Khi đặt bút viết lên tấm thiệp tặng cô con gái nhỏ nhân ngày 8/3 sắp tới, tôi chợt giật mình khi nghĩ đến những lời khen, lời chúc mà con mình thường xuyên nhận được, hầu hết ai cũng chúc con càng ngày càng "ngoan ngoãn và xinh đẹp". Nhìn rộng ra xung quanh, tôi cũng thấy một "mẫu câu chúc" tương tự như vậy cho các bé gái, vào mọi dịp, ở mọi nơi, từ những câu chúc buột miệng đầy xã giao cho đến những lời gửi gắm, nhắn nhủ quan trọng. Chúng ta luôn mong các bé gái sẽ trở thành những nàng công chúa. Có một sự thật là không chỉ những lời chúc mà ngay cả những cuốn sách chúng ta thường mua cho lũ trẻ, cũng có "sự thiên vị" như vậy.
"Nếu bạn có con gái, bạn cần nghe câu chuyện này" là một đoạn video nói về "sự thật xấu xí" trong những cuốn sách tranh dành cho trẻ em của Rebel Girls. Trong đoạn video này, một người mẹ cùng cô con gái của mình đã làm một thí nghiệm với một giá sách lớn và kết quả khiến họ thật sự giật mình.
Đầu tiên, hai mẹ con lấy ra những cuốn sách "không xuất hiện bất cứ nhân vật nào là nam giới" - kết quả có 3 cuốn sách. Tiếp đó, họ lấy ra những cuốn sách "không có nhân vật nào là nữ giới" - có 76 cuốn sách. Sau cùng, hai mẹ con lấy ra những cuốn sách mà "nhân vật nữ trong đó không có tiếng nói", với kết quả lên tới 141 cuốn. Vậy còn những cuốn sách mà "nhân vật là nữ giới có tiếng nói" thì sao? Họ có ước mơ không? Khát vọng của họ là gì? Hay họ chỉ ngồi đó và chờ đợi một chàng hoàng tử? Hai mẹ con quyết định lấy ra tất cả các cuốn sách về những nàng công chúa, kết quả thật ngạc nhiên khi chỉ còn lại rất ít các cuốn sách trên giá.
Trong một nghiên cứu mang tên "Gender in 20th Century Children's Books" (Giới tính trong sách thiếu nhi thế kỷ 20) dựa trên gần 6.000 cuốn sách thiếu nhi được xuất bản từ năm 1900 đến năm 2000 tại Mỹ, bà Janice McCabe - Giáo sư xã hội học ĐH bang Florida cùng các cộng sự đã phát hiện ra rằng: Các bé trai (nam giới) là nhân vật chính trong 57% sách thiếu nhi được xuất bản mỗi năm, chỉ có 31% có nhân vật chính là nữ. Cũng theo nghiên cứu này, 25% trong số gần 6.000 cuốn sách trên không có sự xuất hiện của các nhân vật nữ giới, trong khi các nhân vật là nam giới gần như xuất hiện 100% trong các cuốn sách.
Bạn có bao giờ tự hỏi: Những lời chúc, những câu khen ngợi và ngay cả những cuốn sách, bộ phim chúng ta đọc và xem cùng cô con gái bé bỏng của mình đã và đang gieo vào tâm trí của các con điều gì?
Tôi muốn kể cho bạn về những cô bé này.
Đó là Gracie Grabbit. Cô bé có một nỗi khổ tâm vì bố mình là một tên trộm tai quái. Cô bé sẽ làm gì với một ông bố - tên trộm tai quái? Xấu hổ? Ghét bỏ? Hay mặc kệ? Gracie không làm tất cả những điều ấy. Trong một lần hai bố con đi chơi ở vườn thú, khi Gracie phát hiện ra bố đang mải mê thó trộm đồ của tất cả các con vật, cô bé đã… mách chú bảo vệ. Câu chuyện trở nên thú vị khi chú bảo vệ vì mải việc mà không nghe thấy cô bé nói gì, còn một-ai-khác đó thì lại nghe thấy rất rõ, đó là một chú hổ.
Những tình huống đầy hồi hộp, bất ngờ và hài hước ấy cứ thế dẫn chúng ta đi đến hết câu chuyện với một cái kết thật ấm áp. Cuốn sách Gracie Grabbit và chú hổ của tác giả Helen Stephens không chỉ đơn giản kể một câu chuyện ngọt ngào, về cách mà cô bé Gracie đã làm để ngăn bố mình không gây ra những vụ trộm ở trong vườn thú. Với tôi, đó còn là một câu chuyện đầy nữ tính và mạnh mẽ về cách mà các cô bé dành sự quan tâm cho những người mà mình yêu thương.
Đó là Iris. Một cô bé tìm thấy chú sư tử đang bỏ chạy khỏi một thị trấn với những người dân sợ sư tử phát khiếp. Cô bé sẽ làm gì với một chú sư tử? Hốt hoảng? Sợ hãi? Hay bỏ chạy? Iris đã không làm tất cả những điều ấy. Cô bé tìm cho người bạn sư tử của mình một nơi trú ẩn. Cô bé chia sẻ ngôi nhà của mình với chú sư tử, dán băng cứu thương cho chú, đọc sách cho chú nghe cho đến khi chú bị bố mẹ Iris phát hiện và… tống cổ ra khỏi nhà.
Làm thế nào để giấu một chú sư tử là một cuốn sách khác của tác giả Helen Stephens. Vẫn với lối dẫn truyện giản dị mà đầy hài hước, khi bạn dấn thân vào cuộc phiêu lưu của Iris với người bạn sư tử của cô bé, bạn sẽ thấy hình ảnh của một "cô bé siêu nhân" không cần mặc áo choàng đỏ. Nhưng bằng sự dịu dàng, ấm áp đầy ắp trong trái tim, Iris đã biến một "phi vụ bất khả thi" thành một kết thúc tuyệt vời, khi chú sư tử trở thành một vị anh hùng, được tất cả người dân trong thị trấn tôn sùng và yêu quý. Đó cũng là cách mà các cô bé thể hiện sự quả cảm của mình, cũng như trao đi sức mạnh của tình yêu thương.
Sức mạnh của sự kiên định là cuốn sách kể câu chuyện về 13 phụ nữ Mỹ thay đổi thế giới của tác giả Chelsea Clinton và họa sĩ Alexandra Boiger. Đây được xem là một cuốn sách truyền cảm hứng mạnh mẽ cho các bé gái, để phát triển nội lực và bồi đắp ý chí. Cuộc đời và thành tựu của những phụ nữ Mỹ kiệt xuất nhất được kể lại một cách ngắn gọn, đầy đủ trong những câu chuyện súc tích với hình minh họa ấn tượng.
Là hành trình mà cô bé điếc và mù Helen Keller vươn lên để trở thành một nhà hoạt động xã hội với tầm ảnh hưởng lớn lao. Là cô bé Virginia Apgar, mơ một ước mơ "chưa một bé gái nào từng dám mơ", đó là trở thành một bác sĩ gây mê với phát minh ra chỉ số Apgar dùng để đánh giá sức khỏe của trẻ sơ sinh mà các bệnh viện trên toàn thế giới sử dụng đến ngày nay. Là Oprah Winfrey, cô bé giúp việc quyết không từ bỏ giấc mơ của mình để trở thành nữ hoàng truyền hình… Tất cả những câu chuyện nhỏ về những người phụ nữ phi thường ấy là những lời khích lệ mạnh mẽ tới mọi bé gái rằng: Có thể con không xinh đẹp hay "ngoan ngoãn" theo chuẩn mực của ai đó, thì các con hãy cứ luôn kiên định để vươn tới ước mơ của mình - cho dù đó là ước mơ bảo vệ một chú sư tử hay có một người bố tử tế hơn.
Soosh, tác giả của cuốn sách Bé bỏng ơi, bố ở bên con! - một cuốn sách tràn ngập tình yêu thương của một người cha dành cho con gái mình, tâm sự rằng cô cố tình vẽ người bố thật khổng lồ, to lớn gấp nhiều lần so với hình ảnh cô con gái bé bỏng, bởi vì đó chính là cách mà những bé gái ngưỡng mộ bố; và cũng chính là cách mà nhiều người trong chúng ta ngưỡng mộ những anh hùng hoặc cha mẹ mình.
Với tôi, những cuốn sách nhỏ này chính là những lời chúc tuyệt vời nhất dành cho các bé gái trong ngày 8/3 - những điều kì diệu tuyệt vời, những ước mơ bay bổng, những niềm tin kiên định của chúng ta.
