Những năm gần đây, ẩm thực Việt ngày càng chứng minh được sức hấp dẫn, vươn ra thế giới. Minh chứng là việc những món ăn như bánh mì, phở được định nghĩa trong cuốn từ điển tiếng Anh quyền lực như Oxford. Năm 2023, "bản đồ ẩm thực thế giới" Taste Atlas xếp hạng Việt Nam ở vị trí thứ 22 trong danh sách 100 nền ẩm thực hàng đầu thế giới. Cũng vào tháng 6/2023, Michelin chính thức tiến vào Việt Nam và vinh danh hàng trăm nhà hàng với những món ăn đặc trưng của nhiều vùng miền, góp phần quảng bá du lịch - ẩm thực Việt tới đông đảo bạn bè quốc tế.
Nhưng ẩm thực Việt còn nhiều hơn nữa những nguyên liệu và món ăn ngon, độc đáo đại diện cho ẩm thực địa phương nhưng chưa được phổ biến rộng rãi. Chẳng hạn như xương rồng, vốn được nhiều người sử dụng như một loại cây trang trí, lại là nguyên liệu biến tấu đủ món ngon của người dân Quảng Bình, từ canh chua, đến món xào, món gỏi,...Hay ghé thăm Cù Lao Dung, Sóc Trăng, mọi người có thể khám phá hương vị đặc biệt của trái bần chua – loại quả dân dã gắn liền với tuổi thơ nhiều người. Từ cá kho đậm đà, gỏi bông bần thanh mát đến lẩu bần chua thơm lừng, tất cả đều mang đậm dấu ấn quê hương, vừa giản dị vừa khó quên.
Chính sự đa dạng về địa hình và lối sống đã góp phần tạo nên sự phong phú của nền ẩm thực Việt. Miền Tây Nam Bộ với hệ thống kênh rạch dày đặc tận dụng nguồn sản vật từ biển và cá tôm mùa nước nổi để biến tấu nên các món ăn dân dã mà bắt vị. Vùng núi phía Bắc và Tây Nguyên lại nổi tiếng với những nguyên liệu và món ăn đặc sản mang hơi thở núi rừng như mắc khén, hạt dổi... Nhắc đến ẩm thực miền Trung không thể không kể đến những loại hải sản tươi rói đánh bắt từ vùng biển trù phú, cùng hương vị đậm đà xen chút cay nồng đặc trưng. Trong khi đó, đồng bằng Bắc Bộ, với khí hậu ôn hòa và nền văn minh lúa nước lâu đời, mang đến những món ăn truyền thống thanh đạm nhưng hài hòa, tinh tế. Tất cả cùng tạo nên một bức tranh ẩm thực đa dạng, phản ánh rõ nét văn hóa và bản sắc của từng vùng miền.
Với mục tiêu tôn vinh sự đa dạng trong văn hóa ẩm thực Việt cũng như phát triển du lịch vùng miền, từ năm 2023, nhãn hàng MAGGI, Công ty TNHH Nestlé Việt Nam đã phối hợp cùng Trung tâm Thông tin Du lịch, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam (VNAT) triển khai đề án "Biến Tấu Vạn Nguyên Liệu, Nấu Triệu Món Việt". Ngay trong năm đầu tiên ra mắt, chương trình đã tạo tiếng vang với nhiều hoạt động tôn vinh ẩm thực Việt, đặc biệt là việc ra mắt và xác lập kỷ lục Bản đồ trực tuyến có số lượng món ăn Việt Nam nhiều nhất được đóng góp bởi cộng đồng do Tổ chức Kỷ lục Việt Nam (VietKings) trao tặng. Chương trình đã thu hút sự quan tâm của đông đảo người yêu mến ẩm thực Việt và truyền cảm hứng để cộng đồng tìm hiểu, trải nghiệm và biến tấu những món ăn ngon từ các nguyên liệu địa phương.
Viết tiếp hành trình ý nghĩa ấy, năm 2024, nhãn hàng MAGGI và Trung tâm Thông tin Du lịch, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam tiếp tục công bố chương trình hợp tác với nhiều điểm nhấn mới. Một trong những điểm nhấn quan trọng của chuỗi hoạt động năm nay là chủ đề vô cùng mới mẻ - "Khai phá nguyên liệu vàng, vang danh ẩm thực Việt". Nếu năm 2023 là hành trình khám phá những món ăn nổi tiếng trên bản đồ ẩm thực, thì năm 2024 chương trình tập trung khai phá những "viên ngọc thô" - những nguyên liệu độc đáo, những công thức nấu ăn đậm bản sắc vùng miền nhưng chưa được quảng bá rộng rãi. Qua đó, ban tổ chức hy vọng sẽ truyền cảm hứng để cộng đồng chia sẻ, tìm hiểu và tôn vinh sự đa dạng của các nguyên liệu và món ăn Việt Nam, góp phần thúc đẩy du lịch với những trải nghiệm ẩm thực đặc sắc.
Với mục tiêu trở thành điểm đến đáng tin cậy của những tín đồ của ẩm thực Việt - nơi mọi người vừa có thể chia sẻ, đóng góp làm giàu kho nguyên liệu, vừa được truyền cảm hứng để biến tấu món ngon với vô vàn công thức nấu ăn, Bản đồ ẩm thực trực tuyến 2.0 cũng được nâng cấp với giao diện và tính năng mới.
Truy cập vào bản đồ, cộng đồng sẽ tìm thấy gần 16.000 nguyên liệu địa phương và món ăn độc đáo từ khắp 63 tỉnh thành trên cả nước như món gỏi lá sầu đâu An Giang, nộm rau dớn rừng Lào Cai, củ niễng xào Nam Định, chẻo nhệch Thanh Hóa…Có những nguyên liệu tưởng chừng như xa lạ với nhiều người, nhưng qua công thức nấu ăn được chia sẻ lại trở nên quen thuộc hơn cả. Thế mới thấy, ẩm thực Việt Nam rất đa dạng và còn nhiều "viên ngọc thô" cần được khai phá, và sự đóng góp tích cực của cộng đồng đã góp phần tạo nên một kho tàng dữ liệu ẩm thực đồ sộ.
Xu hướng lan tỏa và tiếp cận thông tin thông qua các nhà sáng tạo nội dung đang ngày càng phổ biến, đặc biệt là chất liệu văn hóa - ẩm thực ngày càng trở thành chủ đề được tích cực khai thác. Nhận thấy tiềm năng này, trong năm 2024, chương trình đã đồng hành cùng các nhà sáng tạo nội dung để kể những câu chuyện gần gũi, thú vị về nguyên liệu địa phương.
Theo chân các nhà sáng tạo nội dung như Ninh Tito, Út về vườn, Ẩm thực mẹ làm…, người xem được trực tiếp trải nghiệm khai phá nguyên liệu độc đáo dưới góc nhìn gần gũi và tìm hiểu muôn vàn cách biến tấu nên những món ăn mang hương vị mộc mạc nhưng không kém phần hấp dẫn. Chẳng hạn, ở mảnh đất Cố đô Huế, gần như nhà nào cũng trồng vài cây vả trong sân vườn. Loại quả dân dã này đã trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho người dân Huế sáng tạo nên những món ăn độc đáo. Từ gỏi vả trộn tôm thịt chua ngọt, đến canh vả hầm xương ngọt thanh, hay đơn giản chỉ là vài quả vả chín mọng chấm muối ớt cũng đủ để làm say lòng thực khách. Còn ở xứ Quảng thân thương, món don nước lại là một đặc sản không thể bỏ qua. Để có được một tô don nước đậm đà, người dân nơi đây phải dành nhiều thời gian và công sức để khai thác những con don nhỏ bé ẩn mình dưới lớp cát dày của sông Trà, sông Vệ. Tất cả đã được truyền tải một cách chân thực qua trải nghiệm đi khai thác các nguyên liệu và nấu những món ăn ngon với người dân địa phương của các nhà sáng tạo nội dung.
Với những nội dung chân thực và truyền cảm hứng, những nguyên liệu địa phương vốn ít được biết đến như quả vả, con don, trái bần,... đã trở nên gần gũi hơn với công chúng trong và ngoài nước, đặc biệt là giới trẻ. Điều này không chỉ góp phần quảng bá ẩm thực Việt Nam mà còn thúc đẩy du lịch địa phương, khi ngày càng nhiều người muốn đến tận nơi để thưởng thức những món ăn đặc sản và khám phá văn hóa ẩm thực độc đáo của từng vùng miền. Càng đi để càng thấy đất nước mình giàu đẹp quá, kho tàng ẩm thực địa phương mình phong phú quá. Và những con người ở mỗi nơi ta đến, sao mà thân thương, hồn hậu và nhiệt thành quá đỗi, sẵn sàng giang tay chào đón bất cứ du khách nào tới thăm.
Việt Nam có một nền ẩm thực vô cùng phong phú và việc giữ gìn, phát triển sự đa dạng ấy cần có sự chung tay của cả cộng đồng. Từ những hành động nhỏ như chia sẻ, giới thiệu về nguyên liệu độc đáo, cách chế biến hay công thức của địa phương mình cho những người xung quanh, gom nhiều, nhân rộng sẽ góp phần to lớn trong việc thúc đẩy phát triển du lịch - văn hoá. Chưa cần đi đâu xa xôi, bạn cùng tôi, hãy cứ từ từ ngắm nghía, khám phá từng tấc đất Việt Nam mình! Người dân từ các tỉnh lân cận, từ khắp cả nước dễ dàng tìm về địa phương để trải nghiệm, thưởng thức những món ăn đặc sản và tham quan du lịch, tìm hiểu văn hoá. Ẩm thực địa phương phát triển còn thu hút cả du khách quốc tế. Nhờ vào phát triển ẩm thực và sự tiếp đón nồng hậu, lòng mến khách sẵn có của người Việt Nam, mỗi địa phương đều có thể trở thành điểm đến "trong mơ" đối với bạn bè quốc tế.
