mình. Do tổn thương ở gan vẫn còn nên cháu vẫn được tiếp tục theo dõi sau khi xuất viện.
Một trường hợp khác là bệnh nhân nữ M.G., 15 tuổi đã dùng loại thuốc paracetamol để tự tử do bị cha mẹ la mắng. Bệnh nhân được đưa đến bệnh viện trong tình trạng lừ đừ, chóng mặt, mệt, mạch nhanh, huyết áp trong giới hạn bình thường. Người nhà của bệnh nhân cho biết, cách thời điểm nhập viện khoảng 3 giờ em này đã uống khoảng 24 viên thuốc tylenol 500mg (biệt dược của paracetamol). Người nhà phát hiện lập tức đưa em đến bệnh viện. Tại Khoa cấp cứu, em được rửa dạ dày, truyền dịch và dùng N-acetyl cystein để giải độc thuốc paracetamol. Kết quả sau 4 ngày điều trị tình trạng của em hiện cải thiện, dần tỉnh táo.
Paracetamol được bán tự do không cần đơn nên rất phổ biến trong cộng đồng. Nhiều người thường dự trữ trong nhà loại thuốc này để dùng khi chẳng may cảm sốt, đau mỏi... Đây là loại thuốc giảm đau, hạ sốt được coi là hiệu quả và an toàn nhất hiện nay.
Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần phải tuân thủ về liều lượng được khuyến cáo (người lớn không quá 3g/ngày, trẻ em không quá 15mg/kg/4-6 giờ) để tránh xảy ra ngộ độc do quá liều.
Paracetamol gây độc với gan nếu dùng vượt quá liều lượng cho phép. Thuốc này có rất nhiều tên biệt dược khác nhau nên cần chú ý chỉ dùng một loại và xem kỹ hàm lượng phù hợp với từng lứa tuổi. Không dùng đồng thời nhiều loại thuốc có tên khác nhau nhưng đều có chứa hoạt chất paracetamol.
ThS. Lê Quốc Thịnh
SK&DS
SK&DS