Cận cảnh miệng núi lửa niên đại hàng triệu năm trên đảo Lý Sơn
Ít ai biết rằng, đảo Lý Sơn là một trong những kỳ quan được kiến tạo từ dung nham núi lửa tồn tại từ hàng triệu năm về trước.
Trải nghiệm tận mắt chứng kiến miệng núi lửa của Việt Nam từ hàng triệu năm
Lý Sơn còn được gọi là Cù lao Ré, theo cách lý giải của dân gian là "cù lao có nhiều cây Ré".
Hòn đảo là vết tích còn lại của một núi lửa với 5 miệng, được hình thành cách đây khoảng 25-30 triệu năm. 5 ngọn núi là nguồn giữ các mạch nước ngầm chính cung cấp nguồn nước cho toàn bộ người dân trên đảo.
Trong số các miệng núi lửa của hòn đảo xinh đẹp có núi Thới Lới và Giếng Tiền vừa được công nhận là di tích quốc gia.
Cách trung tâm hành chính huyện khoảng 500 mét, du khách đi xe máy hoặc đi bộ leo lên con đường bê tông vài trăm mét theo chân núi Thới Lới lên đỉnh.
Đây được coi là điểm cao nhất của huyện với độ cao 169m so với mực nước biển, đứng tại đây có thể quan sát toàn bộ huyện đảo xinh đẹp nằm gọn trong hơn 10km.
Miệng núi lửa nhìn từ trên cao (Nguồn: Quảng Ngãi TV)
Trải qua hàng triệu năm, khu miệng núi vẫn còn nguyên hình thù lòng chảo, đá nham thạch nhấp nhô nhưng đã được bao bọc bởi rất nhiều loại cây cỏ.
Miệng núi hướng về trung tâm có một phần trũng xuống,
Tỉnh Quảng Ngãi đã xây đập ngăn dài 202 m, cao 1,1 m, rộng 1,6 m.
Vì vậy giữa lòng chảo của miệng núi lửa Thới Lới được tận dụng xây dựng thành hồ chứa nước ngọt với dung tích 270 m3.
Hồ chứa nước Thới Lới hoàn thành và đưa vào sử dụng từ tháng 5/2012. Đây là công trình mang ý nghĩa vô cùng quan trọng vì nguồn nước ngọt trên đảo khá khan hiếm.
Ở dưới chân núi, ẩn mình vào bờ đá kì vĩ, khổng lồ chiếc hang được người dân gọi là Hang Câu.
Hiện nay người dân địa phương đang mở rộng làm khu du lịch sinh thái.
Diện tích huyện đảo chỉ hơn 10km vuông và 23 nghìn dân
Huyện Lý Sơn là huyện đảo được tách ra từ huyện Bình Sơn của tỉnh Quảng Ngãi theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam năm 1992 và trở thành huyện đảo tiền tiêu từ khi đó.
Huyện đảo Lý Sơn nằm về phía đông bắc tỉnh Quảng Ngãi, cách đất liền 15 hải lý. Diện tích của huyện Lý Sơn là 10,39 km², dân số năm 2019 là 22.174 người, mật độ dân số đạt 2.134 người/km².
Gồm 2 đảo: đảo Lớn (Lý Sơn, hoặc gọi cù lao Ré), đảo Bé (cù lao Bờ Bãi) ở phía bắc đảo Lớn và hòn Mù Cu ở phía đông của đảo Lớn.
Vào cuối kỷ Neogen (là một kỷ địa chất của đại Tân Sinh) đầu đệ Tứ, cách ngày nay khoảng 25 - 30 triệu năm, đảo Lý Sơn được hình thành do sự kiến tạo địa chấn với sự phun trào nham thạch của núi lửa.
Hiện nay trên đảo có 5 hòn núi đều là chứng tích của núi lửa đã phun trào. Sự phun trào và tắt đi của núi lửa đã tạo nên những cảnh quan thiên nhiên kỳ thú trên đảo. Chúng còn trải trên bề mặt đảo ở phía nam một lớp đất bazan màu mỡ thích hợp cho nhiều loại cây trồng, đồng thời còn tạo nên những rạn đá ngầm là điều kiện tốt cho các loài thủy tộc sinh sống.
Tháng 1/2020, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quyết định xếp hạng di tích quốc gia đối với 21 di tích trên cả nước. Trong đó, huyện đảo Lý Sơn (tỉnh Quảng Ngãi) có 2 di tích là danh lam thắng cảnh núi Giếng Tiền (xã An Vĩnh), và danh lam thắng cảnh núi Thới Lới (xã An Hải). Đây là 2 trong số 10 miệng núi lửa được phát hiện tại khu vực đảo Lý Sơn.
Quá trình phun trào dữ dội của núi lửa hàng triệu năm trước đã hình thành nên những di sản địa chất độc đáo. Núi Thới Lới và Giếng Tiền là 2 ngọn núi lửa độc đáo, kỳ vĩ nhất trên đảo Lý Sơn.