Bình thường nhau thai bám vào đáy tử cung, có thể ở mặt trước hoặc sau. Tuy nhiên, trong quá trình thai nhi phát triển, vì một số lý do nào đó mà bánh rau bám vào đoạn dưới của tử cung hoặc vào cổ tử cung thì gọi là nhau tiền đạo. Chính hiện tượng này là một trong những nguyên nhân gây chảy máu trong thời kỳ có thai, khi chuyển dạ và thậm chí sau sinh.

Tỉ lệ rau tiền đạo là 1/200 trường hợp phụ nữ mang thai nhưng cũng hay gặp ở những phụ nữ có tử cung phát triển bất thường, phụ nữ đã sinh đẻ nhiều, đã mang thai đôi, thai ba… Tỉ lệ những phụ nữ dễ mắc rau tiền đạo cũng hay gặp ở những người có vết sẹo cũ ở tử cung do đã từng mổ lấy thai, phẫu thuật tử cung, nạo hút thai. Phụ nữ hút thuốc lá hay có con khi tuổi đã cao cũng tăng nguy cơ bị nhau tiền đạo.

Nhau tiền đạo có thể dẫn đến băng huyết khi sinh, gây nguy hiểm đến tính mạng của mẹ và bé. Cụ thể, nó gây hại đối với thai phụ và thai nhi như sau:


1. Những nguy hại cho mẹ

Do gây chảy máu lặp đi lặp lại nên nhau tiền đạo có thể khiến thai phụ bị thiếu máu, chảy máu trong một thời gian dài và thậm chí gây sốc cho người mẹ. Vì tử cung bị co nên thường xảy ra xuất huyết sau sinh. Ngoài ra, nhau tiền đạo bám gần cổ tử sung, sau khi sinh bị bóc tách khiến cổ tử cung bị hở, vi khuẩn xâm nhập vào khiến cho bề mặt âm đạo dễ bị nhiễm trùng.

Đối với trường hợp nhau tiền đạo chỉ bám thấp không cản trở lối ra của thai hoặc nếu bánh rau sát với cổ tử cung hoặc che một phần thì sản phụ có thể nghỉ tại giường để theo dõi, đi lại ít và tránh quan hệ tình dục.

Trong trường hợp sản phụ ra máu nhiều cần phải đến bệnh viện phụ sản để được theo dõi, chăm sóc. Các nguy cơ lớn có thể gặp trong tình huống này bao gồm băng huyết, choáng, tăng nguy cơ nhiễm khuẩn, tạo thành máu cục, nếu mất nhiều cần phải truyền máu và có thể can thiệp phẫu thuật khi cần thiết.

Trong trường hợp chẩn đoán rau tiền đạo trung tâm, thai phụ sẽ được chỉ định mổ lấy thai để phòng ngừa nguy hiểm cho sản phụ và thai nhi.

2. Những nguy hại đối với thai nhi

Nhau tiền đạo chủ yếu gây chảy máu ở cuối thai kỳ, thai phụ dễ bị sinh non. Do mẹ bị thiếu máu vì ra huyết nhiều nên thai nhi dễ suy dinh dưỡng, suy thai. Khi mẹ bị ra huyết nhiều, để cứu mẹ nên bác sĩ phải mổ lấy thai sớm không kể đến thai đủ tháng hay chưa. Khi đó khả năng thai non tháng rất cao và bé dễ bị suy hô hấp.

Ngoài ra, vì bánh nhau nằm ở phần dưới tử cung làm cho thai nhi khó xoay đầu xuống nên dễ dẫn đến ngôi bất thường: ngôi mông hay ngôi ngang.

Những ca tai biến này vừa đe dọa nghiêm trọng tính mạng của sản phụ và thai nhi vừa là thách thức đối với công tác chăm sóc sức khỏe bà mẹ trẻ em. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm, xử trí kịp thời sẽ cứu được nhiều sản phụ và thai nhi tránh khỏi tai biến đáng lo này.


3. Làm thế nào để phát hiện nhau tiền đạo trước sinh?

Hiện nay phương pháp an toàn và được dùng nhiều nhất là siêu âm. Có thể phát hiện sớm từ tuần lễ thứ 20 của thai kỳ nhờ vào siêu âm. Qua siêu âm, ngoài việc khảo sát hình thái thai nhi, ước tính trọng lượng qua các số đo… bác sĩ có thể xác định vị trí bánh nhau bám vào tử cung: ở đáy, thân, mặt trước, mặt sau, bám thấp, tiền đạo trung tâm hay bán trung tâm.

4. Làm gì khi đã được chẩn đoán nhau tiền đạo?

Khi đã được chẩn đoán nhau tiền đạo, về mặt nguyên tắc, thai phụ cần được ở lại bệnh viện để theo dõi và điều trị, hạn chế vận động hay bất kỳ một chấn động nhỏ nào ở vùng bụng để tránh kích thích tử cung gây chảy máu.

Ngoài ra, sản phụ bình thường cũng nên thăm khám thai thường xuyên trong 3 tháng cuối kỳ tại bệnh viện phụ sản. Ở một vài phòng khám tư, một số kỹ thuật viên không có kinh nghiệm lâm sàng về sản khoa nên việc chẩn đoán hình ảnh siêu âm chưa tốt sẽ không có được sự phát hiện và tư vấn kịp thời về nhau tiền đạo.

Các bác sỹ phụ sản khuyến cáo: Khám thai định kỳ, sớm phát hiện nhau tiền đạo và xử trí kịp thời là lời khuyên tốt nhất dành cho những bà mẹ nằm trong tình huống cấp cứu sản khoa này. Vì vậy, dù chưa có bất kỳ triệu chứng bất thường nào thì thăm khám định kỳ là chìa khóa an toàn cho sức khỏe của cả mẹ và bé.

---